Οι παρακάτω είναι οι συμβουλές που συνέταξαν για να βοηθήσουν να βρούμε το… μονοπάτι της αλήθειας, ο κ. Ψαρρός με τον κ. Περράκη.

• Η απλή παράθεση επιστημονικών αληθειών δεν δημιουργεί αναγκαστικά μια καινούργια αλήθεια για την καθημερινή μας ζωή. Για παράδειγμα, είναι αληθές ότι οι δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα είδη προσωπικής υγιεινής (σαπούνια, οδοντόκρεμες) μπορούν υπό ορισμένες συνθήκες να καταστρέψουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, να προκαλέσουν δηλαδή αιμόλυση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα είδη που περιέχουν τέτοιες ουσίες είναι επικίνδυνα. Γιατί η χρήση τους δεν τα φέρνει σε άμεση επαφή με το αίμα μας, όπως θα συνέβαινε αν τα παίρναμε με ενδοφλέβια ένεση. Οπότε μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε άφοβα για τον σκοπό που κατασκευάζονται – την προσωπική μας υγιεινή.

• Το γεγονός ότι κάτι έχει μια καλή ή κακή ιδιότητα ή περιέχει ένα συστατικό που έχει κακές ή καλές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, δεν του δίνει την αποκλειστικότητα στο να είναι καλό ή κακό, ούτε και σημαίνει αναγκαστικά ότι αυτό το πράγμα είναι συνολικά κακό ή καλό. Πολλά φρούτα του δάσους π.χ. (βατόμουρα, σμέουρα, κούμαρα) περιέχουν και ουσίες, οι οποίες σε μεγάλες ποσότητες και σε συνθήκες εργαστηρίου έχουν αποδειχθεί βλαπτικές για την υγεία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κατανάλωση τέτοιων καρπών είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο, για τον απλό λόγο ότι η περιεκτικότητά τους σε αυτές είναι πολύ χαμηλή. Επίσης, πολλά προϊόντα που θεωρούνται καλά για την υγεία, δεν είναι ό,τι καλύτερο αν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες: χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πλούσιοι σε βιταμίνες φρουτοχυμοί, έχουν σχεδόν πάντα τεράστιες ποσότητες ζάχαρης.

• Το γεγονός ότι δύο παράμετροι συσχετίζονται δεν σημαίνει αυτόματα ότι μεταξύ τους υφίσταται μία σχέση αιτιότητας. Ίσως είναι γνωστό σε μερικούς το γράφημα που συσχετίζει το μέγεθος του πληθυσμού των πελαργών μιας περιοχής με τον αριθμό των νεογέννητων ανά έτος στην ίδια περιοχή. Το διάγραμμα δείχνει ότι όσο περισσότεροι πελαργοί ζούνε σε εκείνο το μέρος τόσο περισσότερα παιδιά γεννιούνται εκεί. Είναι προφανές ότι τα δεδομένα αυτά δεν μπορούν να στηρίξουν την υπόθεση ότι οι πελαργοί φέρνουν τα μωρά. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι υφίσταται μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση ανάμεσα στα δύο γεγονότα, η οποία δεν αποκλείει να έχουν και τα δύο μία κοινή αιτία, χωρίς όμως και αυτό να είναι αναγκαστικό.

• Η μεταβολή στη συχνότητα εμφάνισης πολύ σπάνιων γεγονότων αν εκφραστεί σε σχετικά μεγέθη είναι πάντοτε δραματική, ενώ σε απόλυτα μεγέθη συνεχίζουν να παραμένουν πολύ σπάνια. Αν μία ασθένεια που προσβάλλει π.χ. έναν άνθρωπο σε κάθε δέκα εκατομμύρια πληθυσμού ξαφνικά προσβάλλει για οποιοδήποτε λόγο δύο ανθρώπους σε δέκα εκατομμύρια πληθυσμού, τότε πρόκειται για μια σχετική αύξηση της τάξης του 100%. Όμως παρ’ όλο το ότι ένα τέτοιο φαινόμενο θα πρέπει να τραβήξει την προσοχή των ειδικών, δεν μπορούμε να μιλάμε για επιδημία ή για την επερχόμενη καταστροφή του κόσμου.

• Η αναφορά σκοτεινών συμφερόντων στον χώρο της υγείας συνήθως απλά κρύβει άλλα συμφέροντα. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες απασχολούν χιλιάδες  επιστήμονες, ανθρώπους που μελέτησαν σκληρά για να βρεθούν σε θέσεις ευθύνης, και έχουν εκατοντάδες συνεργασίες με πανεπιστημιακά εργαστήρια: είναι ουσιαστικά αδύνατο να ελέγχουν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και να εξαγοράζουν την σιωπή τους και την ηθική τους ακεραιότητα. Αντίθετα, τα συμφέροντα γύρω από την προώθηση προϊόντων που τα διαφημίζουν συχνά, άμεσα ή έμμεσα, οι ίδιοι οι παραγωγοί τους, είναι απτά και πραγματικά.

• Αναρωτηθείτε εάν υπάρχουν εμφανή συμφέροντα.  Οποιοσδήποτε διαδικτυακός τόπος για την υγεία σας προτείνει άμεσα ή έμμεσα να αγοράσετε κάποιο “πρωτοπόρο” ή “εναλλακτικό” προϊόν είναι πολύ πιθανόν ότι έχει δημιουργηθεί  απλά για να προωθήσει αυτό το προϊόν και το υπόλοιπο περιεχόμενο είναι πιθανόν να έχει απλά κατασκευαστεί για αυτό τον σκοπό.

• Εάν κάτι φαίνεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό, κατά πάσα πιθανότητα αυτό συμβαίνει επειδή δεν είναι αληθινό, είναι ψέματα. Θυμηθείτε επίσης ότι «Οι αξιοσημείωτοι ισχυρισμοί χρειάζονται αξιοσημείωτα στοιχεία». Όλοι θα θέλαμε 200 γραμμάρια σοκολάτας την ημέρα να απομακρύνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και να εγγυούνται έντονη σεξουαλική ζωή μέχρι τα 100 μας χρόνια, αλλά …

• Ελέγξτε την πηγή πληροφόρησης. Σε γενικές γραμμές, μην ξεχνάτε ότι η αξιόπιστη διεθνής βιβλιογραφία είναι στα Αγγλικά οπότε αν μπορείτε διασταυρώστε την πληροφορία που παίρνετε από  ελληνικούς διαδικτυακούς τόπους. Ένας καλός οδηγός αξιόπιστων διαδικτυακών πηγών για την υγεία παρέχεται από το NIH των ΗΠΑ (https://nccih.nih.gov/health/webresources)

• Και στο τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι παρ’ όλη την αύξηση των πηγών κινδύνου για την ανθρώπινη ζωή, το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί δραστικά τα τελευταία τριάντα χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο και θα συνεχίσει να αυξάνεται, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Και ας μην ξεχνάμε ότι η πιο συχνή αιτία θανάτου για την πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη είναι η φυσική βία, δηλαδή οι διάφοροι πόλεμοι, η εγκληματικότητα και οι συνέπειές της.

Ασκηση: Μια ψεύτικη είδηση για το γιαούρτι

Πώς μοιάζει όμως μια ψεύτικη είδηση στον «χείμαρρο» των επιστημονικών ανακοινώσεων που κατακλύζουν καθημερινά τους αναγνώστες; Ο δρ. Αναστάσης Περράκης και ο δρ. Νίκος Ψαρρός  έφτιαξαν μία για το Protagon, κάνοντας  άσκηση τους… επί χάρτου.

Διάλεξαν ως θέμα τους το γιαούρτι, που και οι δύο διευκρινίζουν ότι είναι μια εξαιρετική τροφή. Ωστόσο, αποφάσισαν να διανθίσουν τις πραγματικές ιδιότητες του γιαουρτιού για τον ανθρώπινο οργανισμό με ψεύτικες πληροφορίες και υπερβολικές «επιστημονικές» αναφορές.

Και ιδού τι προέκυψε:

Το πραγματικό ελληνικό στραγγιστό γιαούρτι, έχει αυξημένες ποσότητες σε πρωτεΐνες (πέντε γραμμάρια ανά εκατό γραμμάρια νωπού βάρους, αντί για τα πιο συνηθισμένα περίπου τρία γραμμάρια μέσο όρο), 27 μικρογραμμάρια βιταμίνη Α27, σχεδόν το ένα δέκατο της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2) και ασβεστίου, αλλά και σημαντικές ποσότητες σε βιταμίνες C, D, E, θειαμίνη και φυλλικό οξύ. Είναι σημαντικό ότι το γιαούρτι, περιέχει και ίχνη ψευδαργύρου, σχεδόν πεντακόσια μικρογραμμάρια στα εκατό γραμμάρια, που έχει ιδιαίτερη σημασία με βάση μια νέα ανακάλυψη: Το 2015 προτάθηκε μια νέα θεωρία για την κβαντική χημεία πρωτεϊνών. Η μελέτη αυτή έδειξε την σημασία των τριπλών και τετραπλών δεσμών κυστεΐνης (αντί των συνηθισμένων διπλών – δισουλφιδικών – δεσμών), που αποδείχθηκαν με ανάλυση της βάσης δεδομένων πρωτεϊνικών δομών, της περίφημης PDB. Το γιαούρτι λοιπόν είναι ιδιαίτερα πλούσιο ειδικά σε τρισουλφιδικούς δεσμούς που δημιουργούνται χάριν στην περιεκτικότητα του γιαoυρτιού σε ψευδάργυρο!

Επίσης, η τρυπτοφάνη είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ (σε παιδιά και ενήλικες), το οποίο όμως δεν μπορούμε να το συνθέσουμε και το προσλαμβάνουμε με τις τροφές μας. Όπως έχουν δείξει κλινικές μελέτες απαραίτητη είναι και η φωσφορική πυριδοξίνη, η γνωστή βιταμίνη Β6. Προσλαμβάνοντας και τα δύο με την κατανάλωση γιαουρτιού, φτιάχνουμε σεροτονίνη, που είναι ισχυρός αγγειοδιασταλτικός παράγοντας (ενισχύει την καλή καρδιακή λειτουργία) και ενισχύει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου (είναι άλλωστε γνωστό ότι η πρόσληψη σεροτονίνης σχετίζεται άμεσα με την κατάθλιψη)

Το γιαούρτι, είναι και φυσικό καλλυντικό, που έχει πολλά να προσφέρει σε όλους τους τύπους της επιδερμίδας. Όχι μόνον ιδιαίτερα η βιταμίνη Α έχει αναπλαστικές και ανανεωτικές ιδιότητες, αλλά η δροσιστική υφή του γιαουρτιού καταπραΰνει τις κοκκινίλες και τους ερεθισμούς στο δέρμα, ενώ ένα άλλο βασικό του συστατικό, το γαλακτικό οξύ -που δημιουργείται από τη ζύμωση του γάλακτος- δρα συσφιγκτικά. Ταυτόχρονα, τα πολύτιμα προβιοτικά, με την αντιβακτηριδιακή και την αντιμυκητιασική τους δράση, καταπολεμούν την ακμή.

Τέλος, τα προβιοτικά που περιέχει το γιαούρτι και η ελαφρά οξύτητά του, προσφέρουν αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα: μην ξεχνάτε ότι μια πρόσφατη μελέτη από το διάσημο εργαστήριο ΜΙΤ, έδειξε πρόσφατα την άμεση σύνδεση της χρόνιας φλεγμονής με τον καρκίνο (http://news.mit.edu/2015/link-between-inflammation-and-cancer-0115)….

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News