Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα πολλά φεστιβάλ, άλλα εκτός κι άλλα εντός εισαγωγικών, καθώς πολλά από αυτά δεν ανταποκρίνονται ούτε στις στοιχειώδεις απαιτήσεις μιας απλής πολιτιστικής εκδήλωσης… Παρουσιάζονται θεατρικές παραστάσεις που εύκολα χαρακτηρίζονται ως προχειροδουλειές, συναυλίες που κάλλιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως παραδείγματα για τον ορισμό της… ηχορύπανσης, οργανώνονται εκθέσεις με «εικαστικές δημιουργίες» που αλλοιώνουν το πνεύμα των Καλών Τεχνών, όπως κι άλλες εκδηλώσεις ανάλογης ποιότητας. Σε κάθε συνοικία, σε κάθε χωριό αντί για τις θαυμαστές για την αυθεντικότητά τους παλαιότερα λαϊκές γιορτές και πανηγύρεις, πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια φεστιβάλ ή έτσι τουλάχιστον τα ονομάζουν, έστω κι αν αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τον σκοπό που θα πρέπει να υπηρετούν!

Όμως τα φεστιβάλ, ιδιαίτερα στην Περιφέρεια, πιστεύω πως πρέπει να πληρούν, πέρα από τη στόχευσή τους στην τέρψη των επισκεπτών τους, και ορισμένες άλλες προϋποθέσεις παιδαγωγικού θα έλεγα χαρακτήρα. Να προσφέρουν δηλαδή με την κατά το δυνατόν υψηλή αισθητική τους, ευχαρίστηση αλλά και στοιχεία επιμόρφωσης σε όσους τα παρακολουθούν, ωθώντας τους προς τη σωστή κατεύθυνση για την επιλογή και κρίση θεατρικών δρώμενων, μουσικών ακουσμάτων και ό, τι άλλου ανήκει στη σφαίρα των τεχνών.

Ο στόχος των κάθε λογής εκδηλώσεων εξυπηρετείται καλύτερα όταν αυτές οργανώνονται με συλλογικές προσπάθειες και από «υποψιασμένους» περί τις τέχνες συντελεστές. Ο περιορισμός ενδεχομένως του αριθμού πολλών από αυτές και η επιλογή λίγων, αλλά ποιοτικών, θα βοηθούσε σε καλύτερα αποτελέσματα, χρήσιμα σε όλους!

Ξέρω ότι εδώ ενδεχομένως πολλοί θα αντιδράσουν ως προς τον καθορισμό του επιπέδου των εκδηλώσεων. Θα αντιτείνουν το γνωστό ότι «είναι θέμα γούστου», ότι εμείς εκφραζόμαστε από τα τραγούδια του συρμού ‒έστω κι αν κατά τη γνώμη πολλών ειδικών, είναι ανάξια ακόμη και της όποιας αναφοράς‒ ή ότι μας αρέσουν οι «ωραίοι» πίνακες ζωγραφικής, έστω κι αν αυτοί  ξεπερνούν τα όρια της αφέλειας και δεν έχουν καμιά σχέση με ό,τι αποκαλούμε λαϊκή ζωγραφική. Σεβαστές αυτές οι απόψεις τους, αφού εν πολλοίς εκφράζουν κι ένα μεγάλο μέρος της νεοελληνικής κοινωνίας… Επιλογές όμως τέτοιων αντιλήψεων δεν θα πρέπει να στέκονται εμπόδιο στις εύλογες απαιτήσεις ποιότητας πολλών άλλων πολιτών και κυρίως στις προσπάθειες των δημιουργών και των συντελεστών.

Στην κατηγορία των «προσεγμένων» εκδηλώσεων ανήκουν δύο παράλληλες που έγιναν προχθές στη Γερακινή, με τη φροντίδα της οργάνωσης του Γιώργου Διαμαντουλάκη. Κι εκεί ωστόσο υπήρξαν συμπεριφορές ακροατών (φωνασκίες κ.λπ.) που δεν τιμούσαν, όχι βέβαια τους συντελεστές των εκδηλώσεων, αλλά τους ίδιους…

Η μία από αυτές τις εκδηλώσεις, η μουσική, αφορούσε τη ζωή και τις δημιουργίες του μεγάλου μας λαϊκού τραγουδοποιού Βασίλη Τσιτσάνη. Ήταν ένα μουσικό δρώμενο όπου ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Μίλτος Μαρέτας, ως βασικός αφηγητής στον ρόλο του λαϊκού συνθέτη, και οι άξιοι συνεργάτες του Μελπομένη Χριστολιάκου, ως Ζωή Τσιτσάνη και Αγγελική Χλιάπα, ως Ελίζα,  έδιναν βιωματικά στοιχεία της πορείας του. Αναδείκνυαν την κοινωνική και «πολιτική» προσωπικότητα του Τσιτσάνη και αποκάλυπταν διακριτικά  τις αφορμές της σύνθεσης των σημαντικότερων τραγουδιών του. Ο καταξιωμένος στην τοπική -και όχι μόνο- κοινωνία, μουσικός και πολίτης, Αντώνης Κωνσταντινίδης με την κομπανία του [Μάκης Στεργιούδης (μπουζούκι), Αντώνης Κωνσταντινίδης (κιθάρα και τραγούδι), Μαρινέλα Hertug (βιολί), Βάσω Λάγαρη (ακορντεόν), Αλέκος και Μαρία Αρβανίτη (τραγούδι)] και με τη χορωδία των γυναικών της Ορμύλιας απέδωσαν με αυθεντικότητα την ποιότητα των τραγουδιών του Τσιτσάνη. Η εκδήλωση μέσα σ’ έναν ενδιαφέροντα και ιστορικό χώρο εργασίας αποκτούσε ένα αυθεντικό λαϊκό χαρακτήρα.

Παράλληλη με αυτή τη μουσική εκδήλωση ήταν και η Έκθεση του Συλλόγου των Εικαστικών του Πολυγύρου (ΣΚΕΤΠ) με κεντρικό θέμα της τα μεταλλεία λευκόλιθου. Υπήρχαν πολλά ενδιαφέροντα έργα και κατασκευές. Η έκθεση αυτή ήταν κατά την εκτίμησή μου σαφώς η καλύτερη σε σχέση με όλες τις προηγούμενες στον ίδιο χώρο, έστω κι αν υπήρχαν, όπως παντού άλλωστε, μερικές συμμετοχές χαμηλότερης ποιότητας.

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στον εμβληματικό, όσο και εικαστικά ενδιαφέροντα χώρο της Σκάλας (βλ. Ν. Καββαδία στο Fata Morgana) και της αποθήκευσης του λευκόλιθου  των μεταλλείων της Γερακινής και του Πατιλδά Πολυγύρου,  που ίσως είναι τα παλαιότερα, εν λειτουργία, στη χώρα! Στα τελευταία μάλιστα εργάστηκε ως εργοδηγός, τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και ο Γκιόργκι Ζορμπάς, ο γνωστός ως «Αλέξης», ήρωας του Νίκου Καζαντζάκη… που τον μετακόμισε στην Κρήτη! Τον αντάμωσε στον Πολύγυρο το 1914, όταν μαζί με τον Άγγελο Σικελιανό αρχίζανε το ταξίδι τους στο Άγιο Όρος.

Ένα μπράβο λοιπόν αξίζει στο ΣΚΕΤΠ και σε όσους επιμελήθηκαν τις δύο παράλληλες εκδηλώσεις. Η σωστή επιλογή και οργάνωσή τους αποτελούσε συνέχεια εκείνης της θαυμάσιας πρωτοβουλίας, κατά την περίοδο των φετινών Αποκριών, κατά την οποία αναρτήθηκαν στους στύλους του Πολυγύρου μεγάλα πανό με αντίγραφα έργων ζωγραφικής της ρωσικής πρωτοπορίας!

Πάντα τέτοια και με την ελπίδα ότι ανάλογες εκδηλώσεις θα πρέπει να γίνονται ευρύτερα γνωστές, για να θυμίζουν ότι στον ελλαδικό χώρο υπάρχει και η ελληνική Περιφέρεια…

*Ο Γιάννης Αικατερινάρης είναι αρχιτέκτων και πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Κεντρικής Μακεδονίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News