Ο Τιμ Κουκ προσκλήθηκε φέτος από τη διοίκηση του διάσημου Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (MIT) να απευθύνει τον επίσημο λόγο προς τιμή των αποφοίτων της χρονιάς. Και ιδού τι είπε στους νέους επιστήμονες ο CEO της Apple (θυμίζοντας λίγο έναν άλλο σπουδαίο λόγο που είχε απευθύνει το 2005 στους απόφοιτους του Στάτφορντ ο Στιβ Τζομπς).

«Το MIT και η Apple έχουν κάτι κοινό. Αγαπούν και οι δύο τα δύσκολα προβλήματα. Μας αρέσει να αναζητούμε νέες ιδέες και κυρίως να βρίσκουμε καινούργιες ιδέες, πραγματικά μεγάλες που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.

Μπορείτε ήδη να περηφανεύεστε για πολλά πράγματα. Ολοκληρώνετε έναν κύκλο της ζωής σας και ετοιμάζεστε να μπείτε σε έναν άλλο. Είναι βέβαιο ότι αρκετές φορές θα αναρωτηθείτε «πού πάω», «ποιος είναι ο σκοπός μου». Θα είμαι ειλικρινής: πολλές φορές αναρωτήθηκα και εγώ για τα ίδια πράγματα και χρειάστηκα 15 χρόνια για να απαντήσω. Ισως λοιπόν αν σας μιλήσω για το δικό μου ταξίδι σας βοηθήσω να κερδίσετε χρόνο.

Τι θέλω να κάνω;

Στο λύκειο νόμισα ότι βρήκα την απάντηση στο ερώτημα «τι θέλω να κάνω όταν μεγαλώσω;». Στο πανεπιστήμιο νόμισα πάλι ότι το έλυσα απαντώντας στο ερώτημα «τι ξέρεις να κάνεις καλύτερα;». Αργότερα υπέθεσα ξανά ότι το έλυσα όταν βρήκα δουλειά, ή μετά όταν πήρα προαγωγή. Προσπαθούσα να πείσω το εαυτό μου ότι η απάντηση ήταν πάντοτε στην επόμενη γωνιά. Αλλά δεν ήταν. Ενα μέρος του εαυτού μου με ωθούσε μπροστά, να φτάσω στον επόμενο στόχο. Ενα άλλο μέρος όμως αναρωτιόταν: «αυτό είναι όλο;». Υστερα από ατελείωτες προσπάθειες η αναζήτησή μου με οδήγησε πριν από είκοσι χρόνια στην Apple. Την εποχή εκείνη η εταιρεία προσπαθούσε να επιβιώσει. Ο Στιβ Τζομπς μόλις είχε επιστρέψει και είχε ξεκινήσει την καμπάνια «Think diferrent». Ηθελε να δώσει μια ευκαιρία στους «τρελούς»: αντικοφορμιστές, επαναστάτες, «σπασίκλες», όλους εκείνους που βλέπουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Ο Στιβ θεωρούσε ότι αρκούσε μόνο αυτό για να αλλάξει κανείς τον κόσμο.

Πριν τον Στιβ δεν είχα γνωρίσει κανέναν σαν αυτόν, έναν ηγέτη με τόσο πάθος ή μία επιχείρηση με στόχο τόσο σαφή και προκλητικό: να υπηρετήσει την ανθρωπότητα. Και ήταν τότε ύστερα από 15 χρόνια αναζήτησης που κάτι ένιωσα μέσα μου, ένιωθα επιτέλους στην ίδια γραμμή: με μία επιχείρηση που σχεδίαζε πράγματα επαναστατικά με έναν στόχο ακόμα πιο εντυπωσιακό. Στην ίδια γραμμή με έναν ηγέτη πεπεισμένο ότι η τεχνολογία που δεν υπήρχε ακόμα θα άλλαζε τον κόσμο του αύριο. Και στην ίδια γραμμή με τη βαθύτερη ανάγκη μου να κάνω κάτι πιο μεγάλο. Την εποχή εκείνη ακόμα δεν το είχα συνειδητοποιήσει, αλλά σιγά σιγά όλα απέκτησαν νόημα. Δεν θα είχα ποτέ μου καταφέρει να βρω τον σκοπό μου αν εργαζόμουν σε μία επιχείρηση που δεν είχε έναν σαφή στόχο.

Το κρίσιμο ερώτημα

Ο Στιβ και η Apple μου προσέφεραν τη δυνατότητα να αφοσιωθώ με όλο μου το είναι στη δουλειά να αγκαλιάσω τη σχέδιό τους και να το κάνω και δικό μου. Πώς μπορώ να υπηρετήσω την ανθρωπότητα; Αυτή είναι η πιο σημαντική ερώτηση στη ζωή. Οταν εργάζεσαι για κάτι πιο μεγάλο από εσένα, ανακαλύπτεις ένα νόημα, έναν σκοπό. Οπότε η ερώτηση που ελπίζω να θέτετε στους εαυτούς σας από τώρα είναι «πώς μπορώ να υπηρετήσω την ανθρωπότητα».

Το καλό νέο είναι ότι εδώ στο Mit διδαχτήκατε ότι η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο. Χάρη στις ανακαλύψεις που κάνετε εδώ εκατομμύρια άνθρωποι ζουν μια ζωή πιο υγιή πιο παραγωγική και πιο πλήρη. Και αν ποτέ καταφέρουμε να λύσουμε κάποιο από τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας από τον καρκίνο ως την κλιματική αλλαγή ή την εκπαιδευτική ανισότητα θα το πετύχουμε χάρη στην τεχνολογία. Αλλά η τεχνολογία μόνη της δεν επαρκεί. Και μερικές φορές μπορεί να είναι μέρος του προβλήματος.

Η τεχνολογία και ο σκοπός

Πέρυσι γνώρισα τον Πάπα Φραγκίσκο. Ηταν η πιο απίστευτη συνάντηση στη ζωή μου. Δεν θα το πιστέψετε αλλά γνωρίζει πολλά πράγματα και για την τεχνολογία. Αυτό που μου ανέφερε στη συνάντησή μας είναι κάτι που στην Apple μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα: «η ανθρωπότητα», μου είπε, «ότι δεν είχε ποτέ στο παρελθόν τόση ισχύ, αλλά τίποτε δεν εγγυάται ότι αυτή η ισχύς θα χρησιμοποιηθεί με σοφία». Σήμερα η τεχνολογία είναι παρούσα στα περισσότερες πτυχές της καθημερινότητας και τις περισσότερες φορές χρησιμοποιείται για καλό σκοπό. Και όμως, οι δυνητικές αρνητικές συνέπειες γίνονται όλο και πιο συγκεκριμένες και καταφθάνουν. Οι κίνδυνοι που υπονομεύουν την ασφάλεια και την ιδιωτική μας ζωή, τα fake news και τα κοινωνικά δίκτυα που γίνονται αντικοινωνικά. Συχνά η τεχνολογία που υπάρχει για να μας ενώνει είναι αυτή που μας χωρίζει.

Η τεχνολογία μπορεί να κάνει σπουδαία πράγματα. Αλλά δεν «θέλει» να κάνει σπουδαία πράγματα. Δεν «θέλει» να κάνει τίποτε. Αυτός ο ρόλος αφορά εμάς. Αφορά τις αξίες μας, τη στάση μας απέναντι στους οικείους μας, την αγάπη μας για το ωραίο και την πεποίθηση ότι τα πιστεύω μας είναι αλληλένδετα, την προσωπική αίσθηση πολιτικού χρέους και την καλοσύνη της ψυχής.

Δεν φοβάμαι μήπως η τεχνητή νοημοσύνη φτάσει κάποτε στο σημείο να δώσει στους υπολογιστές την ικανότητα να σκέπτονται όπως οι άνθρωποι. Με ανησυχούν περισσότερο ο άνθρωποι που σκέπτονται σαν υπολογιστές, χωρίς αξίες και συμπόνια, χωρίς να ανησυχούν για τις συνέπειες. Αυτό είναι που σας ζητώ να μας βοηθήσετε να πολεμήσουμε. Διότι αν η επιστήμη είναι μία αναζήτηση στο σκοτάδι, τότε η ανθρωπότητα είναι ένα κερί που μας δείχνει πού είμαστε και τους κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Οπως είπε κάποτε ο Στιβ Τζομπς «η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Είναι η τεχνολογία ενωμένη με τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες που κάνει τις καρδιές μας να τραγουδούν».

Κοινό πεπρωμένο

Οταν είστε βέβαιοι ότι ο σκοπός σας είναι δίκαιος και σωστός να έχετε το κουράγιο να τον υπερασπίζεστε. Οταν εντοπίζετε ένα πρόβλημα ή μία αδικία σκεφτείτε ότι κανείς άλλος εκτός από εσάς δεν μπορεί να το λύσει. Οπως είπε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ «οι ζωές μας είναι αλληλένδετες. Είμαστε όλοι ενωμένοι σε ένα κοινό πεπρωμένο». Αν μείνετε αφιοσιωμένοι στον στόχο σας, αν έχετε πάντα στον νου σας αυτές τις ιδέες, αν επιλέξετε να ζήσετε τη ζωή σας ανάμεσα στην τεχνολογία και στους ανθρώπους που αυτή βοηθά, αν δίνετε να πάντα για να δημιουργήσετε το καλύτερο και αν κάνετε το καλύτερο για όλους, όχι μόνο για λίγους, τότε σήμερα η ανθρωπότητα έχει ένα καλό λόγο να ελπίζει…»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News