Λίγο πριν από το μεσημέρι της Κυριακής αποχαιρετούμε τους ευγενικούς οικοδεσπότες μας στο οινοποιείο Semeli και φεύγουμε με κατεύθυνση τη λίμνη Στυμφαλία και το μοναδικό ελληνικό Μουσείο Περιβάλλοντος, όπου περιμένει να μας ξεναγήσει η υπεύθυνη του μουσείου Λάια Κιουρκτσόγλου. Η διαδρομή, μια από τις πιο γοητευτικές της ορεινής Κορινθίας, διαρκεί περίπου μία ώρα.

Παίρνουμε τον επαρχιακό δρόμο Νεμέας-Λεβιδίου, ταξιδεύουμε ανάμεσα σε ρομαντικές πλαγιές με αμπέλια, ελιές και κυπαρίσσια, αφήνουμε για μια επόμενη φορά την επίσκεψη στο χωριό Ψάρι για να προσκυνήσουμε την εικόνα του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη αγίου των αμπελουργών στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, και την επίσκεψη στο μυκηναϊκό νεκροταφείο της κοινότητας των Αηδονιών, προσπερνάμε τον αρχαιολογικό χώρο της Στυμφαλίας (μεγάλο μέρος της οποίας είναι βυθισμένο στα νερά της λίμνης) και φθάνουμε στο ονειρικό τοπίο της λίμνης που αλλάζει ανάλογα με τις εποχές.

Όταν φθάσαμε, μόλις είχε τελειώσει ο ημιμαραθώνιος Stymphalia Lake Run 2018, που διοργανώνεται από το ΝΠΔΔ Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού Σικυωνίων «Η ΜΗΚΩΝΗ» του Δήμου Σικυωνίων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και τον αθλητικό σύλλογο Λαύκας «Η Στυμφαλίς», με τη συνεργασία της Ένωσης Αθλητικών Σωματείων ΣΕΓΑΣ Πελοποννήσου.

Το Μουσείο Περιβάλλοντος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς στη Στυμφαλία παρουσιάζει την αλληλεξάρτηση ανθρώπου και φύσης, καθώς και την αρμονική συνύπαρξή τους στο περιβάλλον της λίμνης. Βασικοί στόχοι των δημιουργών του είναι η οικολογική ευαισθητοποίηση του κοινού και η διάσωση της γνώσης για την παραδοσιακή τεχνολογία της περιοχής, επιδίωξη που αποτυπώνεται στην ανάπτυξη της έκθεσης σε δύο ενότητες: η πρώτη αφορά το περιβάλλον της περιοχής, ενώ η δεύτερη αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο αυτό επηρέασε την ανάπτυξη της ανθρώπινης δραστηριότητας, και ειδικότερα των παραδοσιακών επαγγελμάτων.

Στο μικρό αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον και ιδιαίτερα φιλικό για τα παιδιά μουσείο, τα γεωλογικά φαινόμενα που δημιούργησαν τη φύση, η χλωρίδα και η πανίδα των βιότοπων της λίμνης (είναι η μεγαλύτερη ορεινή υδατική λεκάνη της Πελοποννήσου) αλλά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή (κυνήγι, αλιεία, γεωργία, αμπελουργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία και οι μεταφορές με υποζύγια) παρουσιάζονται με μακέτες, διαδραστικές εφαρμογές, τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις και ταινίες τεκμηρίωσης, ενώ από το μπαλκόνι μπορεί κανείς να παρατηρήσει τα πουλιά που πετούν πάνω από τα καλάμια.

Ενα μεγάλο ενυδρείο με κυπρίνους (γριβάδια) -και μια ξύλινη ψαρόβάρκα στο πλάι ανάμεσα στα καλάμια- αναπαριστά με ακρίβεια τη λίμνη και το βυθό της.

Η σύνδεση της οικολογίας με τη μυθολογία και τον Ηρακλή μάς μαγεύει. Στην ξενάγησή της, η κυρία Κιουρκτσόγλου χρησιμοποιεί τους Αθλους του Ηρακλή, πράγμα πολύ γοητευτικό για τα παιδιά που με την πλούσια φαντασία τους μπορούν άνετα να την παρακολουθήσουν. Στο κάτω κάτω, η μυθολογία δεν είναι επιβεβαιωμένη ιστορία και μπορεί να ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους.

Γιατί λοιπόν να μη σκεφτεί κανείς ότι η Λερναία Ύδρα, το τέρας που έπρεπε να αντιμετωπίσει ο Ηρακλής, δεν ήταν παρά τα υπόγεια νερά της περιοχής; Πράγματι το νερό -όπως η και η Λερναία Ύδρα που όταν της έκοβες το ένα κεφάλι έβγαζε δύο- όταν του κόψεις τη δίοδο εύκολα βρίσκει άλλες υπόγειες και δαιδαλώδεις διαδρομές. Στην ουσία, μας λέει η ξεναγός μας, «ο μύθος περιγράφει τον τρόπο που διαβρώνει το νερό της βροχής τα ασβεστολιθικά πετρώματα στη λεκάνη της Μεσογείου».

Οι καταβόθρες ρουφούν τα νερά και τα βγάζουν αλλού. Ο Παυσανίας, που είχε επισκεφτεί την περιοχή, πρώτος ανέφερε ότι ο ποταμός Στύμφαλος -τα νερά του σχηματίζουν τη λίμνη- πέφτει σε καταβόθρα και ξαναεμφανίζεται στην Αργολίδα ως Ερασίνος. Πιθανώς λοιπόν ο Αθλος του Ηρακλή να συμβολίζει το άνοιγμα της καταβόθρας της Γιδόμαζας από τα φερτά υλικά που τη φράζουν.

Ανάλογα μπορεί να «μεταφραστεί» και ο μύθος για τις Στυμφαλίδες Ορνιθες, τα «πουλιά της Στυμφαλίας» που έπρεπε να εξοντώσει ο Ηρακλής. Οταν οι καταβόθρες κλείνουν, τα νερά παύουν να κινούνται, γίνονται στάσιμα, η θερμοκρασία τους ανεβαίνει και η λίμνη μετατρέπεται σε έλος, οπότε οι άνθρωποι μαστίζονται από ελονοσία και άλλες ασθένειες. Και τα αποδημητικά πουλιά ξεγελιούνται και μένουν στη λίμνη αντί να συνεχίσουν το ταξίδι τους νότια.

«Αντί λοιπόν να δεχτούμε ότι ο Ηρακλής είναι δεινός κυνηγός, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι είναι δεινός οικολόγος που βοηθάει τα πουλιά να συνεχίσουν το ταξίδι τους ανοίγοντας τις καταβόθρες» μας λέει η ξεναγός μας.

Εξίσου γοητευτική όμως είναι και η αναφορά στο μελίσσι που το παρομοιάζει με τις Αμαζόνες, πάνοπλο γυναικείο στρατό έτοιμο να θυσιαστεί για τη βασίλισσά του. Οι μέλισσες πρέπει να ερωτευτούν τον μελισσοκόμο-γητευτή. Τότε τον αποδέχονται και του επιτρέπουν με γενναιοδωρία να πάρει το μέλι τους, όπως ακριβώς η βασίλισσα των Αμαζόνων  Ιππολύτη δίνει τη ζώνη της στον Ηρακλή. «Δεν μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε τη δουλειά του μελισσοκόμου», μας λέει η Λάια Κιουρκτσόγλου.

Με τα λόγια της να ηχούν στα αυτιά μας φεύγουμε γοητευμένες από το μικρό μουσείο που πετυχαίνει πράγματι να δείξει πως είναι απόλυτα εφικτή η αλληλεπίδραση και η αρμονική συμβίωση του ανθρώπου με τη φύση, χωρίς να διώχνει ο ένας τον άλλον.

Η δική μας ημέρα έκλεισε στην ταβέρνα του Μάγκα στο γραφικό χωριό Κεφαλάρι, όπου γευτήκαμε νοστιμότατο κατσικάκι (λουκούμι, που λένε) κοκκινιστό με πατάτες τηγανητές. Η περιοχή όμως προσφέρει πολλές επιλογές.

Αν προτιμάτε γουρνοπούλα και σουβλιστά δοκιμάστε τις ταβέρνες του Γκουβάτσου και του Τριαντάφυλλου στη Στυμφαλία και τις χασαποταβέρνες Ο Μάχος και ο Πλάτανος στο χωριό Ψάρι. Φήμες λένε ακόμη ότι ένας παπάς στο Λεόντιο (ή Λιόντι, όπως λένε οι ντόπιοι το χωριό) έχει μια από τις καλύτερες ταβέρνες της περιοχής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News