Μέχρι το 1912 η Εδεσσα λεγόταν «Βοδενά», δηλαδή στα σλαβικά σήμαινε περίπου «Ο πύργος στο νερό». Η ενσωμάτωση στην Ελλάδα επανέφερε την ονομασία που είχε η πόλη πριν από την οθωμανική περίοδο.

Στην Εδεσσα, την πρωτεύουσα της Πέλλας, γεννήθηκαν αρκετοί άνθρωποι που, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατέφυγαν στη Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Οι ίδιοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους «Μακεδόνες» και μιλούσαν τη διάλεκτο που, βάσει της Συμφωνίας των Πρεσπών, αναγνωρίσαμε και εμείς ως «μακεδονική, σλαβικής προέλευσης». Οσοι από αυτούς βρίσκονται σήμερα εν ζωή, είναι πάνω από εβδομήντα ετών. Μιλάμε δηλαδή για εκείνους που έφυγαν ως μωρά, με τους γονείς τους. Το ελληνικό κράτος ουσιαστικά τους διέγραψε ως πολίτες, ενώ παράλληλα υλοποίησε και ένα επιθετικό πρόγραμμα «εξελληνισμού» των πληθυσμών σε Πέλλα και Φλώρινα.

Oσοι έφυγαν, λοιπόν, απέκτησαν γιουγκοσλαβικά χαρτιά και μετά διαβατήρια της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Οι ίδιοι και οι οικογένειες τους άρχισαν να επισκέπτονται την Ελλάδα, κυρίως το καλοκαίρι. Γέμιζαν οι ακτές της Πιερίας από Zastava. Δεν μπορούσαν όμως να έρθουν όλοι. Αν το διαβατήριο σου έγραφε ότι γεννήθηκες στα Βοδενά ή σε άλλο σημείο της ελληνικής επικράτειας με σλαβομακεδονικό τοπωνύμιο, η Ελληνική Δημοκρατία σου απαγόρευε την είσοδο. Τους θυμάμαι αυτούς τους ανθρώπους, στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, να διηγούνται το παράπονό τους σε κάθε ελληνική δημοσιογραφική αποστολή στα Σκόπια. Κάποια στιγμή το πρόβλημα λύθηκε από τον χρόνο και τη διπλωματία. Ομως δεν νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι, όσοι ζουν ακόμα, θα είχαν καμία διάθεση να σηκωθούν την Κυριακή και να πάνε να δηλώσουν, δια της ψήφου τους, ότι συναινούν στην αλλαγή ονομασίας της χώρας τους.

Αρκετοί στην Ελλάδα είπαν και έγραψαν ότι η αποχή από το δημοψήφισμα ήταν μία νίκη του εθνικισμού. Δεν είναι έτσι. Oπως και δεν είναι υποχρεωτικά ακροδεξιοί φασίστες όσοι στην πατρίδα μας αντιδρούν στην (καλή, κατά τη γνώμη μου) Συμφωνία των Πρεσπών.

Oπως μας έχει διδάξει η ιστορική εμπειρία, οι λαοί, στα δημοψηφίσματα που μεταφέρουν εθνική φόρτιση, ακούν πρώτα το συναίσθημα και μετά τη λογική. Συχνά δε, η λογική δεν έχει θέση σε έναν κόσμο που δεν σέβεται το συναίσθημα. Μπείτε στη θέση ενός κατοίκου των Σκοπίων που αυτοπροσδιορίζεται ως Μακεδόνας. Eχει διδαχθεί στο σχολείο ότι είναι απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τραγούδησε εμβατήρια για αλύτρωτες πατρίδες και έμαθε να έχει την Ελλάδα απέναντι. Ξέρει ότι μιλάει τη «μακεδονική», αισθάνεται «Μακεδόνας», όπως γράφει το διαβατήριό του. Κοινώς, τα δύο από τα τρία σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών, είναι για εκείνον αυτονόητα, δεν τους δίνει καν σημασία. Τον αγγίζει, όμως, το θέμα της ονομασίας. Eνας άνθρωπος 30 ή 40 ετών, έχει μάθει να στηρίζει την εθνική του υπερηφάνεια πάνω στο όνομα της χώρας και στους Μεγαλέξανδρους. Και έρχεται ο Ζάεφ και του ζητά να τα ξεχάσει; Δεν είναι τόσο εύκολο.

Επίσης είναι και ο διεθνής παράγοντας και ο απροκάλυπτος τρόπος παρέμβασης. Δηλαδή τι περιμένατε; Δεν θυμάστε τι έγινε εδώ και στο δικό μας δημοψήφισμα; Γιατί σώνει και καλά εμείς, που τους αγνοήσαμε, να θεωρούμαστε αντισυμβατικοί και οι γείτονες που έκαναν ακριβώς το ίδιο να θεωρούνται εθνικιστές;

Θα βρει ο Ζάεφ δέκα πρόθυμους στη Βουλή; Eίναι ο πιο ασφαλής τρόπος σε σύγκριση με το ρίσκο των πρόωρων εκλογών με διακύβευμα αντίστοιχο αυτού που ετέθη στο δημοψήφισμα. Με τόσες πρεσβείες και πολυεθνικές να ενδιαφέρονται, ίσως οι δέκα να μην αποδειχθούν μόνο πρόθυμοι, αλλά και εξαιρετικά τυχεροί…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News