Αντιμέτωπη με οικονομικά διλήμματα βρίσκεται η ακροδεξιά συγκυβέρνηση Λέγκας και Πέντε Αστέρων στη Ρώμη ή, αν προτιμάτε, ήρθε η ώρα του λογαριασμού – και όταν λέμε λογαριασμό εννοούμε τις «απλές» αριθμητικές πράξεις για το λάδι, για το ξίδι και για τη σούμα στο κρατικό τεφτέρι, καθώς ήρθε η ώρα να ανοίξει τα δημοσιονομικά της χαρτιά στην ιταλική κοινωνία.

Ο καθηγητής οικονομικών Ρικάρντο Πουλίζι, του Πανεπιστημίου της Παβίας, γράφει στο Politico ότι το πρόβλημα της ιταλικής κυβέρνησης συμπυκνώνεται στο πώς μπορεί να κρατήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις (των δύο κομμάτων που την απαρτίζουν) χωρίς να παραβιάσει τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις δημόσιες δαπάνες.

Ο Πουλίζι θεωρεί ότι ο Πεντάστερος Λουίτζι Ντι Μάιο, αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Εργασίας-Βιομηχανίας, θέλει να δώσει μία ικανοποιητική απάντηση επ’ αυτού, ώστε να ξεφύγει από τη σκιά του συνεταίρου του της Λέγκας, του Ματέο Σαλβίνι, υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος μονοπωλεί τα φώτα της δημοσιότητας, κάθε ημέρα σχεδόν, με αλλεπάλληλες ριπές αντιμεταναστευτικής ρητορείας που του χαρίζουν δημοφιλία.

Ο καθηγητής Πουλίζι μάλιστα, αν και οικονομολόγος, κάνει ένα πολιτικό σχόλιο υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι «με αυτά και με αυτά» (τα Σαλβινικά) η Λέγκα αναρριχήθηκε στα γκάλοπ και ξεπέρασε τους (πιο απολιτίκ) Πεντάστερους.

Η αύξηση των δημοσίων δαπανών όμως είναι μια κουβέντα, αφού το ιταλικό δημόσιο χρέος είναι «βουνό» και τα μάτια των αγορών «καρφωμένα» πάνω του. Η πρόκληση έχει αυξηθεί κιόλας από τον καιρό των εκλογών, αφού το κόστος δανεισμού της Ιταλίας αυξήθηκε όταν οι επενδυτές συνειδητοποίησαν ότι οι υποσχέσεις της λαϊκιστικής κυβέρνησης ίσως οδηγήσουν, μακροπρόθεσμα, σε πρόσθετο έλλειμμα 100 δισ. ευρώ, σε ένα πρόσθετο 6% του ΑΕΠ σε δαπάνες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παράγοντα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η προεκλογική υπόσχεση του Ντι Μάιο περί εφαρμογής ενός συστήματος βασικών εισοδημάτων φαίνεται όλο και πιο δύσκολα υλοποιήσιμη. Μπορεί να πιέσει για αύξηση των δαπανών, αλλά αυτό είναι τριπλά επικίνδυνο: θα τον φέρει σε μια πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, με τις αγορές και με τους ιταλούς οπαδούς της δημοσιονομικής σύνεσης – στους τελευταίους περιλαμβάνεται ανυπερθέτως ο ίδιος ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα. (Πώς τον υβρίζουν, δοθείσης ευκαιρίας, οι κυβερνητικοί δες και εδώ.)

Μια εναλλακτική λύση, γράφει ο Πουλίζι, θα ήταν η αύξηση των φόρων ώστε να δικαιολογηθούν οι δαπάνες. Ομως, η Λέγκα δεσμεύτηκε να μειώσει τον φόρο εισοδήματος με την εφαρμογή ενός νέου, ενιαίου φορολογικού συστήματος. Και, εξάλλου, ποιος Ιταλός θα εκτιμούσε την αύξηση της φορολογίας;…

Η μόνη λύση που έχει η κυβέρνηση, γράφει ο καθηγητής, είναι η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που δεν είναι υπερβολικά δαπανηρές. Και έτσι ο Πουλίζι αναλύει την τελευταία συντηρητική πρόταση Ντι Μάιο για τη ρύθμιση (διά περιορισμών) της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές ως ενδεικτική της δυσκολίας να υλοποιηθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις των δύο κυβερνητικών συνεταίρων. Επισημαίνει μάλιστα ότι ο Ντι Μάιο επιλέγοντας κρατικό παρεμβατισμό έρχεται σε αντίθεση με τον εαυτό του και με τα μοντέλα ευέλικτης εργασίας πάνω στα οποία ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης εργάστηκε στο όχι και πολύ μακρινό 2010.

Η πραγματική οικονομία

Σε ό,τι αφορά τα ιδιωτικά οικονομικά των Ιταλών, τα πράγματα κάθε άλλο παρά είναι ρόδινα. Εχει διαπιστωθεί από την ιταλική στατιστική υπηρεσία Istat ότι το χάσμα μεταξύ βορρά και νότου μεγαλώνει.

Η Istat αναφέρει σε έκθεσή της ότι η αύξηση της «απόλυτης φτώχειας» παρατηρείται κυρίως στις κλασικά φτωχές περιφέρειες της «μπότας» (Καλάμπρια, Πούλια, Μπασιλικάτα) και αλλού στον νότο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έρχονται και ανησυχητικά μηνύματα από τις μεγάλες πόλεις του πλουσιότερου βορρά.

Η κατηγορία «απόλυτη φτώχεια» αφορά νοικοκυριά που δεν μπορούν να αγοράσουν τα αναγκαία αγαθά για μια αξιοπρεπή καθημερινή διαβίωση.

Σε αυτές τις συνθήκες («απόλυτης φτώχειας») ζουν 5.058.000 Ιταλοί, λέει και το ΑΝSΑ επικαλούμενο τη στατιστική έρευνα της Istat που διενεργήθηκε το 2017. Σε ό,τι αφορά τα ανήλικα, το ποσοστό παιδιών και εφήβων που ζουν χωρίς τα αναγκαία βασικά αγαθά παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα -στο 12,1%- ενώ στις οικογένειες με τρία ή και περισσότερα παιδιά το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται στο 20,9%.

«Κάθε πέρσι και καλύτερα»

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε την περασμένη Τετάρτη, οι περισσότεροι Ιταλοί αναπολούν τις «παλιές καλές μέρες». Η μελέτη του Ινστιτούτου CENSIS, που δημιουργήθηκε με την υποστήριξη μιας αλυσίδας σουπερμάρκετ, αναφέρει ότι οι επτά στους 10 Ιταλούς πιστεύουν ότι η ζωή τους ήταν καλύτερη στο παρελθόν.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι η οικονομική κρίση του 2008 άφησε βαθιές πληγές σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες για κάποια καλύτερη ζωή, τις καταναλωτικές δαπάνες, αλλά και ότι αύξησε την ανισότητα και τη δυσαρέσκεια των κοινωνικών στρωμάτων. Δεν παραλείπει να σημειώσει και μία σταθερά της μεσογειακής κουλτούρας ή επίγνωσης, αν προτιμάτε: σε ποσοστό 95% οι Ιταλοί είναι πεπεισμένοι ότι «για να πάει κάποιος μπροστά» πρέπει να διαθέτει το κατάλληλο μέσον…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News