Το ένα τρίτο των ακινήτων που αλλάζουν χέρια στην Αθήνα, πωλείται σε ξένους που θέλουν να πάρουν τη βίζα παραμονής, την οποία προσφέρει το ελληνικό κράτος σε όσους επενδύσουν 250.000 ευρώ για αυτόν τον σκοπό.

Σε συνδυασμό με την αλματώδη αύξηση των διαμερισμάτων που προσφέρονται προς ενοικίαση στην πλατφόρμα του Airbnb στην πρωτεύουσα, έχει οδηγήσει τις τιμές πώλησης και ενοικίασης στα ύψη και πολλούς κατοίκους σε απόγνωση.

Το BBC έκανε εκτεταμένο αφιέρωμα στο θέμα, μιλώντας με κατοίκους της Αθήνας.

Η Τζέραλντιν Χάινς προσπαθεί να αγοράσει σπίτι από τότε που της έκαναν έξωση από το διαμέρισμα όπου έμενε επί 32 χρόνια, όταν εκείνο αγοράστηκε από κινέζους επενδυτές πριν από δύο χρόνια.

«Θέλω κάποια ασφάλεια σε περίπτωση που συμβεί κάτι ξανά», λέει η κ. Χάινς, με καταγωγή από την Ιρλανδία. Κερδίζει έναν μέσο μισθό εργαζόμενη ως καθηγήτρια αγγλικών στην Αθήνα, ενώ η σύνταξη του συζύγου της έχει περικοπεί από τα 1.500 ευρώ στα 500 ευρώ λόγω της οικονομικής κρίσης.

«Οταν μας έδιωξαν, υπήρχαν ακόμη διαθέσιμα διαμερίσματα με τιμή 100.000 ευρώ. Τώρα δεν μπορώ να βρω τίποτα κάτω από 250.000 ευρώ. Αυτές είναι τιμές για Κινέζους και Ρώσους, όχι για Ελληνες», σημειώνει.

Μετά από μία δεκαετία σκληρής κρίσης, η κάποτε νεκρή αγορά ακινήτων στη χώρα, βρίσκεται πλέον σε άνοδο και οι τιμές των σπιτιών στην Αθήνα σημείωσαν αύξηση 3,7% πέρυσι.

Ομως, αυτά τα νέα προκαλούν ανησυχία.

Η άνθηση φέρεται να προέρχεται από το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα «χρυσής βίζας», στο οποίο πολίτες από κράτη που δεν είναι μέλη της Ε.Ε. μπορούν να πάρουν άδεια παραμονής και να εξασφαλίσουν ελεύθερη πρόσβαση στην Σένγκεν εάν επενδύσουν σε ακίνητη περιουσία.

Ετσι όμως, ωφελούνται οι ξένοι επενδυτές και οι Ελληνες δυσκολεύονται.

Οι χιλιάδες «χρυσές βίζες»

Δεν είναι λίγες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έχουν υιοθετήσει το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας», όμως η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο κόστος για τους επενδυτές, στην τιμή των 250.000 ευρώ.

Σύμφωνα με την Enterprise Greece, έχουν εκδοθεί 9.756 άδεις παραμονής για επενδυτές και τις οικογένειές τους μέσα στο 2018 (μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου), ενώ το 2017 ήταν 6.205 και το 2016, 3.695.

Το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς έχει πάει σε κινέζους αγοραστές και ακολουθούν Ρώσοι και Τούρκοι. Κάθε εβδομάδα, εκατοντάδες καταφθάνουν στο Ελ. Βενιζέλος για να «ξεναγηθούν» από μεσίτες.

«Υπάρχουν πολλές εταιρείες που αγοράζουν ακίνητα από Ελληνες και τα πωλούν στους κινέζους» σημειώνει ο Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών, ο οποίος εκτιμά ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο των πωλήσεων ακινήτων στην πόλη πάει τώρα σε κατόχους «χρυσής βίζας».

«Επηρεάζει τους κάτοικους της πόλης, οι οποίοι δυσκολεύονται να νοικιάσουν σπίτια, καθώς βλέπουν τις τιμές να ανεβαίνουν. Πολλά από τα ακίνητα περνούν από ελληνικά χέρια σε ξένα χέρια. Δεν μπορούμε να το ελέγξουμε» συμπληρώνει.

Πώς συνδέεται αυτό με την Airbnb;

Επειδή οι τιμές στην Αθήνα έχουν πέσει τόσο πολύ κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι επενδυτές αγοράζουν τρία στα τέσσερα διαμερίσματα σε δημοφιλείς τουριστικές περιοχές και τα νοικιάζουν μέσω της Airbnb. Αυτό προκάλεσε αύξηση 17% στα ενοίκια, το 2018.

Οι κάτοικοι που έχουν επωφεληθεί τα τελευταία χρόνια από την αύξηση του τουρισμού έχουν τώρα αρχίσει να νιώθουν τις αρνητικές συνέπειες.

Ο Σπύρος Μπελάς, ιδιοκτήτης καφετέριας στο Κουκάκι, γειτονιά που έχει χαρακτηριστεί από την Airbnb ως μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες παγκοσμίως το 2016, δηλώνει: «Κάθε χρόνο έχω αύξηση στους επισκέπτες το οποίο είναι καλό. Αλλά τώρα νομίζω ότι το πράγμα έχει ξεφύγει. Τα ενοίκια έχουν διπλασιαστεί και μερικές φορές ξεπερνούν και τα 1.000 ευρώ. Δε νομίζω ότι αυτό αντικατοπτρίζει την ελληνική πραγματικότητα. Οι μισοί από τους υπαλλήλους μου έχουν αναγκαστεί να μετακομίσουν».

Ο φίλος του, ο Γιώργος, αναφέρει ότι ο σπιτονοικοκύρης του πρόσφατα αύξησε το νοίκι στο διαμέρισμά του από 220 ευρώ στα 400 ευρώ τον μήνα. «Εάν δουλεύεις σε ένα μπαρ ή ένα εστιατόριο εδώ ο μισθός σου είναι περίπου στα 600-700 ευρώ» σημειώνει.

Ποιος επωφελείται;

Ορισμένοι από τους Αθηναίους, όπως η Ηρώ Χριστοδουλάκη, έχουν εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να επωφεληθούν. Η 31χρονη και ο σύντροφός της αγόρασαν και ανακαίνισαν τρία διαμερίσματα για να διατεθούν μέσω Airbnb. Το ένα πουλήθηκε πρόσφατα σε κινέζο επενδυτή, οκτώ φορές πάνω από την τιμή στην οποία αγοράστηκε πριν από δύο χρόνια.

Το ζευγάρι αναζητούσε ξένους αγοραστές «επειδή πληρώνουν περισσότερα από τους Ελληνες» και πούλησε μέσω μίας κινεζικής εταιρείας σε αγοραστή, ο οποίος δεν έχει δει ποτέ το διαμέρισμα.

«Στη διάρκεια της κρίσης υπήρχαν τόσα πολλά εγκαταλελειμμένα διαμερίσματα, ενώ οι ιδιοκτήτες τους δεν είχαν χρήματα για να τα ανακαινίσουν. Ολα τα διαμερίσματά μας δεν ήταν κατοικήσιμα όταν τα πήραμε. Δεν τα βγάλαμε από την αγορά ακινήτων, δημιουργήσαμε κάτι νέο» λέει η κ. Χριστοδουλάκη.

Το αβέβαιο μέλλον

Δεν είναι μόνο οι Ελληνες που ανησυχούν για τον μεγάλο αριθμό των αδειών παραμονής που δίνονται. Η Κομισιόν έχει ήδη προειδοποιήσει ότι το πρόγραμμα αυτό μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του οργανωμένου εγκλήματος και για ξέπλυμα χρήματος.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει εισάγει πιο σφιχτούς ελέγχους, όμως προετοιμάζει την επέκταση του προγράμματος «χρυσής βίζας» σε ομόλογα και μετοχές.

Στους δρόμους της πρωτεύουσας, πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που ζητούν ακόμη πιο αυστηρούς ελέγχους.

«Υπάρχει πολλή ελευθερία αυτήν τη στιγμή. Χρειαζόμαστε κάποιον να βάλει τους κανόνες, αλλιώς τα πάντα θα αλλάξουν» τονίζει ο κ. Μπελάς στο BBC.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News