Το περίφημο αμερικανικό όνειρο ψυχορραγεί εδώ και καιρό. Τουλάχιστον από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών πριν από μια τριετία. Αφότου κατέβηκε τη χρυσή κυλιόμενη σκάλα που δεσπόζει στην κεντρική αίθουσα του Trump Tower για να ανακοινώσει την έναρξη της προεκλογικής του εκστρατείας, υπογράμμισε ευθύς πως «δυστυχώς το αμερικανικό όνειρο είναι νεκρό».

Με την άποψη του αμερικανού προέδρου συμφωνεί απόλυτα και ο Σάιμον Κάπερ των Financial Times, υποστηρίζοντας, μάλιστα, πως ζωντανή απόδειξη αποτελεί ο ίδιος ο Τραμπ. Γιατί παρότι εκείνος θεωρεί πως ενσαρκώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το «αμερικανικό όνειρο», «στην πραγματικότητα είναι ένας κληρονόμος που ηγείται μιας κοινωνίας που κυριαρχείται από κληρονόμους, αναμενόμενη κατάληξη 80 χρόνων συσσώρευσης πλούτου και χαμηλής έως ανύπαρκτης φορολογίας κληρονομιών».

O Τραμπ υποσχέθηκε να αναζωογονήσει το αμερικανικό όνειρο αλλά φαίνεται πως πάρα πολλοί Αμερικανοί δεν συγκινούνται πια από τις υποσχέσεις για διαρκή και γραμμική πρόοδο, ευημερία, κοινωνική άνοδο και ατομικό πλουτισμό. Έρευνα της Gallup που διεξήχθη το περασμένο καλοκαίρι αποκάλυψε ότι οι περισσότεροι Δημοκρατικοί και νεαροί Αμερικανοί πιστεύουν περισσότερο στον «σοσιαλισμό», έχοντας στο μυαλό τους μια πιο ισότιμη κοινωνία με αξιοπρεπείς υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και ευημερίας.

Αυτό σημαίνει ότι πάρα πολλοί ψηφοφόροι των ΗΠΑ στοχεύουν, πλέον, όχι στο αμερικανικό αλλά στο «βορειοευρωπαϊκό όνειρο» το οποίο o βρετανός αρθρογράφος ορίζει ως εξής: «επιστρέφεις από τη δουλειά σου έγκαιρα ώστε να φας μαζί με τα παιδιά σου, δεν αγχώνεσαι ούτε για τα έξοδα των σπουδών τους ούτε για την κάλυψη των υπηρεσιών υγείας, στους δρόμους επικρατεί ασφάλεια, μπορείς να αποκτήσεις μια προσιτή κατοικία κοντά στην ευρύτερη οικογένειά σου, κάνεις συχνά διακοπές και έχεις υψηλό προσδόκιμο ζωής. Δεν αναμένεις να γίνεις πλούσιος αλλά ούτε έχεις ανάγκη να πλουτίσεις».

Το βορειοευρωπαϊκό όνειρο (το οποίο, κατά τον Κάπερ, βιώνουν όλοι όσοι ζουν στο τρίγωνο που ορίζουν η Ισλανδία στη δύση, η Γερμανία στην ανατολή και τη Γαλλία στο νότο) κατά πάσα πιθανότητα δεν θα καταφέρει να αντικαταστήσει το αμερικανικό. Αλλά είναι αδιαμφισβήτητο πως ολοένα και περισσότεροι αμερικανοί ψηφοφόροι προσέχουν όλα όσα επισημαίνουν περί δωρεάν υγείας και παιδείας «σοσιαλιστές» πολιτικοί, όπως ο πρώην υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών Μπέρνι Σάντερς ή η 29χρονη Αλεξάντρια Οκάζιο – Κορτέζ η οποία εκλέχτηκε πρόσφατα στην Βουλή των Αντιπροσώπων.

Ο Κάπερ προβλέπει πως ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2020, όποιος ή όποια ηγηθεί των Δημοκρατικών «κατά πάσα πιθανότητα θα πουλήσει μια αμερικανική εκδοχή του βορειοευρωπαϊκού ονείρου». Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι είναι τέλειο, δίχως μειονεκτήματα.

Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η τάση του να περιορίζει τους ρυθμούς ανάπτυξης καθώς και το γεγονός ότι δεν προωθεί σημαντικά την καινοτομία. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο αιώνων, αυτοί που χάρασσαν το οικονομικό μέλλον ήταν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί ενώ οι Ευρωπαίοι απλά αντιδρούσαν, σημειώνει ο Κάπερ, επικαλούμενος τον γάλλο κοινωνιολόγο και πολιτικό επιστήμονα Εμανουέλ Τοντ. Όσον αφορά το σήμερα, οι Ευρωπαίοι εξαρτώνται από το Facebook, την Amazon και την Uber για να δημιουργήσουν το σύγχρονο παρόν τους.

Αλλά αυτές οι εταιρείες συμβάλλουν ελάχιστα στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του μέσου αμερικανού πολίτη. Οι φόροι, για παράδειγμα, που καλείται να πληρώσει η Amazon σε ομοσπονδιακό επίπεδο στις ΗΠΑ είναι ελάχιστοι, έως μηδαμινοί, ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εμφανίζονται πιο αποφασισμένες να ελέγξουν αλλά και να φορολογήσουν τους παγκόσμιους κολοσσούς της υψηλής τεχνολογίας. Οι υψηλοί φόροι ενδέχεται να αποθαρρύνουν την καινοτομία, αλλά είναι γεγονός πως οι (πιο) αργοί ρυθμοί ανάπτυξης που παρατηρούνται στη Βόρεια Ευρώπη, προσφέρουν στους πολίτες της «την καλύτερη ποιότητα ζωής στην ανθρώπινη ιστορία».

Όσον αφορά όλους όσοι (ολοένα και περισσότεροι τα τελευταία χρόνια) υποστηρίζουν πως μονάχα τα μέλη των ελίτ επωφελούνται και στην Ευρώπη, όπως ακριβώς και στην Αμερική, ο Κάπερ παραπέμπει σε μια έκθεση της CIA σύμφωνα με την οποία 22 από τις 23 πιο ισότιμες χώρες στον κόσμο είναι ευρωπαϊκές. Την ίδια ώρα, οχτώ από τις έντεκα χώρες με την υψηλότερη βαθμολογία στο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του ΟΗΕ ανήκουν στη Βόρεια Ευρώπη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News