Eνας μοναχικός άντρας, σαν ήρωας παλιού αμερικανικού γουέστερν, φορώντας λευκό πουκάμισο και μαύρο παντελόνι, κρατώντας δυο σακούλες στα χέρια του, σταματάει με την παρουσία του μια ολόκληρη φάλαγγα κινεζικών αρμάτων μάχης.
Είναι μια από τις διασημότερες φωτογραφίες του 20ού αιώνα: ο «Αγνωστος Επαναστάτης» ή «Tank Man» (Ανθρωπος του Τανκ), ο οποίος στις 5 Ιουνίου του 1989, στην πλατεία Τιενανμέν, προέβη σε μια σχεδόν απονενοημένη κίνηση, γινόμενος άθελά του το σύμβολο της αντίστασης για χιλιάδες Κινέζους.
Ο άγνωστος άντρας δεν ήταν ένας από τους εκατοντάδες φοιτητές που από τις 13 Μαΐου του 1989 συνέρρευσαν στην πλατεία της «Ουράνιας Γαλήνης», διαμαρτυρόμενοι για την έλλειψη δημοκρατικών θεσμών και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους της αυταρχικής κυβέρνησής τους.
Ήταν απλώς ένας τυχαίος περαστικός που, με τις σακούλες του παντοπωλείου ανά χείρας, πήγαινε σπίτι του.
Το περιστατικό διήρκεσε περίπου τέσσερα λεπτά: καθώς η φάλαγγα των αρμάτων σταμάτησε, ο άντρας έκανε μια χειρονομία με το δεξί του χέρι προς το προπορευόμενο άρμα.
Το άρμα αντέδρασε προσπαθώντας να αλλάξει την πορεία του και να τον προσπεράσει, ωστόσο αυτός άλλαξε την θέση του έτσι ώστε να συνεχίσει να το εμποδίζει με το σώμα του.
Το άρμα τελικά έσβησε την μηχανή του και τα υπόλοιπα άρματα από πίσω έπραξαν το ίδιο.
Μάλιστα, ο διαδηλωτής έκανε και κάτι ακόμη πιο παράτολμο: ανέβηκε πάνω στο προπορευόμενο τανκ και έσκυψε σαν να προσπαθούσε να απευθυνθεί στο πλήρωμα εντός του άρματος.
Κατόπιν σκαρφάλωσε στον πύργο του τανκ και είχε συνομιλία λίγων δευτερολέπτων με ένα μέλος του πληρώματος που βγήκε από την καταπακτή του πύργου.
Μετά το τέλος της συζήτησης, ο άντρας κατέβηκε από το τανκ και έκανε χειρονομίες στα άρματα να αποχωρήσουν.
Τα άρματα επανεκκίνησαν τις μηχανές τους και ξεκίνησαν να προχωρούν με ταχύτητα, ωστόσο ο άντρας τοποθέτησε ξανά το σώμα του μπροστά από το πρώτο άρμα το οποίο σταμάτησε αμέσως.
Σύντομα εμφανίστηκαν δύο άντρες οι οποίοι τράβηξαν τον διαδηλωτή και εξαφανίστηκαν μαζί του μέσα στο πλήθος.
Την διάσημη φωτογραφία πήρε ο 33χρονος τότε αμερικανός φωτογράφος και συνεργάτης του Associated Press, Τζεφ Γουάιντενερ.
«Το Associated Press της Νέας Υόρκης με παρακάλεσε να τραβήξω φωτογραφίες στην πλατεία Τιενανμέν, που είχε πέσει ήδη στα χέρια του στρατού», θυμάται ο φωτογράφος.
«Το ξενοδοχείο «Πεκίνο» ήταν η πιο κατάλληλη θέση. Με τη βοήθεια ενός αμερικανού φοιτητή μπήκα στο ξενοδοχείο και εγκαταστάθηκα στο μπαλκόνι του 5ου ορόφου. Από εκεί άρχισα να βγάζω φωτογραφίες», θυμάται ο φωτογράφος, που όπως λέει είχε κάνει ένα μεγάλο λάθος εκείνη την ημέρα.
«Παραβίασα τον Νο1 κανόνα ενός φωτογράφου: δεν είχα αρκετά φιλμ μαζί μου! Οπότε παρακάλεσα τον φοιτητή να μου φέρει ό,τι βρει. Μετά από ώρες τέλος πάντων μου έφερε ένα ρολό Fuji 100 ISO, που δεν ήταν το κατάλληλο, αλλά αναγκαστικά το χρησιμοποίησα», θυμάται.
«Είχα πάρει έναν υπνάκο, όταν ξαφνικά ξύπνησα από τον ήχο των ερπυστριών. Και ξαφνικά ένας άνθρωπος, μόνος του, στέκεται απέναντί τους. Απλά στέκεται εκεί. Είναι μακριά. Τελικά, με έναν τηλεφακό 800 χιλιοστών κατάφερα να βγάλω μια καλά εστιασμένη φωτογραφία», προσθέτει.
Ο Γουάιντενερ λέει ότι την αρχή νόμισε ότι οι στρατιώτες μέσα στα τανκς θα συνέθλιβαν τον πολίτη, αλλά αυτό δεν συνέβη, ενώ ακόμη αναρωτιέται πώς ο άνθρωπος αυτός κατάφερε να μη φοβηθεί.
«Αυτό που έκανε ήταν απλά ανυπέρβλητο. Όλοι μιλούν για το θάρρος του. Και εγώ φυσικά. Αλλά καμιά φορά αναρωτιέμαι πώς να ένοιωθε, τι να σκεφτόταν. Αν ήταν απογοητευμένος επειδή έχασε τη φίλη του ή συγγενείς και δεν σκεφτόταν ούτε τον εαυτό του. Ίσως να αντέδρασε ακολουθώντας τα συναισθήματα του. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπολογίζεις τίποτα άλλο παρά το ότι έχασες έναν άνθρωπο που αγαπούσες», καταλήγει με νόημα.
Σημείωση: η φωτογραφία αυτή δεν κυκλοφόρησε ποτέ στην Κίνα.
Τι απέγινε ο «Tank Man»;
Η ταυτότητα του άντρα παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα, καθώς κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι έχει απογίνει αυτός ο άνθρωπος.
Σύμφωνα με τη Sunday Express του Λονδίνου, ο Tank Man ήταν ένας 19χρονος φοιτητής που ονομαζόταν Γουάνγκ Γουεϊλίν και στον οποίο επιβλήθηκε η θανατική ποινή και εκτελέστηκε.
Την ίδια ώρα η επίσης βρετανική εφημερίδα Independent ανέφερε ότι ο άντρας απομακρύνθηκε από το τανκ από φίλους του που προσπάθησαν να τον προστατέψουν. Ωστόσο, άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι απομακρύνθηκε από πράκτορες των αρχών ασφαλείας, οι οποίοι τον συνέλαβαν.
Από την πλευρά της η γνωστή αμερικανίδα δημοσιογράφος Μπάρμπαρα Γουόλτερς ισχυρίζεται ότι ο «Tank Man» είναι ακόμη ζωντανός.
Η Γουόλτερς επικαλείται μαρτυρίες σύμφωνα με τις οποίες η κινεζική αστυνομία δεν κατάφερε ποτέ να τον εντοπίσει, αφού αμέσως μετά το περιστατικό εκείνος «εξαφανίστηκε» μέσα στο πλήθος.
«Δεν μπορούμε να τον βρούμε. Έχουμε το όνομά του από τους δημοσιογράφους. Έχουμε ελέγξει μέσω υπολογιστών, αλλά δεν τον βρίσκουμε ούτε ανάμεσα στους νεκρούς ούτε ανάμεσα στους κρατουμένους», είχε δηλώσει στην Γουόλτερς ένας κινέζος αξιωματούχος.
Το πρακτορείο Yonhap της Νότιας Κορέας αναφέρει ότι ο άντρας είχε διαφύγει στην Ταϊβάν, ενώ σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός καθηγητή από το Χονγκ Κονγκ, ο «Άγνωστος Επαναστάτης» ήταν φίλος του, αρχαιολόγος από την πόλη Τσανγκσά της νοτιοκεντρικής Κίνας, ο οποίος είχε πάει στο Πεκίνο για τις διαδηλώσεις.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο άντρας κατάφερε να δραπετεύσει στην Ταϊβάν όπου εργάστηκε στο Μουσείο του Εθνικού Μεγάρου.
Ο Μπρους Χέρσενσον, στενός συνεργάτης του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον είχε δηλώσει το το 1999 πως ο άντρας εκτελέστηκε 14 ημέρες μετά το περιστατικό.
Ωστόσο, ο Ζιάνγκ Ζεμίν, τότε γενικός γραμματέας του ΚΚ Κίνας και μετέπειτα πρόεδρος, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε το 1990 σε αμερικανικό τηλεοπτικό μέσο ρωτήθηκε σχετικά με το τι απέγινε το πρόσωπο αυτό.
Ο Ζεμίν, ο οποίος έδωσε την συνέντευξη μέσω διερμηνέα, απάντησε αρχικά στα κινεζικά λέγοντας: «Δεν μπορώ να επιβεβαιώσω το κατά πόσο αυτός ο νέος άντρας που αναφέρατε συνελήφθη ή όχι» και κατόπιν συμπλήρωσε, μιλώντας σε σπαστά αγγλικά: «Νομίζω ποτέ δεν σκοτώθηκε» («I think never killed»).
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News