Οι κυβερνήσεις των πρώτων σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών της Μεταπολίτευσης ήταν «κανονικές». Από το 1974 μέχρι το 2012 τα δύο μεγάλα κόμματα,ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, κυβέρνησαν αυτοδύναμα. Η παρένθεση της περιόδου 1989-1990, με την παράταιρη συγκυβέρνηση Δεξιάς (ΝΔ) και Αριστεράς (ενιαίος Συνασπισμός) ήταν μεν καταλυτικό (εις βάρος της Αριστεράς) γεγονός, αλλά ήταν μικρής διάρκειας και δεν ανέτρεψε τον κανόνα της «κανονικότητας». Και τα επόμενα 22 χρόνια είχαμε αυτοδύναμες κυβερνήσεις.

Ωσπου ήρθαν η κρίση και τα Μνημόνια και τα ανέτρεψαν όλα:

– Η πρώτη μνημονιακή κυβέρνηση (ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου), αν και αυτοδύναμη, άντεξε μόλις δύο χρόνια. Και έθεσε τις βάσεις για την ραγδαία αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ.

– Η συμμαχική κυβέρνηση Παπαδήμου σχηματίσθηκε από το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ, την δεξιά ΝΔ και τον ακροδεξιό ΛΑΟΣ. Παρά τις έκτακτες συνθήκες, η κυβέρνηση ήταν ο ορισμός της «αντικανονικότητας».

– Το φαινόμενο συνεχίστηκε, καθώς οι εκλογές του Μαΐου του 2012 έδωσαν πολιτικό σεισμό (κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, παταγώδης πτώση της ΝΔ, εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ, εμφάνιση του κομήτη Καμμένος κ.α). Ετσι, μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, έγινε η πιο απρόσμενη, μέχρι εκείνη τη στιγμή, κυβερνητική συμμαχία. Παρά τους προεκλογικούς λεονταρισμούς του Αντώνη Σαμαρά (εδώ), οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι της Μεταπολίτευσης συγκρότησαν την γνωστή ως κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, στην οποία προστέθηκε για κάποιο διάστημα και η μικρή Αριστερά (ΔΗΜΑΡ) του Φώτη Κουβέλη. Πρωτοφανής, όντως, εξέλιξη μέχρι εκείνη τη στιγμή.

– Τον Ιανουάριο του 2015 η «αντικανονικότητα» συνεχίστηκε, καθώς συνεταιρίσθηκαν η Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ και το εθνολαϊκιστικό μόρφωμα των ΑΝΕΛ στην κυβέρνηση Τσίπρα- Καμμένου.

Ολα αυτά είναι γνωστά. Η υπενθύμισή τους γίνεται επειδή έχει ήδη αρχίσει η συζήτηση για το ποια κυβέρνηση θα (ή πρέπει να) έχουμε μετά τις προσεχείς εκλογές. Αφορμή η χτεσινή συνέντευξη της Φώφης Γεννηματά (εδώ), με επανάληψη της «ιδέας» για κυβέρνηση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ, που φανερώνει την αμηχανία του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ και την δύσκολη θέση, στην οποία θα βρεθεί, αν οι επόμενες εκλογές δεν βγάλουν αυτοδυναμία.

Η αυτοδυναμία, λοιπόν, είναι η πρώτη κανονική (χωρίς εισαγωγικά) λύση. Ερχεται και όλα παίρνουν το δρόμο τους. Είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει ότι μια αυτοδύναμη κυβέρνηση της ΝΔ (πιθανότερο) ή του ΣΥΡΙΖΑ (λιγότερο πιθανό) θα επαναφέρει ένα είδος κανονικότητας στην πολιτική ζωή.

Η κυβέρνηση συγγενών κομμάτων είναι η δεύτερη κανονική λύση. Ετσι, η ΝΔ θα μπορούσε να συγκυβερνήσει καλύτερα με ένα μικρό δεξιό κόμμα, αν κατάφερνε να αποκτήσει κοινοβουλευτική παρουσία (δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο). Στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πρώτο κόμμα, οι δυσκολίες του θα ήταν μεγαλύτερες. Το ΚΚΕ δεν μετέχει σε αυτά, άλλο μικρό αριστερό κόμμα δεν φαίνεται στον ορίζοντα και με αυτά που υπάρχουν βρίσκεται σε «πόλεμο».

Η κυβέρνηση Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ)-Κεντροαριστεράς (ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ) θα ήταν, υπό άλλες συνθήκες, μια «κανονική» λύση. Δεν είναι σήμερα, καθώς οι δύο χώροι είναι ευθέως ανταγωνιστικοί εκλογικά και, κυρίως, επικρατεί πολεμικό κλίμα μεταξύ των στελεχών τους.

Η επανάληψη της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ αποτελεί μια ρεαλιστική, αλλά όχι «κανονική», λύση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν (θα) έχει πρόβλημα. Θα έχει, όμως, το ΠΑΣΟΚ και η ηγεσία του, ειδικά αν είναι τρίτο κόμμα. Διότι η προηγηθείσα συγκυβέρνηση (2012-2104) οδήγησε στην παραλίγο κοινοβουλευτική εξαφάνιση του ΠΑΣΟΚ. Η κυρία Γεννηματά και οι συν αυτή το γνωρίζουν και θα προσπαθήσουν να το αποφύγουν. Γι’ αυτό και από τώρα καλλιεργούν την πρόταση για συγκυβέρνηση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, με δική τους συμμετοχή. Ομως, μολονότι μέχρι τώρα τα έχουμε δει όλα, η πρόταση αυτή είναι ανεφάρμοστη. Τα δυο μεγάλα κόμματα δεν θα την δεχθούν.

Συνοψίζουμε: αν οι επόμενες εκλογές δεν βγάλουν αυτοδυναμία, δεν θα έχουμε μια «κανονική» κυβέρνηση. Θα χρειαστούν, πιθανότατα, νέες εκλογές. Αυτές θα διεξαχθούν με απλή αναλογική, θα οδηγήσουν σε περαιτέρω κατακερματισμό του πολιτικού συστήματος και τότε μπορεί να προκύψει ευκολότερα μια κυβέρνηση συγγενών κομμάτων.

Τι θα συμβεί; Ισως μια απάντηση κρύβεται σ’ αυτό που είχε πει ο γερμανός ιστορικός και φιλόσοφος Οσβαλντ Σπένγκλερ: «Το μυστικό κάθε νίκης βρίσκεται στην οργάνωση του μη προφανούς».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News