Ο Τζον Γουέιν είναι η προσωποποίηση της (σκληροτράχηλης) Αμερικής. Ακούς το όνομά του και αμέσως το μυαλό σου τρέχει σε εικόνες με ηλιοβασιλέματα στην Αγρια Δύση, καουμπόικα καπέλα, χοντρά καρό πουκάμισα και Marlboro Reds. Ο Γουέιν είναι «περισσότερο Αμερική» και από τη μηλόπιτα της μαμάς, θα έλεγαν κάποιοι. Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους σταρ της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ και της ακμής των γουέστερν, που είχε την τεράστια τύχη να τον σκηνοθετεί ο Τζον Φορντ, ένας από τους θρύλους του αμερικανικού σινεμά και από τους πιο επιδραστικούς σκηνοθέτες του κόσμου.

Αλλά επίσης υπήρξε και ένας από τους πιο συντηρητικούς χολιγουντιανούς ηθοποιούς. Κανείς από όσους γνωρίζουν λίγα πράγματα για τη ζωή και την καριέρα του δεν πρόκειται ποτέ να τον περάσει για προοδευτικό.

Οπως υπενθύμισε πριν από λίγο καιρό η Washington Post, ο Τζον Γουέιν υπήρξε μέλος της αντιδραστικής αντικομμουνιστικής οργάνωσης «John Birch Society», ήταν παραγωγός (συμμετείχε επίσης στο cast) μιας ταινίας για την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων του Κογκρέσου (House Un-American Activities Committee – HUAC) ενώ συνέχιζε να υποστηρίζει δημόσια τον πόλεμο του Βιετνάμ ακόμα και όταν οι περισσότεροι Αμερικανοί είχαν στραφεί εναντίον του.

Ομως η λάμψη του έχει ξεθωριάσει τελευταία μετά την επανεμφάνιση πριν από λίγο καιρό στο Διαδίκτυο μιας αμφιλεγόμενης συνέντευξης που είχε δώσει το 1971 στο Playboy. Στη συνέντευξη, πολλά αποσπάσματα της οποίας έγιναν viral, ο ηθοποιός κάνει ρατσιστικά και ομοφοβικά σχόλια, καταφέρεται κατά των «διαστροφικών ταινιών», φέρνοντας ως παράδειγμα τον «Ξένοιαστο Καβαλάρη» του αξέχαστου Πίτερ Φόντα και τον «Καουμπόι του Μεσονυκτίου» του Τζον Σλέσιντζερ, ενώ επίσης στρέφεται κατά του σοσιαλισμού γενικώς.

Ηταν τέτοιο το σοκ από τα όσα ο κόσμος ξαναδιάβασε να βγαίνουν από το στόμα του «γνήσιου αμερικανού ήρωα» που άρχισαν να πληθαίνουν οι οι φωνές για μετονομασία του Αεροδρομίου Τζον Γουέιν, που βρίσκεται στην κομητεία Οραντζ, στην Καλιφόρνια, όπως ανέφερε ο Guardian.

«Αυτό που ήταν εντάξει το 1978 όταν οι υπεύθυνοι ονόμασαν το αεροδρόμιο JWA (John Wayne Αirport) δεν είναι κατ’ ανάγκη εντάξει στον σημερινό κόσμο και ίσως δεν θα έπρεπε ποτέ να γίνει αποδεκτό», έγραψε πριν από λίγο καιρό στο Orange County Register ο Ντέιβιντ Γουάιτινγκ, «Οταν περνάω απέξω οδηγώντας ή πετάω από το Αεροδρόμιο Τζον Γουέιν, ένα μέρος που οι περισσότεροι από εμάς το λένε απλά “Τζον Γουέιν”, δεν σκέφτομαι πάντα τον ηθοποιό και τις σκοτεινές δηλώσεις του. Αλλά όταν το κάνω, ταράζομαι».

Η ιδέα της μετονομασίας ενός αεροδρομίου λόγω των αμφιλεγόμενων πολιτικών απόψεων του ανθρώπου από τον οποίο πήρε το όνομά του μπορεί να φαινόταν υπερβολική πριν από μια δεκαετία, αλλά όχι τώρα πια.

Εξάλλου μια σειρά από δημόσια σχολεία και κολέγια έχουν σπεύσει να αλλάξουν ονόματα σε βιβλιοθήκες και φοιτητικές εστίες που τιμούσαν ηγέτες του Νότου στον Εμφύλιο καθώς πλέον αναγνωρίζονταν και ως σύμβολα του ρατσισμού. Δεν ήταν δε μόνο τα απομεινάρια του αμερικανικού εμφυλίου και της δουλείας πρόβλημα. Από το 2015, εξάλλου, έχουν ξεκινήσει οι προσπάθειες για τη μετονομασία του Αεροδρομίου «Ρόναλντ Ρίγκαν» της Ουάσινγκτον. Και αυτό γιατί ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» που είχε κηρύξει ο αμερικανός πρόεδρος με στόχο την πάταξη της παραγωγής και εμπορίας ναρκωτικών ουσιών επηρέασε δυσανάλογα τους έγχρωμους πολίτες.

Τον δρόμο για αλλαγές σημαντικών ονομάτων άνοιξε ο Μπαράκ Ομπάμα, όταν χρησιμοποίησε την εκτελεστική εξουσία του για τη μετονομασία του όρους ΜακΚίνλεϊ σε Ντεναλί, όπως έλεγαν ανέκαθεν την κορυφή του βουνού οι αυτόχθονες της περιοχής.

Τα ονόματα, λοιπόν, μπορούν να αλλάξουν. Τι γίνεται με τον θρύλο;

Μέχρι τώρα, το όνομα του Τζον Γουέιν κατέχει μια άνετη, μόνιμη θέση στην αμερικανική Ιστορία. Ο ηθοποιός, που πρωταγωνίστησε σε περισσότερες από 140 ταινίες, έχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου και μετά θάνατον με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας.

Yπάρχουν, εξάλλου, πολλά μέρη που έχουν πάρει το όνομά του τιμητικά: ένα δημοτικό σχολείο στο Μπρούκλιν, μια μαρίνα στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, μια εθνική οδός στην κεντρική Αριζόνα, ένα πάρκο στο Νιούπορτ Μπιτς.

Με τα σημερινά δεδομένα, όμως, ο Τζον Γουέιν, μπορεί να πέσει από το βάθρο του. Ηταν ανησυχητικά άμεσος και ευθύς στην συνέντευξη του στο Playboy όταν η συζήτηση άγγιξε τις απόψεις του για τον ρατσισμό: «Πιστεύω στη λευκή υπεροχή»,  δήλωσε μιλώντας σκληρά για τους Αφροαμερικανούς, «δεν μπορούμε ξαφνικά να πέσουμε στα γόνατα, να τα γυρίσουμε όλα ανάποδα και να δώσουμε την ηγεσία στους μαύρους. Πιστεύω στη λευκή υπεροχή μέχρις ότου οι μαύροι να εκπαιδεύονται σε σημείο που να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Δεν πιστεύω στο να δίνεται εξουσία και θέσεις ηγεσίας και δικαιοσύνης σε ανεύθυνους ανθρώπους».

Ακόμη, σχετικά με τον θεσμό της δουλείας, δήλωσε ότι δεν ένιωθε καμιά ενοχή για την ιστορία των ΗΠΑ: «Δεν αισθάνομαι ένοχος για το γεγονός ότι πέντε ή 10 γενιές πριν αυτοί οι άνθρωποι ήταν σκλάβοι», είπε, «Τώρα, δεν επιδοκιμάζω τη δουλεία. Είναι απλά κάτι που συμβαίνει στη ζωή, όπως ένα παιδί με παράλυση που πρέπει να φοράει νάρθηκες οπότε δεν μπορεί να παίξει ποδόσφαιρο με τους υπόλοιπους από μας».

Σκληρά όμως μίλησε και για τους αυτόχθονες Αμερικανούς όταν ρωτήθηκε αν ένιωθε κάποια συναισθήματα γι’ αυτούς, δεδομένου ότι πολλοί είχαν κεντρικούς ρόλους στα γουέστερν που έπαιξε: «Δεν νομίζω ότι κάναμε λάθος όταν τους πήραμε αυτή τη σπουδαία χώρα, αν αυτό ρωτάτε», δήλωσε. «Η αποκαλούμενη κλοπή της χώρας από αυτούς ήταν απλά θέμα επιβίωσης. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που χρειάζονταν νέα γη και οι Ινδιάνοι προσπαθούσαν εγωιστικά να την κρατήσουν για τον εαυτό τους»…

Είναι άραγε δυνατόν να ξαναγραφτεί ο θρύλος του μεγαλύτερου κινηματογραφικού αστέρα όλων των εποχών;

«Για πολλά χρόνια, με ενοχλούσε η απόφαση να δοθεί σε ένα αεροδρόμιο το όνομα του Τζον Γουέιν εξαιτίας των φανατικών απόψεών του για τους Αφροαμερικανούς, την κοινότητα LGBT+ και τους αυτόχθονες Αμερικανούς», λέει ο Γουάιτνινγκ για την απόφασή του να γράψει ένα άρθρο καλώντας το κοινό σε δράση. Οι αντιδράσεις των περισσότερων αναγνωστών μέχρι στιγμής είναι αρνητικές. Τα περισσότερα από τα εκατοντάδες online σχόλια και τα emails που έχει πάρει καταφέρονται με πάθος εναντίον του, αλλά «υπάρχουν και γράμματα υποστήριξης», λέει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News