«Από το Protagon; Α, εντάξει κατάλαβα, ακραίο κέντρο». «Ωραίο άρθρο αλλά στην “Εφημερίδα των Συντακτών” βρήκες να το δημοσιεύσεις;». «Πετρουλάκη, εντάξει, κάποιες φορές έχει ενδιαφέρον, Χαντζόπουλο, αρνούμαι και να το δω». «Πού είδες την είδηση; Α, ΟΚ, σε μέσο του τάδε». «Με αυτούς πλέον καμία σχέση».

Σταχυολόγησα παραπάνω ορισμένες αντιδράσεις φίλων, όταν τους έστειλα ένα δημοσίευμα ή σκίτσο που βρήκα ενδιαφέρον ή απλώς χιουμοριστικό ή όταν τους ρώτησα αν διάβασαν ένα κείμενό μου. Μιλάω για ανθρώπους με κάποια παιδεία και ενδιαφέρον για την πολιτική, με ή χωρίς κομματική ένταξη. Καταφέραμε και δεν κόψαμε την καλημέρα με γνωστούς που εκτιμούσαμε και κρατήσαμε τη φιλία μας με ανθρώπους που μας συνδέουν αισθήματα και κοινές αγωνίες, όχι με όλους, δεν ήταν αυτονόητο τα προηγούμενα χρόνια. Πολλές ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάστηκαν από το οιονεί εμφυλιοπολεμικό κλίμα που ζήσαμε και εξακολουθούμε να βιώνουμε. Κι αν κάποιες άντεξαν, δε συνέβη το ίδιο με τον τρόπο που ενημερωνόμαστε και συζητάμε πολιτικά.

Η πρώτη εύλογη απορία είναι αν μπορεί να λειτουργήσει η δημοκρατία χωρίς ένα κοινό τόπο, κατ’ αρχάς σε επίπεδο ενημέρωσης. Αν ο συνομιλητής μου αρνείται και να διαβάσει μια είδηση, όταν δημοσιεύεται σε μέσο που έχει ορίσει ως εχθρικό, είναι δύσκολο να συνεννοηθούμε, έστω για να διαφωνήσουμε πολιτικά. Μεταξύ κάποιου που έχει μάθει ότι υπάρχουν και άλλοι πλανήτες εκτός από τη Γη και κάποιου που, κατά την ενημέρωσή του, αυτό δεν είναι βέβαιο, μπορεί να γίνει αντιπαράθεση για τη λειτουργία της ελληνικής διαστημικής υπηρεσίας. Αλλά δεν θα είναι πολιτική αντιπαράθεση. Μία μίνιμουμ σύμπτωση για τα πράγματα, αν όχι στην αντίληψη, τουλάχιστον στην ενημέρωση, είναι αναγκαία προϋπόθεση.

Εκτός όμως από τα πράγματα, υπάρχουν και οι απόψεις. Η γνώση όσον αφορά τις διαφορετικές εκτιμήσεις και γνώμες, τις αξιολογικές κρίσεις και τις πολιτικές αποτιμήσεις ή προτάσεις είναι απαραίτητη για τη συγκρότηση της δημόσιας σφαίρας στην οποία διεξάγεται ο διάλογος. Που δεν είναι βέβαια αποκλειστικά αντιπαράθεση ιδεών, είναι και πολιτικός ανταγωνισμός, και σύγκρουση δυνάμεων, φτάνει να μην είναι τυφλή. Δεν είμαστε εξάλλου σε προεπαναστατική περίοδο, για επιστροφή στην κανονικότητα μιλούν όλοι.

Αυτή η επιστροφή, όποτε έρθει, ενδέχεται να μας βρει με μέσα μαζικής ενημέρωσης πιο φτωχά, δημοσιογράφους που κάνουν με περισσότερα εμπόδια τη δουλειά τους, με ένα ενδιαφέρον αλλά και χαοτικό ψηφιακό τοπίο, στο οποίο ενδημούν οι ψευτοδιχασμοί και η δυσκολία διάκρισης του αληθινού απ’ το ψεύτικο και του σημαντικού απ’ το ασήμαντο. Δεν είναι αυτές οι σκέψεις νοσταλγία για την περίοδο που η ενημέρωση είχε μορφή συγκροτημένη και ωράριο μέσα στη μέρα, γιατί και τότε δεν έλειπαν φαινόμενα κιτρινισμού, υπερπολιτικοποίησης, ψευδείς ειδήσεις, στρατοπεδική περιχαράκωση για κομματικούς ή και επιχειρηματικούς λόγους.

Είναι μια έκκληση να βρούμε σύγχρονους τρόπους αληθινής πολιτικής αντιπαράθεσης. Αυτό θα είναι μια πραγματική επιστροφή στην κανονικότητα.

---

* Ο Γιάννης Φ. Ιωαννίδης είναι δικηγόρος, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News