Η επικύρωση διορισμού της νέας προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έφερε ξανά στην επιφάνεια τη συζήτηση για τα αρνητικά στερεότυπα που συνοδεύουν τη λειτουργία της Κομισιόν και φυσικά τη διαβόητη «γραφειοκρατία των Βρυξελλών».

Η αλήθεια είναι ότι ο όρος γραφειοκρατία ενεργοποιεί με τον πιο αρνητικό τρόπο τις νευρικές συνάψεις του εγκεφάλου μας, ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Ομως, πόσο χρήσιμη είναι η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, ειδικά για μια μεσαίου μεγέθους χώρα όπως η δική μας;

Μέσα στα γραφειοκρατικά γρανάζια, σημασία για την κατάληξη των ζητημάτων έχει συνήθως η τήρηση των διαδικασιών και των κανόνων. Κανόνων που αντιμετωπίζουν ισότιμα τη Γερμανία με τη Μάλτα, χωρίς να κάνουν διαχωρισμούς ανάλογα με την ισχύ της κάθε χώρας.

Αντίθετα, όπου οι διαδικασίες είναι πιο «πολιτικές», όπως για παράδειγμα στο Συμβούλιο, υπάρχει συνήθως μεγαλύτερη «ευελιξία». Εκεί, ο ισχυρότερος μπορεί να πιέσει πιο άμεσα και να διαπραγματευτεί πιο αποτελεσματικά. Εχουμε δει εξάλλου περιπτώσεις που η Επιτροπή πηγαίνει by the book, ενώ το Συμβούλιο αφήνει περιθώριο για εξαιρέσεις με πολιτικά κριτήρια, επιβεβαιώνοντας τη διαπραγματευτική δύναμη της πολιτικής ή οικονομικής ισχύος.

Προφανώς και μέσα στον μηχανισμό της Επιτροπής υπάρχει περιθώριο παρεμβάσεων, όμως οι διαδικασίες είναι συχνά το όπλο των ασθενέστερων για να προστατεύσουν τα εθνικά τους συμφέροντα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουμε ακόμα πιο δαιδαλώδεις τους  διαδρόμους στα κτήρια των Βρυξελλών. Οι διαδικασίες δεν είναι αυτοσκοπός. Διαρκές ζητούμενο παραμένει η απλοποίηση της λειτουργίας της Ένωσης για να γίνεται όχι μόνον πιο αποτελεσματική, αλλά και πιο κατανοητή για τους πολίτες της. Αν λάβουμε όμως υπ’όψιν ότι σε κάθε θέμα υπάρχουν και πρέπει να συνυπολογιστούν 28 (ακόμα) διαφορετικές φωνές, γίνεται κατανοητό ότι υπάρχει ένα όριο στο πόσο απλά μπορούν να γίνουν τα πράγματα. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, η εφαρμογή του νόμου της απλότητας του John Maeda δεν θα σήμαινε περισσότερη δημοκρατία, αλλά τελικά λιγότερη. Καθώς, όσο πιο άμεσος θα ήταν ο τρόπος της απόφασης, τόσο καθοριστικότερη επιρροή θα είχαν οι μεγάλοι έναντι των μικρότερων.

Η Ελλάδα έχει πλέον αρκετές γενιές έμπειρων στελεχών στους μηχανισμούς των Βρυξελλών. Ανθρώπους που διαθέτουν πολύτιμη ευρωπαϊκή τεχνογνωσία. Γνωρίζουν καλά τα σύντομα μονοπάτια που οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις δυνατότητες που δίνουν οι -εκ των πραγμάτων- πολυπαραγοντικές διαδικασίες προς όφελος της χώρας μας.  Αρκεί να υπάρξει μια συστηματική και συντονισμένη αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας ως «πλεονεκτήματος».

Διαβάζοντας τα βιογραφικά πολλών εκ των νέων γενικών γραμματέων της κυβέρνησης, φαίνεται πως γίνεται ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

---

* Ο Παναγιώτης Κακολύρης είναι μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτικών Ιδρυμάτων, με έδρα τις Βρυξέλλες, και επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας για το Μέλλον της Ευρώπης

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News