Ηταν ακραίο φαινόμενο; Ηταν. Και το λένε υδροστρόβιλο. Δεν είναι παρά μια ακραία ατμοσφαιρική διαταραχή, στην οποία έρχονται να προστεθούν υδρατμοί, για να μετεξελιχθεί σε ρουφήχτρα αέρα, αναπτύσσοντας ανέμους ταχύτητας μεγαλύτερης των 100 χλμ. την ώρα.

Εχει μικρό αποτύπωμα, κάνει ζημιά σε λίγα στρέμματα – στην περίπτωση της Χαλκιδικής άλλωστε έκανε γκελ, χτύπησε στο δεύτερο πόδι και ξεθύμανε όταν έφθασε στην Τουρκία. Το αποτύπωμά του ήταν καταστροφικό, δολοφονικό, με εικόνες που προκαλούν σοκ σε μια χώρα της Μεσογείου. Η θέση ανήκει στον Χρήστο Ζερεφό, επίτιμο καθηγητή στο ΑΠΘ και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (φωτογραφία).

Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι συνηθισμένη στα απλά μπουρίνια είναι «αρκετό» για να συνδέσει κανείς το χθεσινό φαινόμενο με την κλιματική αλλαγή;

«Δεν είναι ακραία η σύνδεση με την κλιματική αλλαγή» εξηγεί ο καθηγητής. «Για να είμαι πιο ακριβής: η σύνδεση είναι πιο εύστοχη όσο παρατηρείται αύξηση των ακραίων φαινομένων. Αποφεύγουμε να συνδέουμε κάθε ένα από τα συμβάντα, μεμονωμένα, μαζί της».

Αυτή είναι και η πεμπτουσία της θέσης του επιστήμονα· αποτυπώνεται στην ερώτηση του αν ο δρόμος έχει επιστροφή σε μια κανονικότητα της φύσης, σε μια φύση που δεν θα νοιώθει απειλούμενη αντιδρώντας τόσο βίαια και επιθετικά. Ο κ. Ζερεφός αποπνέει βεβαιότητα: «Προλαβαίνουμε την επιστροφή, όσο το ακραίο δεν γίνεται σύνηθες. Και οφείλουμε να γυρίσουμε στην κατάσταση που ήμασταν το 1800.

»Η φύση κρύβει άπειρη ομορφιά και άπειρο φόβο… Ζούμε όμως σε μια χώρα στην οποία πολλές φορές υπερισχύει η μεταφυσική ερμηνεία των πραγμάτων, και ακόμη περισσότερες η ημιμάθεια. Δεν αντιμετωπίζουμε με ορθολογισμό τα πράγματα. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε σε νέες συνθήκες, οφείλουμε να χαράξουμε στρατηγική πρόληψης, να αναπτύξουμε συστήματα ενημέρωσης πολιτών σε περισσότερες της μίας γλώσσες, να διαμορφώσουμε υποδομές ώστε να υπάρχει ρεύμα όταν η φύση αποκρίνεται με αυτόν τον τρόπο. Το λέω 40 χρόνια τώρα, και εγώ και άλλοι συνάδελφοι μου: η δυσκολία στην Ελλάδα συνίσταται στο γεγονός ότι το δίκτυο της ΔΕΗ είναι εναέριο, και όχι υπόγειο. Το υπόγειο δίκτυο είναι βεβαίως ακριβή ιστορία, αλλά πρέπει να γίνει πραγματικότητα. Κάθε φορά που μιλάμε για όλα αυτά, κάποιοι το θεωρούν γρουσουζιά, δεν γίνεται όμως διαφορετικά…»

Οι καταστροφές, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, έχουν αξιοσημείωτο οικονομικό αντίκτυπο. Το κόστος του θυμού της φύσης, της αποσταθεροποίησης του κλίματος, έχει εκτιναχθεί από τα 10 δισ. ευρώ στα 1.000 δισ. ευρώ κατά τα 60 τελευταία χρόνια, τονίζει ο κ. Ζερεφός.  Το καλό είναι ότι μειώνονται τα ανθρώπινα θύματα, οι θάνατοι, ακριβώς γιατί οι χώρες φροντίζουν πλέον να προλαμβάνουν, ενημερώνοντας τον κόσμο για την όποια επερχόμενη καταστροφή.

Οπου και αν βρίσκεται κανείς, τα μηνύματα ενημέρωσης είναι πολύτιμα. Για τον «υδροσίφουνα» στα Ελληνικά, το «waterspout» στα Αγγλικά, το «trombone» στα Γαλλικά. Διόλου τυχαία, οι αυτόπτες μάρτυρες στη Χαλκιδική θυμούνται, αφηγούμενοι το «χτύπημα», να ακούν ήχους βαρείς, βαθείς, όπως αυτοί του τρομπονιού – από κει έχει εξάλλου πάρει το όνομά του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News