Είναι από αυτά που εύχεσαι να μη συμβούν ποτέ. Επτά νεκροί και περισσότεροι από 120 τραυματίες. Καιρικά φαινόμενα εκτός ελέγχου.

Σε μία περίοδο όπου η Χαλκιδική δέχεται πολύ κόσμο, Ελληνες και ξένους για τις διακοπές τους. Με τις παραλίες γεμάτες και τον παραθεριστικό εξοπλισμό των τουριστικών επιχειρήσεων σε πλήρη διάταξη. Και με την ελπίδα ότι αυτές οι 100 ημέρες της σεζόν στην περιοχή θα αποφέρουν τα έσοδα που θα καλύψουν τις ανάγκες της χρονιάς.

Χρειάστηκαν μόλις πέντε λεπτά για τη θεομηνία. Και μετά απώλειες ζωών, ζημιές, διακοπή ηλεκτροδότησης, υδροδότησης.

Ο κρατικός μηχανισμός προσπαθεί από την Πέμπτη να αποκαταστήσει την κανονικότητα στην περιοχή. Με πρόβλεψη για μια ακόμα καιρική έξαρση την Κυριακή.

Τι μας διδάσκει η Χαλκιδική;

Η αυθαιρεσία πληρώνεται. Δυστυχώς και με ανθρώπινες ζωές

Οι μεγαλύτερες ζημιές καταγράφηκαν σε υπαίθριες, ημι-μόνιμες κατασκευές, σε beach bars, ταβέρνες, εξωτερικούς αποθηκευτικούς χώρους, φωτοβολταϊκά σε στέγες. Οχι σε κτιριακές υποδομές. Πολλές από τις ημι-μόνιμες κατασκευές δεν είχαν άδεια. Αλλά και όσες είχαν προβληματίζουν για τις προδιαγραφές τους. Ποια ήταν η πρόβλεψη αυτών των κατασκευών σε μια ακραία κατάσταση; Το «ο μη γένοιτο»;

Η αυθαιρεσία αφορά και στο ελεύθερο κάμπινγκ. Το ζευγάρι των δύο Τσέχων που σκοτώθηκαν από την ανατροπή του τροχόσπιτου στη θεομηνία «έκανε ελεύθερο κάμπινγκ», σημείωσε ο ρεπόρτερ καταγράφοντας το τραγικό συμβάν. Και δεν είναι οι μόνοι. Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο έχει ενταθεί, παρότι δεν επιτρέπεται. Γιατί οι αρμόδιες αρχές δεν είχαν φροντίσει να τους οδηγήσουν σε μια οργανωμένη εγκατάσταση;

Η κλιματική αλλαγή δεν μας χτύπησε απλά την πόρτα. Την έχει σπάσει

Και εμείς κοιτάμε από την κλειδαρότρυπα. Ψάχνουμε ακόμα τρόπους για να ξεκινήσουμε να κάνουμε ανακύκλωση. Να μαζέψουμε τα σκουπίδια και να φτιάξουμε ΧΥΤΑ. Αρκούμαστε αν θα αφήσουμε στο πάτωμα τις πετσέτες που είναι για πλύσιμο στα ξενοδοχεία και αν θα μας αλλάζουν σεντόνια κάθε μέρα.

Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων φαινομένων που έχουν γίνει συχνότερα στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, δεν σηκώνει πια θεωρητική συζήτηση. Απαιτεί δράση και αναθεώρηση πολλών δεδομένων. Η Μεσόγειος φέρεται να έχει πιο συχνά τροπικά καιρικά φαινόμενα στο εξής. Θυμόμαστε τους επιστήμονες για να μας εξηγήσουν γιατί συνέβη, αφού συμβεί. Ενώ θα πρέπει η γνώση αυτή να αξιοποιηθεί για σωστή προετοιμασία. Της κοινωνίας και των επιχειρήσεων. Ας συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε δραστηριότητα θα πρέπει να περιορίσει το ενεργειακό της αποτύπωμα. Και αυτό ισχύει και για τον τουρισμό. Στην Ευρώπη ήδη έχουν πυκνώσει οι φωνές που ενοχοποιούν τα (αεροπορικά) ταξίδια για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η βελτίωση των δημόσιων υποδομών δεν μπορεί να είναι πλέον μια «καραμέλα»

Στην περίπτωση της κατακλυσμικής πλημμύρας στη Μάνδρα και της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, οι δημόσιες υποδομές αποδείχθηκαν ελλιπείς. Όπως και ο κρατικός μηχανισμός. Στην περίπτωση της Χαλκιδικής ίσως πολλές από τις ζημιές στο δίκτυο ηλεκτρισμού και υδροδότησης να μην μπορούσαν να αποφευχθούν. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που έχει τονιστεί η ανάγκη να υπογειοποιηθεί το δίκτυο καλωδίων της ΔΕΗ (εδώ τι είπε στο Protagon o επίτιμος καθηγητής του ΑΠΘ Χρήστος Ζερεφός), καθώς έχουμε συχνά δει πυρκαγιά να ξεκινά από μία σπίθα.

Προετοιμασία και προειδοποίηση

Η αστάθεια του καιρού μπορεί να προβλεφθεί. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και η καλύτερη ενημέρωση θα πρέπει να μπουν σε προτεραιότητα. Έναν χρόνο μετά την τραγωδία στο Μάτι, με τους 100 νεκρούς, ο τριψήφιος αριθμός 112 ακόμα δεν λειτουργεί.

Φτάνει πια η προβολή. Τώρα διαχείριση (κρίσης)

Επιμήκυνση της σεζόν, νέες αγορές, περισσότερος κόσμος, διανυκτερεύσεις. Αυτές είναι οι προτεραιότητες των τουριστικών προορισμών στη χώρα.

Και κάπου πίσω έχει ξεχαστεί η ορθή λειτουργία τους. Η λειτουργία που επηρεάζει κατοίκους, επαγγελματίες και τουρίστες. Η ελλιπής καθαριότητα, με πολλές περιοχές να έχουν δομικά ζητήματα αντιμετώπισής της, κυρίως την περίοδο αιχμής, με τον πληθυσμό να πολλαπλασιάζεται. Η ευθύνη της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης είναι να προβλέψει και να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες που είναι αναμενόμενο ότι θα προκύψουν, σεβόμενη τους κατοίκους, τους επαγγελματίες και τους ταξιδιώτες. Δεν φτάνει μια καμπάνια προβολής για να εξωραΐσει την εικόνα, αν η εμπειρία τη διαψεύσει.

Και κάτι ακόμα. Η προετοιμασία για «διαχείριση κρίσης» δεν είναι πολυτέλεια, ούτε περισσή λεπτομέρεια. Φυσικά δεν κεφαλαιοποιείται με ένα επίκαιρο δελτίο Τύπου και μια φωτογραφία των αρμοδίων σε παράταξη. Είναι όμως αυτό που μπορεί να «σώσει» κάτι στην επικοινωνιακή διαχείριση, όταν αυτή την ώρα της κρίσης θα πρέπει να είναι συντονισμένη, τόσο ανάμεσα σε φορείς, όσο και προς τους πληγέντες. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για περιοχές που παραδοσιακά δέχονται ξένους επισκέπτες. Πόσοι τουριστικοί προορισμοί στην Ελλάδα έχουν καταρτίσει σχέδιο και διαδικασία διαχείρισης κρίσης; «Σιγά μη μας τύχει».

Να που έτυχε… Η Χαλκιδική σήμερα καλείται να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση. Με προαναχωρήσεις ταξιδιωτών που επισκέφθηκαν την περιοχή με το αυτοκίνητό τους κυρίως, αλλά και την ανησυχία όσων σκέφτονται ή έχουν ήδη προγραμματίσει να κάνουν διακοπές εκεί. Ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής Γρηγόρης Τάσιος ήταν σαφής σε τηλεοπτική του παρέμβαση. «Αν δεν υπάρξουν άμεσες κινήσεις αποκατάστασης των ζημιών και της εικόνας, οι τουριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή θα υποστούν σοβαρές απώλειες στα οικονομικά τους αποτελέσματα».

Με μόλις δύο ημέρες στα καθήκοντά του, όπως και πολλοί άλλοι υπουργοί, ο νέος υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης κλήθηκε να διαχειριστεί κεντρικά την κρίση στην τουριστική περιοχή. Μετέβη στη Χαλκιδική, ενεργοποίησε τις Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού στην Κεντρική Μακεδονία και τα γραφεία εξωτερικού του ΕΟΤ για να υπάρχει ενημέρωση, επικοινώνησε με τις πρεσβείες των χωρών από τις οποίες προέρχονται τα θύματα.

Διαχείριση κρίσης για κάθε προορισμό σημαίνει συντονισμός με αρμόδιους φορείς, με συγκεκριμένες οδηγίες, σε ανύποπτο χρόνο. Ως πάγια μέθοδος, όχι ad hoc. Ενα εγχειρίδιο με βήματα που θα ακολουθούμε όταν η κατάσταση είναι έκτακτη και δεν επικρατεί ψυχραιμία. Κάτι που φυσικά, για να γίνει, απαιτεί συνεργασία μεταξύ εμπλεκομένων, δημόσιων υπηρεσιών, φορέων και επιχειρήσεων – πριν συμβεί το κακό – καθώς και διάθεση για δουλειά που «δεν φαίνεται».

Τι μας διδάσκει λοιπόν η Χαλκιδική;

Ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν μάθαμε και πολλά.

Μόνο να ξορκίζουμε το κακό. Και μετά να κλαίμε τη μοίρα μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News