Οι διαφωνίες είναι, ως γνωστόν, το εθνικό μας σπορ. Μας αρέσει να χωριζόμαστε σε στρατόπεδα και να τσακωνόμαστε. Το κάνουμε με κάθε ευκαιρία και με μεγάλη ένταση. Πέραν των αθλητικών (όπου οι αφορμές είναι συχνές και εύκολες), πάντα υπάρχει κάποιο πολιτικό, κοινωνικό ή καλλιτεχνικό θέμα που θα μας διχάζει. Ναι, ακόμα και η τέχνη που, όπως λένε, ενώνει τους ανθρώπους, εμάς μας χωρίζει. Παλαιότερα είχαμε μοιραστεί σε οπαδούς της Παξινού ή της Κοτοπούλη, του Χατζιδάκι ή του Θεοδωράκη, της Βουγιουκλάκη ή της Καρέζη, της Μοσχολιού ή της Μαρινέλλας, αλλά και της Βίσση ή της Βανδή, υποστηρίζοντας ενθέρμως τη μία εκ των δύο επιλογών και ασκώντας δριμεία κριτική στην άλλη.

Τελευταίως παρακολούθησα (μέσω Facebook τώρα πια) μια νέα διαμάχη σχετικά με την προσφορά της Μελίνας Μερκούρη στην Ελλάδα, αλλά και με το πόσο ταλαντούχα ήταν ως ηθοποιός. (Αν δεν επρόκειτο για κουβέντα εξ αποστάσεως θα είχαν αρπαχτεί στα χέρια). Ενα όμως από τα πιο απολαυστικά εθνικά «μαλλιοτραβήγματα» είναι αυτό που προκαλεί ο Γιώργος Λάνθιμος, ο σκηνοθέτης που οι μισοί λατρεύουμε να εκθειάζουμε και οι άλλοι μισοί λατρεύουμε να κακολογούμε, όποτε παρουσιάζει νέα ταινία του. Η ένταση άρχισε πάλι να φουντώνει αμέσως μετά την προβολή της νέας δουλειάς του στις Κάννες, της ταινίας «The Killing of a Sacred Deer» με τον Κόλιν Φάρελ και τη Νικόλ Κίντμαν.

Με το που ολοκληρώθηκε η προβολή ξεκίνησε η διαδικτυακή κόντρα, όχι μόνο ανάμεσα σε απλούς χρήστες του Facebook, αλλά με τη συμμετοχή και δημοσιογράφων. Ο κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Δανίκας αναφέρθηκε στα γιούχα που ακούστηκαν, άλλοι διατείνονται πως δεν ήταν εντέλει και τόσα πολλά, κάποιοι έσπευσαν να στηρίξουν το σκηνοθέτη… Ταυτοχρόνως άρχισαν να αναδημοσιεύονται και στην Ελλάδα οι κριτικές των διεθνών εντύπων και ο «καβγάς», η έντονη συζήτηση που ας μην κρυβόμαστε όλοι ξέραμε πως θα ξεσπούσε, ξέσπασε.

Οχι, δεν χρειάζεται να έχει κανείς κληρονομικό χάρισμα για να προβλέψει την εξέλιξη του όλου θέματος, αρκεί απλώς να θυμηθεί τα όσα συνέβησαν και με τις προηγούμενες ταινίες του Λάνθιμου, τον «Κυνόδοντα» και τον «Αστακό». Το ακόμα πιο προκλητικό και βίαιο, αν πιστέψουμε τις κριτικές, «The Killing of a Sacred Deer» έρχεται ως μια ακόμα ιδανική αφορμή για να δώσουμε το δικό μας σόου, για να εκτονώσουμε τα νεύρα μας και για να κάνουμε ξεκαθάρισμα ανάμεσα στους διαδικτυακούς φίλους μας: Δεν σου αρέσει ο Λάνθιμος; Block!

Με τις αναμενόμενες εντάσεις να μην μου προξενούν καμία έκπληξη, εκείνο που κυρίως με απασχόλησε είναι το ερώτημα: Γιατί ο Λάνθιμος; Και ο Πάνος Κούτρας κάνει τολμηρές ταινίες (βλέπε «Στρέλλα» και «Xenia»), αλλά δεν έχω διαπιστώσει να διαφωνούμε για αυτά που λέει (και για το πώς τα λέει) με την ίδια ένταση που δημιουργείται όποτε η συζήτηση φτάνει στον Λάνθιμο.

Υποπτεύομαι πως εκείνο που κυρίως φταίει δεν είναι η θεματολογία του (σκληρή και «ενοχλητική» σαν σύρσιμο της κιμωλίας στον μαυροπίνακα), ούτε η (επίσης μίνιμαλ – σκληρή) αισθητική του – ο Κούτρας (μιας και ανέφερα το παράδειγμά του) είναι πολύ πιο ανθρώπινος και συναισθηματικός. Η πραγματική αιτία κρύβεται στη φθονερή μας προδιάθεση, αυτήν τη σχεδόν νοσηρή μανία (άλλο ένα, φοβάμαι, εθνικό χαρακτηριστικό μας) που μας πιάνει όταν κάποιος ξεφεύγει από τα στενά σύνορα της Ελλάδας.

Και ο Λάνθιμος το έκανε πολύ γρήγορα, στοχεύοντας πολύ ψηλά και αιφνιδιάζοντάς μας, σχεδόν πριν να γίνει αποδεκτός από εμάς, πριν καλά καλά λάβει την έγκρισή μας. Αρνητικό όμως ρόλο μπορεί να έχει παίξει και το κάθε άλλο παρά αγαπησιάρικο προφίλ που έχει δημιουργήσει μέσα από τις συνεντεύξεις του.

Μιλώντας με το ίδιο στακάτο, αποστασιοποιημένο, «ψυχρά επαγγελματικό», σχεδόν σνομπ ύφος που χαρακτηρίζει και τα πλάνα των ταινιών του. Και ποζάροντας για τους φωτογράφους ως ένας ακόμα χαρακτήρας των σεναρίων του: με έκφραση ουδέτερη (τις περισσότερες φορές ακόμα και το χαμόγελό του είναι… σχεδόν χαμόγελο), με πρόσωπο αχαρτογράφητο, που δεν σε αφήνει να καταλάβεις πώς αισθάνεται ή τί σκέπτεται. Μπορεί μην είναι το μυστήριο των ταινιών του, αλλά το μυστήριο της παρουσίας του που «ενοχλεί» και προκαλεί. Και που μας… ερεθίζει!

Μεσογειακό ταμπεραμέντο διαθέτουμε άλλωστε, μέσα από αυτό φιλτράρουμε τις σκέψεις μας και είναι αυτό που καθορίζει τις αντιδράσεις μας. Εξωστρεφείς και φωνακλάδες, πάντα θα ανταμώνουμε και θα ξεφαντώνουμε και θα τσακωνόμαστε, ακόμα και αν την αφορμή τη βρίσκουμε σε μια ταινία με τον τίτλο «The Killing of a Sacred Deer».

Ως και ο «Σουηδός» Λάνθιμος έχει επιθυμήσει την εξωστρέφειά μας, αφού δήλωσε (εκείνος που έχει φύγει μάλλον τρέχοντας από την Ελλάδα) πως θέλει να γυρίσει και να δουλέψει εδώ. Μήπως αυτό κάνει πιο συμπαθητικό τον άσωτο υιό;

Μήπως βοηθάει να τον δούμε ως ένα δικό μας παιδί που απλώς μιλάει μία ελαφρώς… παραλλαγμένη γλώσσα; Που όπως συμβαίνει με τα δικά μας τα παιδιά, ακόμα και αν δεν καταλαβαίνουμε γρι από αυτό που κάνει, ακόμα και αν στο βάθος διαφωνούμε μαζί του, ακόμα και αν δεν αντέχουμε ούτε ένα πλάνο από τις ταινίες του, δεν μπορούμε παρά να χαρούμε που ξεχωρίζει; Που κάποιοι τον υπολογίζουν και επενδύουν σε αυτόν; Που ξαφνικά ποζάρει αγκαλιά με την Νικόλ Κίντμαν; Όχι, αυτό το τελευταίο είναι λόγος για να τον ζηλεύεις!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News