Είναι φορές που διαβάζοντας κείμενα μιας άλλης εποχής, έχεις την αλλόκοτη αίσθηση του «τόσο μακριά, τόσο κοντά» · αυτή που σε κάνει να λες πως «τίποτε δεν έχει αλλάξει, τίποτε δεν είναι όπως παλιά». Αναγνωρίζεις σε ιστορικά πρόσωπα φιγούρες του σήμερα, αλλά αδυνατείς να ταυτίσεις συμπεριφορές, ηρωϊσμούς, υπερβάσεις, λάθη. Μια τέτοια αίσθηση αναδύεται από ένα «τετράδιο» της Πηνελόπης Δέλτα, με προσωπικές αναφορές και ενθυμήσεις, που επιγράφεται –τόμος πια, με την επιμέλεια του Π. Α. Ζάννα– ως «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» (εκδόσεις «Ερμής»), όλες από τη μακρά περίοδο της στενής σχέσης κυρίως της πατρικής της οικογένειας, της οικογένειας του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη, με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τότε Πρωθυπουργό της χώρας.

Η αφήγηση της Δέλτα έχει άξονα μία δύσκολη στιγμή της πολιτικής καριέρας του πατέρα της, που ως γνωστόν όχι μόνο είχε θητεύσει ως πρωτοκλασάτος υπουργός της κυβέρνησης Βενιζέλου, αλλά και συνδεόταν με βαθιά φιλία μαζί του. Ενόσω αντιμετώπιζε κατηγορίες για διαφθορά.

Το σταχυολογώ από τη σελίδα 7 :

«Τον ξαναείδα τον Βενιζέλο στα 1914, το Φεβρουάριο, σε δραματικές οικογενειακές συνθήκες. Μια ατιμία του Ζαφείρη του Μάτσα, που ήταν γενικός γραμματεύς της Αθηναϊκής Τραπέζης, είχε μπλέξει ολόκληρο το συμβούλιο της τραπέζης σε μια βρωμοδουλειά που μπορούσε να τους πάγει όλους φυλακή. Ο Ι. Βαλαωρίτης είπε του πατέρα μου, γελαστός και φιλόσοφος: “Τι να κάνουμε κύριε Μπενάκη; Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πως ο Μάτσας θα παραποιήσει τα πρακτικά. Θα υποστούμε τη συνέπεια της εμπιστοσύνης μας. Τουλάχιστον θα είμεθα καλή συντροφιά! Θα βρεθούμε όλοι μαζί στη φυλακή”.

«Ο καρδιακός όμως πατέρας μου, μαθημένος όλη του τη ζωή να εισακούεται με σεβασμό και ο λόγος του να είναι ευαγγέλιο, και για τους Έλληνας και για τους ξένους, – μαθημένος να λέγει ο Lord Cromer, “Αν το λέγει ο Μπενάκης, έτσι είναι. Περιττό να μου φέρει εξηγήσεις ο γενικός πρόξενος κύριος Γρυπάρης”, – ο πατέρας μου δεν μπορούσε να φιλοσοφήσει. Άρρωστος στο κρεββάτι είπε εμπρός μου του Βενιζέλου.

– «Εγώ, κύριε Πρόεδρε, δεν κάθομαι στο σκαμνί. Αυτοκτονώ, αλλά δεν περνώ τέτοια δίκη».

«Είχαμε έλθει στας Αθήνας για να φροντίσει ο άντρας μου και να παρακολουθήσει τη θλιβερή αυτή υπόθεση, και είδα το Βενιζέλο όταν βγήκε από την κάμαρα του πατέρα μου και τον παρέλαβε κλαίγοντας η μητέρα μου. Ήταν τρομερά χλωμός και συγχυσμένος. Κρατούσε τα χέρια της μητέρας μου και της είπε με αγωνία:

-«Δεν μπορώ, δεν μπορώ, κυρία Μπενάκη, ν’ ανακατωθώ στη Δικαιοσύνη! Πρώτος εγώ πρέπει να σεβαστώ τους νόμους της πατρίδας μας. Θ΄ αποδειχθεί η μπερμπαντιά του Μάτσα. Μα δεν μπορώ να σταματήσω τις ανακρίσεις, και πρέπει ο κύριος Μπενάκης να έχει την καρτερία να τις υποστεί».

«Εξετίμησα τότε τον άντρα. Φιλίες και συμπάθειες δεν τον σταματούσαν στο έργο του της αναδιοργανώσεως του Κράτους και της Δικαιοσύνης.

«Έγιναν οι ανακρίσεις και αποδείχθηκε η ατιμία του γενικού γραμματέως. Μα ως το τέλος ο Βενιζέλος δε θέλησε ν’ ανακατωθεί στο ζήτημα ούτε να επηρεάσει μ΄ ένα του λόγο την πορεία της δίκης. Πρώτος αυτός σέβουνταν τη Δικαιοσύνη που ήθελε να ανορθώσει.

«Ο Βενιζέλος δεν είχε καλύτερο φίλο, πιστότερο και πιο αφοσιωμένο, από τον πατέρα μου. Και όμως πάντα στάθηκε σε απόσταση. Ο πατέρας μου πάντα, ως το τέλος, έλεγε “Κύριε Πρόεδρε”, και ο Βενιζέλος τον έλεγε “Κύριε Μπενάκη”. Ποτέ δεν ειπώθηκαν με το βαπτιστικό τους όνομα, και ποτέ δε μιλήθηκαν στον ενικό. Και όμως ο Βενιζέλος ήξερε πως και στην καρμανιόλα θα πήγαινε ο πατέρας για κείνον, και ο πατέρας ήξερε πως τη γνώμη του τη σέβουνταν ο Βενιζέλος πάνω από όλες».

Το ανασύρω, αντί άλλου σχολίου, τώρα που η δικογραφία της Novartis επιστρέφει από τη Βουλή στην Εισαγγελία Διαφθοράς. Που οι δικαστές καταγγέλλουν την υποκατάσταση των υπό κατάρρευση θεσμών από την ωμή βία του Ρουβίκωνα «και λοιπών αναρχικών συλλογικοτήτων». Τώρα που η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης συνιστά πια μόνιμη θεματική σε δικαστικά συνέδρια – επιστημονικές ημερίδες, και πρόεδροι ανώτατων δικαστηρίων παραιτούνται με την τήβεννο on camera. Που στο παρασκήνιο των εκλογών της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, της μεγαλύτερης δικαστικής Ένωσης στη χώρα, οργίασαν τα σχόλια και τα κουτσομπολιά για την εργώδη προσπάθεια από σύμβουλο του Πρωθυπουργού, να επηρεάσει το αποτέλεσμα.

Διαβάστε το απόσπασμα, αν δεν σας κουράζει, περισσότερες από μία φορές. Δείτε τη δυναμική της σχέσης των προσώπων, κάτω από τις γραμμές, το ειδικό βάρος καθενός ξεχωριστά, τη φόρτιση των λέξεων, την ευθιξία – στα όρια της υπαρξιακής αγωνίας – του Μπενάκη, την αναγνώριση του πολιτικού μεγαλείου του ηγέτη, και μάλιστα παρά την άρνησή του. Διαπιστώστε την απουσία συναλλαγής…

Κλείστε τα μάτια και αναρωτηθείτε. Ζει ο Ελευθέριος Βενιζέλος;

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News