Στα εκκρεμή ζητήματα κατά την περίοδο εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών αναφέρθηκε την Τετάρτη ο ειδικός διαμεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών, Μάθιου Νίμιτς, αναγνωρίζοντας πως υπάρχουν ακόμη «αγκάθια», όπως για παράδειγμα η εμπορική χρήση του ονόματος «Μακεδονία» και μακεδονικός».

«Μία από τις ανησυχίες είναι ο αλυτρωτισμός και η δαιμονοποίηση του γείτονα. Από μόνη της η αλλαγή της ονομασίας παίρνει πολύ καιρό. Πρέπει να αλλάξει κάθε διαβατήριο, άδεια οδήγησης, πανεπιστημιακό δίπλωμα, άδειες γάμου, ταμπέλες σε κτήρια. Θα πάρει κάποιο χρόνο. Επίσης, οι σχέσεις μεταξύ των δύο λαών και των δύο χωρών χρειάζονται χρόνο. Υπάρχουν ζητήματα στην εμπορική χρήση του ονόματος ‘Μακεδονία’» παραδέχθηκε ο αμερικανός διπλωμάτης, αναφερόμενος και σε άλλα θέματα που  αφορούν στο μέλλον, όπως οι επιτροπές για τα σχολικά βιβλία.

Ο κ. Νίμιτς αναγνώρισε επίσης πως είναι πολύ δύσκολο για τους Ελληνες να χρησιμοποιήσουν τη λέξη «Μακεδόνας» (Macedonian) όταν αναφέρονται στους ανθρώπους στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, δεδομένου, όπως είπε, ότι χρησιμοποιούν τον όρο «Μακεδόνες», «αναφερόμενοι στους Έλληνες της ελληνικής Μακεδονίας».

Σε κάθε περίπτωση, σημείωσε,  ζητήματα μεταξύ των δύο χωρών και των ανθρώπων θα υπάρχουν, όμως, όπως κάθε τι, θα τα επεξεργάζονται. «Οι Αμερικανοί κι οι Καναδοί έχουν ακόμη ζητήματα που προσπαθούν να λύσουν», είπε χαριτολογώντας.

Καλεσμένος στην καθημερινή ενημέρωση των ανταποκριτών των Ηνωμένων Εθνών, από τον Στεφάν Ντουζαρίκ, τον εκπρόσωπο του γενικού γραμματέα, στην έδρα του ΟΗΕ, ο βετεράνος διπλωμάτης δήλωσε πως τρέφει μεγάλες ελπίδες και για τις δύο χώρες.

Για την Ελλάδα, είπε πως διαδραματίζει ρόλο στην περιοχή για χιλιάδες χρόνια και έχει κάθε λόγο να προσέχει τα συμφέροντά της, ενώ για τους κατοίκους της «νεαρής Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» σημείωσε ότι για πρώτη φορά, έχουν τη δική τους χώρα και προσπαθούν να δουν πώς θα διοικήσουν ένα καινούργιο κράτος στα Βαλκάνια.

«Ήταν τιμή μου που μπόρεσα να βοηθήσω», πρόσθεσε.«Αυτό μου έδινε ελπίδα. Γιατί πίστευα ότι ως πρόβλημα ήταν επιλύσιμο. Ηταν πραγματικό, αλλά επιλύσιμο».

Κάνοντας μία σύντομη ιστορική αναδρομή στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της διαφοράς, είπε πως μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της πρώην γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η συνταγματική της ονομασία θεωρήθηκε από την Ελλάδα ως προκλητική και το Συμβούλιο Ασφαλείας έδωσε οδηγία στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να χειριστεί το θέμα, με τα ψηφίσματά του το 1993.

«Δεν ήταν το όνομα της χώρας, ήταν ένας προσδιορισμός μέχρις ότου καθοριστεί το όνομα. Για παράδειγμα, σα να λέμε το παιδί του κυρίου και της κυρίας Νίμιτς, μέχρις ότου οι γονείς συμφωνήσουν στο όνομα. Όμως αν δεν μπορούν να συμφωνήσουν κι αυτό συνεχίζεται για 24 χρόνια, το παιδί δεν μπορεί να έχει μια ευτυχισμένη ζωή».

Για τη συμφωνία των Πρεσπών, που κυρώθηκε κι από τις δύο χώρες και τέθηκε σε ισχύ πρόσφατα, υπενθύμισε πως «αφορούσε το όνομα, τους επιθετικούς προσδιορισμούς, γλώσσα, θέματα αμφιλεγόμενα και στις χώρες, που δεν είναι εύκολα σε πολλούς να τα κατανοήσουν: Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει τόση δυσκολία για ένα όνομα; Όμως σχετίζεται με την ταυτότητα και ιστορικά ζητήματα. Και όμως επιλύθηκαν», τόνισε, πιστώνοντας για τη συμφωνία στο μεγαλύτερο βαθμό, τους πρωθυπουργούς των δύο χωρών, «οι οποίοι προσδιόρισαν ότι ήταν κάτι που θα έπρεπε να λυθεί και ανέλαβαν την ευθύνη να το πράξουν».

Ο προσωπικός απεσταλμένος του γενικού γραμματέα, έκανε μία σύντομη αναφορά στις διαπραγματεύσεις του με τους δύο υπουργούς Εξωτερικών κ.κ. Κοτζιά και Ντιμιτρόφ – κυρίως στη Βιέννη – οι οποίες τελικά κατέληξαν σε μία συμφωνία που αφορά ένα ολόκληρο εύρος θεμάτων, μεταξύ άλλων και τα σχολικά βιβλία, και θέματα που προκαλούν, την περίοδο εφαρμογής της συμφωνίας κ.ά..

Σε κάθε περίπτωση εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτό θα οδηγήσει σε καλές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και σε μια περισσότερο ασφαλή περιοχή. Η Ελλάδα ήρε τις ενστάσεις της στην ενταξιακή διαδικασία της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η λύση, και τώρα το δικό μου έργο τελείωσε».

Ερωτηθείς για τα διδάγματα από την διαπραγμάτευση της διαφοράς Αθηνών – Σκοπίων σε άλλες μακροχρόνιες διαφορές, όπως το Κυπριακό και το Ιρλανδικό, ο κ. Νίμιτς που είχε εμπλοκή και στα δύο (στο Κυπριακό όταν ήταν υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ το 1977, την περίοδο του σχεδίου ΗΠΑ-Καναδά- Βρετανίας), υπογράμμισε ότι στην επίλυση των διαφορών η χρονική συγκυρία είναι πολύ σημαντική.

«Κάποια από αυτά (τα προβλήματα) είναι πολύ προφανή. Σχετίζονται με την ταυτότητα, εθνικές διαφορές, ιστορικές διαφορές… Η ιστορία της Κύπρου ή της Ιρλανδίας… Δεν είναι εύκολο να επιλυθούν. Υπάρχουν όμως ιστορικές στιγμές όπου συμβαίνει».

Για το Κυπριακό επεσήμανε ότι η δυναμική του σχετίζεται, όχι μόνο με τους ανθρώπους στην Κύπρο, αλλά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τις εγγυήτριες δυνάμεις κ.ά..

«Πιστεύω πως ένα από τα κρίσιμα ζητήματα, είναι να κρατάς τη διαδικασία ενεργή. Στα 24 χρόνια, στο θέμα της μακεδονικής ονομασίας υπήρχαν στιγμές όπου δεν υπήρχε πρόοδος και τα πράγματα φαίνονταν μαύρα. Αυτό που κάναμε ήταν να συνεχίζουμε τη διαδικασία. Είχαμε πάντοτε συναντήσεις με τους αντιπροσώπους των δύο χωρών, συνεχίσαμε να ανταλλάσουμε προτάσεις, παρατηρώντας για ανοίγματα, μιλώντας στους ανθρώπους κι ακούγοντας τις ανησυχίες τους. Κι όταν ήλθε η σωστή σύνθεση, ήταν ευκολότερο να προχωρήσουμε μπροστά. Πιστεύω πως σ’ αυτόν τον τομέα, το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών κάνει καλή δουλειά στη διατήρηση των σχέσεων. Αν δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα, διαχειρίσου το».

Απαντώντας τέλος,  σε όσους, μιλώντας για το Κυπριακό, το χαρακτηρίζουν «κατεψυγμένο πρόβλημα» όπου δεν υπάρχει πρόοδος, ο διεθνής μεσολαβητής είπε πως «συγκρίνοντάς το με τη Συρία και μέρη όπου σκοτώνονται άνθρωποι .. και παιδιά, τι θέλουμε; Μία διαμάχη όπου (οι άνθρωποι) ζουν μία κανονική ζωή, ή ένα πραγματικά θερμό πόλεμο; Διάλογο, ακόμη κι αν χρειάζονται χρόνια και χρόνια…».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News