Οι θεατές της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης είναι έτοιμοι να παρακολουθήσουν -τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου, μία ημέρα πριν από το ξέσπασμα της Ρωσικής Επανάστασης του 1917- μια σειρά για τον Λέοντα Τρότσκι, μία από τις πιο αμφιλεγόμενες φιγούρες εκείνης της εποχής.

O Λεφ Νταβίντοβιτς Μπρονστάιν ή Λέων Τρότσκι (όνομα που δημιούργησε ο ίδιος και το οποίο καθιερώθηκε ως το επαναστατικό του ψευδώνυμο), γεννήθηκε -δείτε σύμπτωση- στις 7 Νοεμβρίου 1879. Ηταν μπολσεβίκος επαναστάτης και θεωρητικός του Μαρξισμού. Βασικά, ήταν ένας πολιτικός του οποίου λαμβανόταν σοβαρά η άποψη στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ενωσης και γι’ αυτόν τον λόγο διετέλεσε Κομισάριος (υπουργός) Εξωτερικών αμέσως μετά την Επανάσταση και, στη συνέχεια, στα χρόνια της Αντεπανάστασης, ίδρυσε τον Κόκκινο Στρατό και θήτευσε ως Κομισάριος Πολέμου.

Μετά τον θάνατο του Βλαντίμιρ Λένιν διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, λόγω της ισχυρής διαφωνίας του στην πολιτική που εφάρμοζε ο Ιωσήφ Στάλιν. Για τον ίδιο λόγο, εξορίστηκε από την Σοβιετική Ενωση. Οι ιδέες τού Τρότσκι αποτελούν τη βάση του Τροτσκισμού, αριστερού ρεύματος το οποίο αντιτίθεται στον Σταλινισμό και τον Μαοϊσμό.

Ο Τρότσκι ζούσε στη Νέα Υόρκη όταν ξέσπασε η επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 που ανέτρεψε τον Τσάρο Νικόλαο Β’. Εγκατέλειψε τη Νέα Υόρκη στις 27 Μαρτίου, αλλά τελικά έφτασε στη Ρωσία στις 4 Μαΐου 1917, επειδή το καράβι στο οποίο ήταν επιβάτης ανασχέθηκε από Βρετανούς και έμεινε στη Νέα Σκωτία μέχρι τις 29 Απριλίου. Οταν επέστρεψε, κατανόησε ότι συμφωνούσε ουσιαστικά με τους μπολσεβίκους.

Μπορούν, μέσα σε λίγες γραμμές ενός κειμένου, να αποδοθούν όλα τα παραπάνω, όσα έζησε, όλα όσα βίωσε στην εξορία και, βασικά, όλα όσα πίστευε; Αυτό θα προσπαθήσει να απαντήσει η τηλεοπτική σειρά που θα προβληθεί από το πρώτο κρατικό κανάλι της ρωσικής τηλεόρασης. Ο Κονσταντίν Ερνστ, παραγωγός της σειράς, πιστεύει ότι ο Τρότσκι ήταν ένας πραγματικός ροκ σταρ, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, αλλά σε όλη τη ζωή του, για όλα όσα έκανε.

Για να μπορέσουν να τον κατανοήσουν και να τον κάνουν «δικό» τους οι νέοι, φόρεσαν στον Λέοντα ειδικά σχεδιασμένα γυαλιά, τον έντυσαν με δερμάτινα σακάκια, σαν να ξεπήδησε σήμερα, από τον κυβερνοχώρο. Τον υποδύεται ένας άλλος Κονσταντίν, Χαμπένσκι το επίθετό του, ένας κορυφαίος ρώσος ηθοποιός.

Ο διευθυντής του καναλιού 1 της Ρωσίας θεωρεί ότι αυτή η σειρά αποτελεί την κατάλληλη ευκαιρία για να σηματοδοτήσει τα εκατό χρόνια της επετείου από τη Ρωσική Επανάσταση και να φέρει τις αντίστοιχες μνήμες στα ρωσικά σπίτια, να ενεργοποιήσει το θυμικό τους.

Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς γίνεται ένα πέρασμα στη ζωή του Τρότσκι, με σκηνές από τη νεότητα και την πρώιμη επαναστατικότητα και την εξορία του, στο Μεξικό. Επίσης, στο ίδιο επεισόδιο θα κάνει και ένα πέρασμα ο Λένιν, αλλά είναι λογικό ότι οι ιθύνοντες της σειράς θα αποφύγουν την όποια ιδεολογική σύγκριση με τον Τρότσκι, αφού πολλοί Ρώσοι εξακολουθούν να θαυμάζουν τον Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ – τον Λένιν, δηλαδή. Και είναι περισσότεροι εκείνοι, αναλογικά με τους πιστούς του Τρότσκι.

Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι ο Λέων θα αγιοποιηθεί σε αυτή τη σειρά. Το αντίθετο. Πάντα στο πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς, ο Τρότσκι παρουσιάζεται ως φλογερός επαναστάτης, αλλά και παντελώς αδίστακτος – υπάρχει σκηνή στην οποία διατάζει δέκα οπλισμένους να εκτελέσουν ένα άνδρα, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

«Οταν εργαζόμασταν για το σενάριο διάβασα τόσες πολλές δυσάρεστες πληροφορίες για τον Τρότσκι που ήθελα να κάνω, αμέσως μετά, ένα κρύο ντους για να συνέλθω», λέει στον Guardian ένας από τους παραγωγούς του τηλεοπτικού προϊόντος. Και συνεχίζει: «Οι απόγονοι του Τρότσκι σήμερα είναι τρομοκράτες, εξτρεμιστές. Ο ίδιος ήταν ένας περίπλοκος χαρακτήρας, αλλά οι θεατές θα πρέπει να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Νομίζω ότι συνδυάζει τα πάντα – καλό και κακό, αδικία και γενναιότητα. Είναι ο αρχετυπικός επαναστάτης του 20ού αιώνα. Αλλά οι άνθρωποι δεν πρέπει να πιστεύουν ότι εάν ο Τρότσκι είχε κερδίσει και όχι ο Στάλιν, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Γιατί δεν θα ήταν», υπογραμμίζει ο ίδιος. Για να καταλάβετε, με λίγα λόγια, πού θα κυμανθεί η σειρά.

Βέβαια, υπάρχει και η άλλη άποψη. Ο ρώσος ιστορικός Μπόρις Κολόνιτσκι δήλωσε ότι «η αρνητική απεικόνιση του Τρότσκι θα μπορούσε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα σε σχέση με την πρόθεση των δημιουργών της τηλεοπτικής σειράς μεταξύ ορισμένων νέων τηλεθεατών: η εικόνα ενός σκληρού, σέξι, επιθετικού επαναστάτη, θα μπορούσε να είναι πολύ ελκυστική για τους νέους. Υπάρχει μόνο μια πολύ μικρή απόσταση από τη δαιμονοποίηση έως την απόλυτη αποδοχή», κατά τον ιστορικό.

Τι θα παρουσιάσει, τελικά, αυτό το τηλεοπτικό προϊόν, είναι κάτι το οποίο, προς το παρόν, δεν το γνωρίζουμε. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση -ναι, συνέβη στις 7 Νοεμβρίου αλλά η προ-σοβιετική Ρωσία χρησιμοποιούσε διαφορετικό ημερολόγιο- άλλαξε τον κόσμο για πάντα. Ομως, παραμένει ένα πολύ λεπτό θέμα εκεί, όπου κάποιοι πιστεύουν ότι ήταν μια τραγωδία και άλλοι εξακολουθούν να νοσταλγούν εκείνες τις ημέρες.

Και τι ημέρες… Ο Τρότσκι έγινε στόχος δύο αποπειρών δολοφονίας, πιθανά από πράκτορες του Ιωσήφ Στάλιν. Η πρώτη έγινε με πολυβολισμό του σπιτιού του – και ήταν ανεπιτυχής. Η δεύτερη απόπειρα, στις 20 Αυγούστου 1940, στο Μεξικό, όπου ζούσε εξόριστος, έγινε με ορειβατική αξίνα και ήταν επιτυχής. Δράστης ήταν ο Ραμόν Μερκαντέρ, ισπανός κομμουνιστής, ο οποίος είχε καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του οικιακού προσωπικού του Τρότσκι. Η Σοβιετική Ενωση αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη για τη δολοφονία και ο δράστης καταδικάστηκε σε 20ετή κάθειρξη.

Παρά το τέλος του, το όνομα του Τρότσκι ήταν και παραμένει ταμπού, όλα αυτά τα χρόνια, με τους Ρώσους να διχάζονται και μόνο στη σκέψη του. Υπάρχουν κάποιοι που λυπούνται για την κατάληξη που είχε, ενώ κάποιοι άλλοι χαίρονται.
Ισως ο ρωσικός εμφύλιος να συνεχιστεί. Αυτή τη φορά, μέσω της μικρής οθόνης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News