Πώς αλλάζουν οι καιροί σε λιγότερο από 20 χρόνια…

Η Ευρωπαϊκή Ενωση πέρασε από την ανατριχίλα και τις κυρώσεις για την άνοδο των ακροδεξιών του Γιοργκ Χάιντερ στην κυβέρνηση της Αυστρίας το 2000 στη συγκρατημένη ανησυχία για το ότι μέλη του ίδιου κόμματος κατέλαβαν έξι σημαντικά υπουργεία στη νέα κυβέρνηση που σχηματίστηκε στη Βιέννη.

Οι Financial Times σημειώνουν ότι η νέα στάση των Βρυξελλών απέναντι στην άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη αποτυπώνεται ίσως πιο καθαρά από αλλού στην περίπτωση της Αυστρίας.

Τότε η άνοδος του Κόμματος της Ελευθερίας (FPÖ), του οποίου ηγείτο ο Χάιντερ (ο οποίος σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό μερικά χρόνια αργότερα), σόκαρε και προβλημάτισε. Το FPÖ είχε δεσμούς με νεοναζιστικές ομάδες και είχε υιοθετήσει ακραία ρητορική ενώ για πρώτη φορά από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε βρεθεί τέτοιο ακραίο κόμμα στην εξουσία ευρωπαϊκού κράτους.

Η απάντηση των Βρυξελλών ήταν τότε άμεση και άνευ προηγουμένου: η Αυστρία μπήκε για μήνες σε διπλωματική καραντίνα. Ακούστηκε μάλιστα, από τον Λουί Μισέλ, τον τότε υπουργό Εξωτερικών του Βελγίου και πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού, το αφοπλιστικό επιχείρημα: «η ΕΕ μπορεί και χωρίς την Αυστρία».

Σήμερα, μετά από μια εκλογική αναμέτρηση που άλλαξε τα δεδομένα, το FPÖ επέστρεψε στην κυβέρνηση του νεαρού Σεμπάστιαν Κουρτς με έξι υπουργεία εκ των οποίων τρία καίριας σημασίας (Εσωτερικών, Εξωτερικών και Αμυνας) και αντιπρόεδρο τον ηγέτη του FPÖ Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.

«Τα πράγματα είναι μάλλον διαφορετικά από το 2000, αλλά η παρουσία της Ακροδεξιάς στην εξουσία ποτέ δεν είναι αμελητέα», παραδέχτηκε την Κυριακή για την αυστριακή περίπτωση ο γάλλος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί.

Από την πλευρά του, με την ασφάλεια του να βρίσκεται εκτός κεντρικής πολιτικής σκηνής, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ήταν πιο κάθετος. «Η σύνθεση της αυστριακής κυβέρνησης με την Ακροδεξιά σε σημαντικά υπουργεία είναι αντίθετη με αξίες που φέρει η Ευρώπη» σημείωσε τη Δευτέρα.

La composition du nouveau gouvernement autrichien avec l’extrême droite dans des ministères régaliens est contraire aux valeurs que l’Europe porte.

— François Hollande (@fhollande) December 18, 2017

Ωστόσο, συνολικά η Ευρωπαϊκή Ενωση βλέπει την Αυστρία διαφορετικά από τα χρόνια του Χάιντερ. Τι άλλαξε; Οπως σημειώνουν οι FT, είναι ο διακηρυγμένος «φιλοευρωπαϊκός» προσανατολισμός του νέου συνασπισμού που μετριάζει τις εντυπώσεις· ο Κουρτς σπεύδει μάλιστα αύριο Τρίτη στις Βρυξέλλες για να δώσει αυτά τα διαπιστευτήρια φιλοευρωπαϊκότητας.

Στην πράξη υπάρχουν βέβαια σημεία απόκλισης.

Η νέα κυβέρνηση έσπευσε να υπενθυμίσει ότι θα διατηρήσει την σκληρή γραμμή της στο μεταναστευτικό, την οποία είχε χαράξει ο Κουρτς ως υπουργός Εξωτερικών. Το μεταναστευτικό, το ισλάμ και το άσυλο, αλλά και η πολιτική της ΕΕ για το ζήτημα έχουν κεντρική θέση στη συμφωνία που έχτισε τη νέα κυβέρνηση στην Αυστρία και απλώνεται σε 182 (!) σελίδες.

Το πρώτο εξάμηνο του 2018, κατά το οποίο θα ασκήσει την προεδρία της ΕΕ, η νέα κυβέρνηση θα έχει την ευκαιρία να δείξει τις προθέσεις της και τις διαθέσεις της. Μεταξύ άλλων, το επίσημο τέλος των ενταξιακών συνομιλιών της Τουρκίας που, στα χαρτιά τουλάχιστον, εξακολουθούν να συνεχίζονται.

Ενώ όμως αυτά τα σημεία μπορεί να φέρνουν τη Βιέννη σε κάποια αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες -είναι μάλλον απίθανο τα πράγματα να φτάσουν στη σύγκρουση- η Αυστρία μπορεί να γλυκάνει κάπως το πικρό ποτήρι της συμμετοχής της Ακροδεξιάς με τις σταθερά φιλοευρωπαϊκές της θέσεις.

Αυτό μάλιστα διαφοροποιεί την Αυστρία από άλλες κεντροευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πολωνία και η Τσεχία. Η Βιέννη είναι κατά της μεταναστευτικής πολιτικής, αλλά δεν δείχνει τον έντονο ευρωσκεπτικισμό των άλλων χωρών ενώ απέκλεισε ρητά τη σκέψη για ένα βρετανικού τύπου δημοψήφισμα για παραμονή στην ΕΕ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News