Ζούμε σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη θρησκεία. Έρευνες δείχνουν πως το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού πιστεύει σε κάποιου είδους ανώτερη δύναμη. Ειδικότερα στην Ελλάδα, η πίστη φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή. Η ιουδαιοχριστιανική ιδεολογία παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με την «παράδοση», ενώ από τον 19^ο αιώνα και εντεύθεν καθιερώνεται και επισήμως ως συνέχεια του κλασικού ελληνικού πολιτισμού, του οποίου στην ουσία υπήρξε μέγιστος  πολέμιος.  Αλλά τι είναι αυτό που κάνει ενήλικες, μη στερούντες μόρφωση, γονείς και εκπαιδευτικούς, να χαμογελούν με κατανόηση στα μικρά παιδιά επειδή πιστεύουν στις νεράιδες και την ίδια στιγμή να περιμένουν από αυτά να δηλώσουν πίστη σε εξίσου αναπόδεικτα υπερφυσικά όντα, άμωμες συλλήψεις, ανάσταση νεκρών, υπερβατικά οράματα και πρωτόπλαστες υπάρξεις εξορισμένες από τον παράδεισο;

Η πίστη (γενικά, όχι απαραίτητα η θρησκευτική) αποτελεί πανάρχαιο και πανίσχυρο ναρκωτικό της σκέψης. Έχει αποδειχθεί μάλιστα ότι προάγει την αισιοδοξία, επιδρώντας θετικά ακόμα και στη μακροζωία μας. Οι επίσημες θρησκείες διαχρονικά εκμεταλλεύονται την ανάγκη μας αυτή να πιστέψουμε και τον φόβο μας για το άγνωστο. Κάπως έτσι η ελπίδα έγινε καταπίεση. Το πάθος μας για απαντήσεις, αφορμή απροκάλυπτης χειραγώγησης. Γιατί όμως η θρησκεία κατέληξε συνώνυμη με τον συντηρητισμό και τη μισαλλοδοξία; Τι μεσολάβησε και αντί για την άνευ όρων αγάπη, οι «θεϊκοί απεσταλμένοι» κηρύττουν τόσο συχνά το μίσος, αντλώντας έμπνευση από μυθολογικά κείμενα χιλιάδων ετών, που οι ίδιοι αποκαλούν θεόπνευστα και τα οποία συνήθως ερμηνεύουν κατά το δοκούν; Μα είναι απλό.

Βαφτίζοντας αυθαίρετα «θεϊκής προελεύσεως» τα πιστεύω και τις εμμονές τους, αποκτούν αυτόματα και την εξουσία για την επιβολή τους. Έτσι γίνονται οι ίδιοι «ελέω θεού» κριτές της ζωής μας, την οποία εμείς από τον φόβο της ανάληψης της ευθύνης για τις πράξεις μας, τους παραχωρούμε, παίρνοντας για αντάλλαγμα υποσχέσεις, ηθικολογίες και προτροπές για προσευχές και νηστεία, καθώς και την ελπίδα για (καλύτερη) μετά θάνατον ζωή. Σε αντίθεση με τους μη μετέχοντες στη δοσοληψία, τους ανά τον κόσμο άθεους και απίστους, που θα καίγονται αιώνια στην κόλαση, εννοείται.

Οι δεσπόζουσες μονοθεϊστικές θρησκείες του Χριστιανισμού και του Ισλάμ, (που στην ουσία έχουν υιοθετήσει πολλές από τις συνήθειες και τα εθιμοτυπικά των προγενέστερων πολυθεϊστικών θρησκειών, τις οποίες μέμφονται) με τις δεκάδες αλληλοσυγκρουόμενες αιρέσεις τους, που μόνο εξειδικευμένοι θεολόγοι είναι σε θέση να ξεχωρίσουν, έχουν προκαλέσει κατά τη διάρκεια των αιώνων εκατόμβες νεκρών, στο όνομα του προσηλυτισμού στην καθολική αλήθεια που, με τόση βεβαιότητα, οι πιστοί τους θεωρούν ότι κατέχουν. Για τους φονταμενταλιστές της οργανωμένης θρησκείας, τα δεινά της ανθρωπότητας οφείλονται στην απομάκρυνσή της από την απλοϊκή και διχαστική «αλήθεια» που καθείς εξ αυτών πρεσβεύει. Αλλά ακόμα και αν δεχτούμε ότι δεν είναι όλες οι θρησκείες τόσο δογματικές (όπως φερ’ ειπείν οι ανατολικές θρησκείες) το βέβαιο παραμένει πως ο βαθμός πίστης στον Θεό, όχι μόνο δεν αποτελεί δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης, αλλά μάλλον το αντίθετο, όπως αποδεικνύει και έρευνα του πανεπιστημίου του Σικάγου, η οποία καταλήγει στο προφανές συμπέρασμα ότι τα παιδιά των μη θρησκευόμενων οικογενειών είναι τελικά και οι περισσότερο αλτρουιστές.

Δεν αποτελεί λοιπόν παράδοξο που οι ανά τον κόσμο θρησκόληπτοι είναι κατά κανόνα, και μάλιστα διαχρονικά, οι πλέον αδιάλλακτοι, ρατσιστές, σεξιστές, ομοφοβικοί.

Εντέλει, δεν διαπράττουν τα ασύλληπτα εγκλήματά τους οι οπαδοί του ISIS εν ονόματι του μισάνθρωπου θεού τους; Μήπως δεν εναντιώνονται οι χριστιανικές εκκλησίες σε κάθε μορφής εξέλιξη που αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πρόοδο της επιστήμης, με πρόσχημα τη διαφύλαξη της ηθικής, της οποίας έχουν αυτοανακηρυχθεί ες αεί θεματοφύλακες; Δεν αφορίζουν καλλιτέχνες και ανθρώπους του πνεύματος; Δεν ασφυκτιούν στην ιδέα  της ελεύθερης έκφρασης και της κάθε είδους υποκειμενικότητας, ακρωτηριάζοντας τη σκέψη και συνθλίβοντας την ατομικότητα, γιατί «αυτό θέλει ο Θεός»; Ας μην τρέφουμε λοιπόν αυταπάτες. Το ότι η Ευρώπη είναι αισθητά πιο ανεκτική και ανοιχτόμυαλη στα περισσότερα ζητήματα δεν οφείλεται τόσο στα μετριοπαθή θρησκευτικά πιστεύω των πολιτών της, όσο στην εκκοσμίκευση του κράτους, τον ουμανισμό, τον πλουραλισμό, τη δημοκρατική παράδοση και την αναγνώριση της θρησκευτικής (ή μη) πίστης ως ένα θέμα καθαρά προσωπικό.

Κάτι που στην Ελλάδα απέχουμε ακόμα παρασάγγας από το να κατανοήσουμε, πόσο μάλλον να ενστερνιστούμε. Οι πάντες υποκλίνονται υποκριτικά στην υπεράνω κριτικής, σεμνότυφη και πανταχού παρούσα Εκκλησία, ανεξαρτήτως μόρφωσης, ιδεολογίας ή κομματικής ταυτότητας, τη στιγμή που στον ανεπτυγμένο κόσμο η πλειονότητα των επιστημόνων και των διανοούμενων μιλούν ανοιχτά υπέρ της ανεξιθρησκίας και του αθεϊσμού.

Γιατί μπορεί ακόμα να διαφωνούμε ως προς τον βαθμό που τα γονίδια μάς καθορίζουν, αλλά αν είσαι Έλληνας, έχεις αναμφισβήτητα γεννηθεί και ορθόδοξος. Γιατί όπως οι νόμοι υπάρχουν για να καταπατώνται, έτσι υπάρχουν το σχολείο, η οικογένεια και η εκκλησία για να μας καταπιέζουν και να μας υπενθυμίζουν τα ολέθρια αποτελέσματα της κριτικής σκέψης. Επομένως, μόνο συμπτωματικό δεν μοιάζει στην περίπτωση της Ελλάδας το πόρισμα στο οποίο κατέληξαν ερευνητές από διαφορετικά πανεπιστήμια, όπου γίνεται άμεση σύνδεση ανάμεσα στην εύρυθμη λειτουργία ενός κράτους και την αποσύνδεσή του από την οικογενειοκρατία και τη θρησκεία.

Ας ελπίσουμε να αρθρωθεί κάποτε σοβαρός δημόσιος λόγος για όλους αυτούς που αγωνίστηκαν (και συχνά κυνηγήθηκαν) για την επικράτηση της λογικής. Για τους φωτισμένους άθεους, άθρησκους και αγνωστικιστές της ιστορίας ‒από τον Δημόκριτο και τους σοφιστές, τον Επίκουρο, τους γάλλους διαφωτιστές, μέχρι τον Σαρτρ, τον Καρλ Σαγκάν, τον Ντόκινς, τον Στήβεν Χόκινγκ και τόσους άλλους‒ που με το φως της σκέψης τους σκόρπισαν για λίγο τα ζοφερά σκοτάδια του κόσμου μας, υψώνοντας το ανάστημά τους πάνω από τα τείχη της δεισιδαιμονίας.

Ζούμε σε ένα σύμπαν άπειρων πιθανών νοημόνων κόσμων. Η επιστήμη έχει ήδη εξηγήσει πολλά, ενώ φαινόμενα, που τώρα μοιάζουν ανεξήγητα, στο μέλλον θα εξηγηθούν. Ζούμε μια φορά και δεύτερη δεν υπάρχει. Είμαστε εδώ και είμαστε τώρα. Οι ευνοϊκές για τη ζωή συνθήκες της Γης έδωσαν ώθηση στο είδος μας να εξελιχθεί και να εξαπλωθεί σ’ ένα (ως τώρα) σταθερό κλιματoλογικό περιβάλλον. Απoκτήσαμε συνείδηση του εαυτού μας και του κόσμου που μας περιβάλλει. Φιλοσοφήσαμε, εμπνεύσαμε και εμπνευστήκαμε, κάναμε τη ζωή μας καλύτερη. Δημιουργήσαμε ανυπέρβλητα έργα τέχνης για να ξορκίσουμε τη θνητότητά μας. Κάναμε και λάθη. Κάναμε κακό ο ένας στον άλλον και πληγώσαμε τον πλανήτη μας και τις μυριάδες των πλασμάτων που τον κατοικούν.

Όμως, κάτι δείχνει να αλλάζει. Παρά τη φαινομενική οπισθοδρόμηση των ημερών μας, η ηθική αργά αλλά σταθερά αποδεσμεύεται από τη θρησκεία και τη μεταφυσική. Είμαστε πιο ενημερωμένοι και πιο συνδεδεμένοι από ποτέ. Διψάμε για γνώση και δικαιοσύνη όσο ποτέ άλλοτε. Γεννιόμαστε homo και γινόμαστε όλο και περισσότερο sapiens. Και είναι αλήθεια. Δεν χρειαζόμαστε κανένα υπερφυσικό ον να μας πει ποιο είναι το σωστό. Υπεύθυνοι για τον εαυτό μας είμαστε εμείς. Και ξέρουμε τι πρέπει να πράξουμε. Μένει μόνο να πιστέψουμε στον εαυτό μας. Και να το πράξουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News