«Να τη! Είναι η Μόνα Λίζα», αναφώνησε ενθουσιασμένος ο Ασράφ που κατάγεται από την Ινδία αλλά ζει και εργάζεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και, σίγουρα, δεν είναι ο μοναδικός που μπέρδεψε την άγνωστη, εδώ και 525 χρόνια, γυναίκα που απεικονίζεται στον πίνακα «La Belle Ferronnière» του Λεονάρντο ντα Βίντσι με την περίφημη Μόνα Λίζα, το αριστούργημα του ουμανιστή από τη Φλωρεντία που εξακολουθεί να κοσμεί τον Λούβρο. Ο Ασράφ, ωστόσο, δεν είχε απόλυτα άδικο γιατί είναι πολύ πιθανό η «Ωραία Ferronnière» να γίνει σύντομα η Τζοκόντα του Περσικού Κόλπου.

Αποτελεί πλέον γεγονός πως το Αμπού Ντάμπι έχει το δικό του Λούβρο. Το επιβλητικό αρχιτεκτόνημα που σχεδίασε ο περίφημος γάλλος αρχιτέκτονας Ζαν Νουβέλ άνοιξε και επίσημα τις πύλες του για να υποδεχτεί κατά τη διάρκεια του προπερασμένου Σαββατοκύριακου χιλιάδες ανθρώπους. Αλλά πλήθος κόσμου επισκέφτηκε το νέο στολίδι της πρωτεύουσας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και την προπερασμένη Παρασκευή, πρώτη ημέρα λειτουργίας του μουσείου, ο κολοσσιαίος θόλος του οποίου έχει διάμετρο 180 μέτρα και αποτελείται από 7.850 μεταλλικά αστέρια.

Το πρώτο βήμα για την ίδρυση ενός Μουσείου του Λούβρου στο Αμπού Ντάμπι έγινε πριν από μια δεκαετία, το 2007, όταν η γαλλική κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με τους Άραβες ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, παρέχοντάς τους το δικαίωμα να χρησιμοποιούν  το περίφημο όνομα του κατεξοχήν παρισινού, αν όχι ευρωπαϊκού ή και παγκόσμιου, μουσείου έως το 2037. Φυσικά το τεράστιο αυτό ποσό καλύπτει και τα έργα τέχνης (300 μόνο για αρχή) που θα δοθούν δανεικά στα Εμιράτα από 13 μουσεία της Γαλλίας, έως ότου το Λούβρο της Αραβίας αποκτήσει τη δική του αξιόλογη μόνιμη συλλογή. Είναι όμως γεγονός πως από χθες υπάρχει στην καρδιά του Περσικού Κόλπου ένας χώρος όπου η Δύση συναντά την Ανατολή με απώτερο σκοπό την έναρξη ενός διαρκούς διαλόγου των πολιτισμών μέσω της Τέχνης.

Οπως αναμενόταν στη Γαλλία κάποιοι είχαν σοβαρές ενστάσεις. Σφοδρότερος επικριτής του όλου εγχειρήματος υπήρξε ο κριτικός Τέχνης Ζαν Κλερ ο οποίος μίλησε για πολιτισμικό ξεπούλημα χαρακτηρίζοντας το μουσείο ένα «διεθνές αεροδρόμιο της Τέχνης». Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και φέρει τον τίτλο «Le Miroir des Cheikhs» (Ο Καθρέφτης των Σεΐχηδων), ο ιρανικής καταγωγής καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού (SciencesPo) Αλεξάντρ Καζερούμι ερμηνεύει την ίδρυση του μουσείου στο πλαίσιο της στρατηγικής που ακολουθούν οι σεΐχηδες των Εμιράτων για να εδραιώσουν την εξουσία τους εις βάρος της τοπικής αστικής τάξης. Αλλά παρά τις αντιπαραθέσεις και τις καθυστερήσεις, παρά την αύξηση του κόστους (περί τα 600 εκατομμύρια μόνον για την κατασκευή) το Λούβρο του Αμπού Ντάμπι αποτελεί πλέον πραγματικότητα με τον πρόεδρο Μακρόν, ο οποίος μετέβη εκεί την περασμένη Τετάρτη, να κάνει λόγο για «μια απάντηση στον σκοταδισμό». Σύμφωνα πάντως με τον απεσταλμένο της La Repubblica, στόχος του μουσείου είναι να αφηγηθεί την παγκόσμια ιστορία μέσω μιας ισάξιας παρουσίασης των διάφορων πολιτισμών.

Αυτό γίνεται αμέσως κατανοητό από την πρώτη αίθουσα το πάτωμα της οποίας είναι διακοσμημένο με πυξίδες και ονόματα πόλεων όλου του κόσμου. Την μητρότητα, για παράδειγμα, την εκφράζει και η Ισις που θηλάζει τον Ωρο και η Παρθένος με το Θείο Βρέφος. Η προτομή του Σωκράτη βρίσκεται δίπλα στην προτομή του Βούδα ενώ ένας ρωμαίος ρήτορας του πρώτου αιώνα στέκεται δίπλα σε έναν Μποντισάτβα της βουδιστικής παράδοσης. Σε κοντινή απόσταση από το μνημειώδες άγαλμα του Ραμσή III που έφτασε από το Παρίσι ξεχωρίζουν οι επιτύμβιες στήλες επισκόπων του Μεσαίωνα, επιφανών Αράβων αλλά και ραβίνων, οι λειψανοθήκες αυτοκρατόρων, τα κεραμικά αριστουργήματα κινεζικών δυναστειών. Σε μια σκοτεινή αίθουσα βρίσκονται συγκεντρωμένα τα ιερά κείμενα των διάφορων θρησκειών: Κάλπα Σούτρα από την Ινδία, διδαχές του Βούδα, μια σελίδα από το αποκαλούμενο Μπλε Κοράνι, μια γοτθική μετάφραση της Βίβλου από τη Γαλλία, μια Τορά από τη Σαναά.  Ελάχιστα είναι, ωστόσο, όπως επισημαίνει ο απεσταλμένος της Repubblica, τα γυμνά αριστουργήματα της Αρχαίας Ελλάδας.

«Αρχικά το νέο Λούβρο έπρεπε να μοιάζει περισσότερο με το Λούβρο του Παρισιού αλλά αυτό θα ήταν παράλογο. Δεν μπορούμε πια να έχουμε την απαίτηση να υιοθετήσει ολόκληρος ο πλανήτης τις αξίες της Δύσης. Σε μια εποχή τόσο σύνθετη όσο η δική μας πρέπει να βρούμε έναν νέο τρόπο αφήγησης του κόσμου. Να αναδείξουμε τα στοιχεία σύγκλισης των πολιτισμών, πράγμα που δεν το κάνει η πολιτική καθώς προτιμά να ανεγείρει τοίχους. Το μέλλον θα ανήκει σε όποιον το καταφέρει. Η συλλογή ενός μουσείου είναι χρήσιμη γιατί εξηγεί πως η ταυτότητα είναι μια διαρκής διαδικασία δημιουργίας η οποία γεννάται μέσω της αντιπαραβολής. Η παγκοσμιοποίηση ξεκινά με την προϊστορία», υποστήριξε από την πλευρά του ο επιστημονικός διευθυντής του Λούβρου της Αραβίας Ζαν – Φρανσουά Σαρνιέ.

 Όσον αφορά τις αντιπαραθέσεις περί πετροδολαρίων και ξεπουλήματος του Λούβρου εμφανίζεται σχεδόν αδιάφορος. «Αποτελούν ξεπερασμένα ζητήματα. Το χρήμα βοηθούσε ανέκαθεν την Τέχνη. Πώς οικοδομήθηκαν οι Βερσαλίες; Και τα έργα που δημιουργήθηκαν έπειτα από αναθέσεις των Παπών; Η συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μόνον καλό έκανε στα μουσεία της Γαλλίας. Η γνώμη μου είναι ότι θα ανανεωθεί και πέρα από το 2037. Όποιος επικρίνει το Αμπού Ντάμπι δεν το γνωρίζει. Το Ισλάμ είναι ανοιχτό πολιτισμικά, ακριβώς όπως και η Δύση. Και στόχος αυτού του εγχειρήματος είναι να το αποδείξει», επισήμανε.

Αλλά υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που αφορά τις συνθήκες εργασίας των περισσότερων από 2.000 ανθρώπων που εργάστηκαν σκληρά για την ανέγερση του Λούβρου της Αραβίας. «Επέβλεπα προσωπικά τις εργασίες. Εδώ εργάζεται κανείς καλύτερα από ό,τι στη Βόρεια Αφρική ή σε συγκεκριμένα μέρη της Νότιας Ιταλίας», υποστήριξε ο κ. Σαρνιέ. Κάποιοι, όμως, διαφωνούν.

Το αποκαλούμενο Νησί της Ευτυχίας (Ζαάντιγιατ στα αραβικά) όπου βρίσκεται το νέο Λούβρο είναι ένα τεράστιο εργοτάξιο, που βρίσκεται στο στόχαστρο πολλών μη κυβερνητικών οργανώσεων οι οποίες διαμαρτύρονται για τα ελλιπή μέτρα προστασίας των χιλιάδων ασιατών εργατών και την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. Οι καλλιτέχνες – ακτιβιστές της ομάδας Gulf Labour που το 2015 συμμετείχαν στη Biennale της Βενετίας, μάχονται για το μποϊκοτάρισμα των υπόλοιπων μουσείων που πρόκειται να ανεγερθούν στην περιοχή. Αλλά μόλις μερικά μέτρα μακριά από τον θόλο του Ζαν Νουβέλ σύντομα θα στέκει το νέο Γκουγκενχάιμ του Φρανκ Γκέρι και το Εθνικό Μουσείο Ζαγιέντ, έργο του Νόρμαν Φόστερ. Και σύντομα, επίσης, όπως ακριβώς η «La Belle Ferronnière» του Λεονάρντο ντα Βίντσι, η «Γυναίκα με Καθρέφτη» του Τιτσιάνο, η αυτοπροσωπογραφία του Βαν Γκογκ, οι «Μπαλαρίνες» του Ντεγκά, έτσι θα φτάσουν εδώ και άλλα πολλά αριστούργημα του δυτικού πολιτισμού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News