Θα θυμάστε πριν από λίγα χρόνια την πρόταση βορειοελλαδίτη υπουργού για τη δημιουργία «μικρού οικισμού καταφυγίων» στον Όλυμπο, έτσι; Η εγκατάλειψη των σχεδίων εκείνων ήταν μια μικρή προσωρινή μόνον ανάσα. Διότι το ταλαιπωρημένο Προεδρικό Διάταγμα περί του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, μετά από μια πολυετή πορεία μεταξύ υπουργικών γραφείων, γνωμοδοτήσεων αρμοδίων φορέων και έχοντας πάρει την έγκριση του κοινού μέσω δημόσιας διαβούλευσης, προσφάτως βγήκε από το συρτάρι, πλην όμως παραλλαγμένο. Στη νέα του μορφή, το Προεδρικό Διάταγμα που θεωρητικά υφίσταται για να προστατέψει τον Όλυμπο, καταργεί τον χαρακτηρισμό της «ζώνης απολύτου προστασίας», προβλέπει την κατασκευή νέου αναβατήρα για χιονοδρομία δίπλα από τον υφιστάμενο και επιτρέπει τη θήρευση σε ζώνη όπου υπάρχουν πλήθος ορειβατικών μονοπατιών και καταφυγίων!

Ο Ολυμπος με τα 1.700 είδη φυτών να αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας, μερικά εκ των οποίων φύονται μόνο στον Όλυμπο (ενδημικά), θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα σημεία βιοποικιλότητας της Μεσογείου. Η άρση του καθεστώτος προστασίας αυτού του μοναδικού βοτανικού κήπου, σε συνδυασμό με την ολοένα μεγαλύτερη πίεση, λόγω της αύξουσας επισκεψιμότητας, μπορούν να επιφέρουν δραματικές συνέπειες στα ευαίσθητα οικοσυστήματα του. Με την αλλαγή του νέου ΠΔ και ελλείψει συστηματικών επιστημονικών μελετών κανείς δε μπορεί να γνωρίζει τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες στη βιοποικιλότητα, η οποία μαζί με την κλιματική αλλαγή, χαρακτηρίζονται από τους επιστήμονες ως οι «αόρατοι δολοφόνοι» της ζωής στη Γη.

Το άνοιγμα της θήρευσης σε ζώνη του Εθνικού Δρυμού που μέχρι πρότινος απαγορευόταν, μπορεί να ικανοποιεί κάποια πάγια αιτήματα των κυνηγών, αλλά δυνητικά μπορεί να έχει καθόλα δυσάρεστες συνέπειες, καθώς στην ίδια περιοχή πεζοπορούν και πολλοί άνθρωποι εκτός από τα θηράματα. Ιδιαίτερα το φθινόπωρο και τον χειμώνα την εποχή του κυνηγιού όπου στα ψηλά του βουνού έρχονται τα χιόνια και οι συνθήκες είναι μόνο για τους καλά μυημένους, ολοένα και περισσότερος κόσμος επιλέγει για τις βόλτες του τα χαμηλότερα μονοπάτια, εκεί που πλέον νομίμως επιτρέπεται η θήρευση. Όταν μια οικογένεια, ή μία ομάδα τουριστών θέλει να γευτεί τη θέα των χιονισμένων κορυφών του Ολύμπου από τα εντυπωσιακά ξέφωτα στα ριζά του βουνού υπό τα μπαμ μπουμ των κυνηγετικών καραμπινών, μάλλον δεν θα ζήσουν το μύθο τους στην Ελλάδα… Δυστυχώς, το ιστορικό των κυνηγετικών ατυχημάτων δεν εκπέμπει τα πιο ελπιδοφόρα μηνύματα για μία αρμονική συμβίωση μεταξύ κυνηγών και ορειβατών σε ένα μεγάλο μέρος του Ολύμπου και η απόφαση της άρσης της απαγόρευσης του κυνηγιού στη Ζώνη Γ΄ του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, μπορεί να μας κάνει μάρτυρες δυσάρεστων καταστάσεων στο μέλλον.

Από την άλλη, η κατασκευή ενός χιονοδρομικού κέντρου στον Όλυμπο δεν είναι κάτι καινούργιο: αποτελεί πάγιο αίτημα διαφόρων ιδιωτών αλλά και δημόσιων φορέων από τη δεκαετία του 1980. Ένα μελλοντικό χιονοδρομικό κέντρο Ολύμπου έχει παρουσιαστεί πολλές φορές στις τοπικές κοινωνίες ως μονόδρομος της ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δύο χιονοδρομικά κέντρα, αυτά του Φαλακρού στη Δράμα και του Παρνασσού, παραμένουν ακόμα ανοικτά, καθώς ο χειμώνας που μας πέρασε ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκός, αλλά ο κόσμος που απόλαυσε το σκι δεν ήταν παρά ελάχιστος. Είναι γεγονός ότι στις Άλπεις τα μικρότερα χιονοδρομικά, όπως αυτά της χώρας μας, καθίστανται ολοένα και περισσότερο οικονομικώς μη βιώσιμα. Όταν σε ακτίνα 150 χιλιομέτρων από τον Όλυμπο υπάρχουν οκτώ χιονοδρομικά κέντρα, είναι προφανές ότι το νέο ΠΔ που ανοίγει το δρόμο για μία επένδυση αρκετών εκατομμυρίων ευρώ με την κατασκευή ενός νέου αναβατήρα σε μία πλαγιά με τελείως λανθασμένο προσανατολισμό, δεν αποτελεί την ορθότερη επενδυτική επιλογή, αλλά μάλλον κλείνει το μάτι σε τοπικές ή άλλες σκοπιμότητες. Μία τέτοια κίνηση θα μπορούσε μελλοντικά να θυσιάσει ολοένα μεγαλύτερο μέρος του Ολύμπου στο βωμό της μη βιώσιμης ανάπτυξης.

Εκτός της παγκόσμιας μυθολογικής του διάστασης, ο ορεινός όγκος του Ολύμπου έχει παίξει το δικό του ρόλο στη διαμόρφωση της αρχαίας και σύγχρονης ιστορίας, αλλά κατέχει και κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού της Ελλάδας. Ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της χώρας μας από το 1930, ο Όλυμπος έχει εύστοχα χριστεί και ως ο Παρθενώνας της Ελληνικής Φύσης, λόγω των μοναδικών οικολογικών και περιβαλλοντικών του χαρακτηριστικών. Παρά το γεγονός ότι φιλοξενεί περισσότερους από 250.000 επισκέπτες ετησίως, ο Όλυμπος παραμένει αδικημένος και δεν λαμβάνει την αναπτυξιακή δυναμική, την ισορροπημένη προστασία και την προβολή που αρμόζει σε ένα τέτοιο βουνό-σύμβολο, όπως συμβαίνει με αντίστοιχους ορεινούς όγκους του κόσμου.

Παραβλέποντας το γεγονός ότι, για κακή του τύχη, κάποιοι ιθύνοντες της προβολής του ελληνικού τουρισμού τον μπέρδεψαν με το Matterhorn των Άλπεων (εδώ), η χαλάρωση του θεσμικού πλαισίου, όπως διαμορφώνεται από το νέο ΠΔ, συμπιέζει περισσότερο τους φυσικούς πόρους του μικρού σε μέγεθος ορεινού όγκου, σε αντίθεση με όσα διατυμπανίζονται τα τελευταία χρόνια για κοινωνικά και περιβαλλοντικά δίκαιη οικονομική ανάπτυξη.

Εν αναμονή λοιπόν των γνωμοδοτήσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας- Θράκης, του Δασαρχείου Πιερίας και του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, περί του νέου ΠΔ, καλώ όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους και δη την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ να επαναφέρουν το ΠΔ στην αρχική του μορφή. Η κίνηση αυτή κρίνεται επιτακτική ώστε να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο για το περιβαλλοντικό ευ ζην του Ολύμπου, βασισμένο σε επιστημονικές μελέτες και τεχνογνωσία από επιτυχημένα παραδείγματα του εξωτερικού και μακριά από μικροπολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες.

---

* Ο δρ. Μιχάλης Στύλλας είναι ερευνητής γεωλόγος του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου Λωζάνης και διαχειριστής του καταφυγίου του Ολύμπου «Χρήστος Κάκκαλος»

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News