Eίναι ένα ζήτημα το πώς η Δύση θα περιορίσει τις φιλοδοξίες του Ερντογάν, αφού δεν μπόρεσε καν να τον εμποδίσει να εισβάλει στη Συρία – αυτό το ερώτημα θέτει προς κοινό προβληματισμό η εφημερίδα New York Times υπογραμμίζοντας ότι οι φιλοδοξίες του «σουλτάνου» φθάνουν μέχρι την απόκτηση όπλου πυρηνικής ισχύος.

Γράφει: «Με την Τουρκία σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, έχοντας παίξει και κερδίσει ένα στοίχημα -ότι θα μπορούσε να διεξαγάγει στρατιωτική επιχείρηση σε συριακό έδαφος αβρόχοις ποσί-, οι απειλές του Ερντογάν αποκτούν νέο νόημα. Εφ’ όσον  οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν τον τούρκο ηγέτη να επιτεθεί στους Κούρδους, πώς θα τον εμποδίσουν να κατασκευάσει κάποιο πυρηνικό όπλο;»

Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Ερντογάν είχε δημοσίως «αναρωτηθεί» γιατί οι δυτικές χώρες δεν του επιτρέπουν να έχει πυρηνικά – και κατόπιν είχε «εξομολογηθεί» ότι τέτοιον περιορισμό δεν μπορεί να τον δεχθεί. Δεν ήταν η πρώτη φορά, γράφουν οι Αμερικανοί, που είχε μιλήσει για άρση των περιορισμών για τις χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Ετσι κανείς δεν γνωρίζει ποιες είναι οι πραγματικές προθέσεις του.

«Οι Τούρκοι έχουν πει εδώ και χρόνια ότι θα ακολουθήσουν την τακτική του Ιράν» υπενθυμίζει ο Τζον Χαμρ, πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος και εξπέρ σε θέματα διεθνών σχέσεων αφού είναι πρόεδρος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών της Ουάσινγκτον. «Αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο Ερντογάν έχει διευκολύνει την υποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή» λέει.

Το νεοϋορκέζικο φύλλο ισχυρίζεται ότι η Τουρκία διατηρεί δεσμούς με τον άνθρωπο που οδήγησε το Πακιστάν στην ατομική εποχή του, τον Αμπντούλ Καντίρ Χαν, ενώ κατασκευάζει τον πρώτο μεγάλης ισχύος αντιδραστήρα της με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (και οι Ρώσοι τη βοηθούν, όπως βοήθησαν και το Ιράν). Τα απόβλητα αυτού του αντιδραστήρα, σημειώνεται, θα είναι ό,τι πρέπει για την κατασκευή ενός πυρηνικού όπλου, δεδομένου μάλιστα ότι ο Ερντογάν δεν έχει πει λέξη για τη διαχείρισή τους. Η μέθοδος αυτή θα είναι χρονοβόρος, λένε οι ειδικοί επί του θέματος, αλλά τα πράγματα είναι διαφορετικά στην περίπτωση που ο Ερντογάν έχει ήδη αγοράσει ένα πυρηνικό όπλο.

Η Τζέσικα Βάρνουμ, του Κέντρου Τζέιμς Μάρτιν, έχει αντίθετη γνώμη: «Ο Ερντογάν πουλάει αντιαμερικανισμό και πυρηνική ρητορική, αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο να αποκτήσει πυρηνικά όπλα».

Οι πυρηνικές κεφαλές του Ιντσιρλίκ

Η εφημερίδα της Νέας Υόρκης θέτει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα: τι θα συμβεί με τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα που φιλοξενούνται από τους Τούρκους στη βάση του Ιντσιρλίκ. Είναι πενήντα περίπου και η ύπαρξή τους στην εν λόγω βάση αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο Τραμπ την περασμένη Τετάρτη. Το ερώτημα που προκύπτει σε σχέση με το Ιντσιρλίκ και τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα του είναι τι θα κάνουν οι Τούρκοι σε περίπτωση επιδείνωσης των σχέσεων Τουρκίας – ΗΠΑ.

Η ιστορία αυτών των όπλων αφορά κυρίως τον Ψυχρό Πόλεμο – πλέον δεν παίζουν κάποιον ιδιαίτερο στρατηγικό ρόλο απέναντι στη Ρωσία. Η διακυβέρνηση Ομπάμα, μετά τα γεγονότα του 2016 στην Τουρκία («πραξικόπημα κατά του Ερντογάν»), εκπόνησε ένα σχέδιο κατάργησής τους που δεν εφαρμόστηκε ποτέ επειδή θεωρήθηκε ότι θα έδινε στον Ερντογάν τη δικαιολογία για κατασκευή τουρκικής πυρηνικής βόμβας.

Οι πρόοδοι των Τούρκων

Αναφορικά με τον πυρηνικό προσανατολισμό της, η Τουρκία το 1979 άρχισε να λειτουργεί μερικούς μικρούς ερευνητικούς αντιδραστήρες και το 1986 απέκτησε δικό της καύσιμο σε πιλοτικό εργοστάσιο της Κωνσταντινούπολης το οποίο χειρίζεται και τα ιδιαίτερα ραδιενεργά απόβλητα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Τούρκοι «αυξάνουν την πυρηνική τους τεχνογνωσία» δήλωσε σε συνέντευξή του και ο Ολι Χαϊνόνεν, ο οποίος διετέλεσε επικεφαλής επιθεωρητής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. «Πρόκειται για υλικά υψηλής ποιότητας».

Ο ίδιος προσέθεσε ότι η Τουρκία μπορεί να «φθάσει στο κατώφλι» μίας βόμβας στα επόμενα 4 – 5 χρόνια, αλλά αφού δεχθεί τη βασική βοήθεια ξένων παραγόντων. Ο Χαϊνόνεν δείχνει κατά Μόσχα μεριά λέγοντας ότι οι Ρώσοι διαδραματίζουν όλο και πιο σύνθετο και σημαντικό ρόλο στα τουρκικά πυρηνικά προγράμματα και στον σχεδιασμό τους. Σημειώνεται ότι η Ρωσία έχει συμφωνήσει να κατασκευάσει τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες για λογαριασμό της Τουρκίας, αλλά παρατηρείται καθυστέρηση. Ο πρώτος από αυτούς τους αντιδραστήρες επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία εφέτος, όμως το χρονικό πλαίσιο τελικά μετακινήθηκε μέχρι το 2023.

Καθώς το λαθραίο πυρηνικό οπλοστάσιο έχει ως προϋπόθεσή του το απόβλητο της λειτουργίας κάποιου πυρηνικού αντιδραστήρα, το ενδιαφέρον εντοπίζεται στον χρόνο απόκτησης και επεξεργασίας τέτοιων αποβλήτων.

Τα κοιτάσματα ουρανίου

Καθώς η Τουρκία διαθέτει και κοιτάσματα ουρανίου, την υποχρεωτική πρώτη ύλη για την κατασκευή πυρηνικών όπλων, επιδίδεται εδώ και χρόνια σε έναν αγώνα εκμάθησης του τρόπου καθαρισμού του ουρανίου ώστε να μετατραπεί σε πλουτώνιο – και μία σχετική γερμανική έκθεση του 2015 το επιβεβαιώνει.

Αλλη έκθεση, του 2017, από το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας της Ουάσινγκτον, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας –για τον οποίον τόσο «κοπιάζει» ο Ερντογάν- «αυξάνει τον κίνδυνο η Τουρκία να αναζητήσει πυρηνικά όπλα».

Η επίσημη στάση του τουρκικού κράτους απέναντι σε όλες αυτές τις έρευνες και τις αιτιάσεις είναι παγία: «Η Τουρκία είναι μέρος του συνολικού αμυντικού συστήματος του ΝΑΤΟ» λέει και αρνείται κάθε μυστική προσπάθεια για απόκτηση πυρηνικών όπλων.

Ωστόσο, οι πρόσφατες δηλώσεις του Ερντογάν ήταν αξιοσημείωτες για το γεγονός ότι δεν μίλησε για το ΝΑΤΟ. Υπερασπίστηκε το «δικαίωμα της Τουρκίας» να επεξεργάζεται το ουράνιο και τα απόβλητα των ειρηνικών πυρηνικών αντιδραστήρων – δηλαδή υπερασπίστηκε το δικαίωμά της στην κατασκευή πυρηνικών όπλων.

O ρωσικός (πυρηνικός) δάκτυλος

Είναι σαφές ότι κατά την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος, η Τουρκία έχει βρει έναν εταίρο: τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Τον Απρίλιο του 2018 ο κ. Πούτιν ταξίδεψε στην Τουρκία για την επίσημη έναρξη κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού αξίας 20 δισ. δολαρίων στις μεσογειακές ακτές της χώρας. Ενα μέρος του κινήτρου της Ρωσίας είναι ασφαλώς οικονομικό. Αλλά το σημαντικότερο όφελος είναι ο διχασμός που δημιουργεί στο ΝΑΤΟ ο προσεταιρισμός εκ μέρους της Ρωσίας των Τούρκων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News