Οι πρώτες ώρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του βρετανικού δημοψηφίσματος είναι ενδεικτικές για το τι θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες, τους επόμενους μήνες.

Ο γεωπολιτικός σεισμός είναι τεκτονικός και αυτό μπορεί κανείς να το αντιληφθεί τόσο από τις δηλώσεις των πολιτικών, όσο και από τις αντιδράσεις των αγορών.

Σε πολιτικό επίπεδο, η Μαρίν Λεπέν έσπευσε ήδη να ζητήσει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Βόρειος Ιρλανδία προανήγγειλε δημοψήφισμα για την απόσχισή της από τη Βρετανία και την ένωσή της με την Ιρλανδία, ενώ οι Σκωτσέζοι που προ διετίας είχαν ψηφίσει υπέρ της παραμονής τους στο Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να παραμείνουν μέλη της ΕΕ, είναι έξαλλοι.

Η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζιον, είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση της οργής των Σκωτσέζων. Το μεσημέρι της Παρασκευής έκανε δηλώσεις με φόντο δύο σημαίες: τη σημαία της Σκωτίας και της αυτήν της ΕΕ. Μάλιστα, δήλωσε πως το προηγούμενο δημοψήφισμα (αυτό για την παραμονή της Σκωτίας στην ΕΕ) δεν ισχύει γιατί άλλαξαν οι συνθήκες και πως η Σκωτία θέλει να είναι μέλος της ΕΕ. «Είναι δημοκρατικά απαράδεκτο οι Σκωτσέζοι να βγούμε εκτός ΕΕ ενάντια στη θέλησή μας» είπε.

Οι 27, πλέον, χώρες της ΕΕ αναμένεται να συσκεφτούν την ερχόμενη εβδομάδα, με τον Ντόναλντ Τουσκ να ανακοινώνει τα σχετικά νέα, αμέσως μετά την επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. «Η Ευρώπη πρέπει να μείνει ενωμένη, από κοινού πρέπει να λάβουμε τις καλύτερες αποφάσεις για τους φίλους μας τους Βρετανούς», τόνισε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συμβουλίου. Αυτό που έχει σημασία είναι να τονιστεί πως υπήρξε κοινή δήλωση του Τουσκ με τους Μάρτιν Σουλτς, Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Μαρκ Ρούτε, κάτοχου της εκ περιτροπής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, και του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

My remarks on the outcome of the referendum in the UK: https://t.co/Iy8lVk9W3L Video: https://t.co/BHyhShRnj5 #UKreferendum #UKref

— Donald Tusk (@eucopresident) June 24, 2016

«Σε μια ελεύθερη και δημοκρατική διαδικασία, ο βρετανικός λαός εξέφρασε την επιθυμία του να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ενωση. Λυπούμαστε για την απόφαση αυτή, αλλά τη σεβόμαστε. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου κατάσταση, αλλά είμαστε ενωμένοι στην απάντησή μας. Θα σταθούμε ισχυροί και θα διατηρήσουμε τις βασικές αξίες της προώθησης της ειρήνης και της ευημερίας των λαών της ΕΕ. Η Ενωση των 27 κρατών μελών θα συνεχιστεί. Η Ενωση είναι το πλαίσιο του κοινού μας πολιτικού μέλλοντος. Συνδεόμαστε από την ιστορία μας, τη γεωγραφία και τα κοινά μας συμφέροντα και θα αναπτύξουμε τη συνεργασία μας σε αυτή τη βάση. Μαζί θα αντιμετωπίσουμε την κοινή μας πρόκληση για την δημιουργία ανάπτυξης, την αύξηση της ευημερίας και τη διασφάλιση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τους πολίτες μας. Τα θεσμικά όργανα θα διαδραματίσουν πλήρως το ρόλο τους σε αυτή την προσπάθεια. Αναμένουμε τώρα η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να εφαρμόσει την απόφαση του βρετανικού λαού το συντομότερο δυνατό, όσο οδυνηρή κι αν είναι αυτή η διαδικασία. Οποιαδήποτε καθυστέρηση θα παρατείνει άσκοπα την αβεβαιότητα. Εχουμε κανόνες για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με οργανωμένο τρόπο. Το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ενωση καθορίζει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις γρήγορα με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της αποχώρησης του από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό. Σύμφωνα με τις Συνθήκες που το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επικυρώσει, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξακολουθεί να ισχύει πλήρως και στο Ηνωμένο Βασίλειο, έως ότου πάψει να είναι μέλος» ήταν η ανακοίνωση.

Ο Γιούνκερ σημείωσε από την πλευρά του: «Ο βρετανικός λαός εξέφρασε την επιθυμία του να φύγει. Λυπούμαστε για αυτήν την απόφαση, αλλά τη σεβόμαστε».

Ο πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε πως πρόκειται για μια απόφαση που οδηγεί σε διαδικασίες «χωρίς προηγούμενο» την οποία, όπως είπε, οι άλλες 27 χώρες μέλη θα σεβαστούν, παραμένοντας ωστόσο πιστές στις αρχές τους. «Περιμένουμε από τη βρετανική κυβέρνηση, χωρίς καθυστέρηση, να μας ενημερώσει για τις προθέσεις της», είπε ο Γιούνκερ σημειώνοντας ότι το άρθρο 50 της Συνθήκης για την ΕΕ προβλέπει τις διαδικασίες αποχώρησης ενός κράτους. «Είμαστε έτοιμοι για διαπραγματεύσεις», είπε ο Γιούνκερ αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα πρέπει να είναι μακρές. Ερωτηθείς τέλος ο πρόεδρος της Επιτροπής κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου αν η απόφαση των Βρετανών οδηγεί στη διάλυση της ΕΕ απάντησε κοφτά “οχι” και αποχώρησε από την αίθουσα Τύπου χειροκροτούμενος.

Η αντίδραση του Βερολίνου

«Τα νέα σήμερα το πρωί από τη Βρετανία είναι πράγματι απογοητευτικά. Μοιάζει να είναι μια θλιβερή ημέρα για την Ευρώπη και τη Βρετανία», είναι το μήνυμα που έγραψε στα αγγλικά ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στο Twitter, με τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας να δείχνει το στίγμα της χώρας του.

FM #Steinmeier: The early morning news from #GreatBritain are truly sobering. It looks like a sad day for #Europe+the #UnitedKingdom. #UK ??

— GermanForeignOffice (@GermanyDiplo) June 24, 2016

Από την πλευρά της η Ανγκελα Μέρκελ τόνισε πως η «Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ήρεμη και συγκεντρωμένη» στα ιδανικά και την πορεία που έχει διαλέξει. «Δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι στη μοίρα μας το Brexit, προφανώς και σεβόμαστε το αποτέλεσμα. Η ιδέα της EE αφορά την ιδέα και τα ιδανικά της ειρήνης και της ένωσης»,  τόνισε χαρακτηριστικά.

«Η Ευρώπη είναι αρκετά ισχυρή για να δώσει τις σωστές απαντήσεις στην απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση… Το σημερινό αποτέλεσμα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ιστορική συνείδηση» είπε και υπογράμμισε ότι στόχος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος είναι να εγγυάται την ειρήνη και την ευημερία. Παραδέχτηκε όμως πως η βρετανική ψήφος συνιστά πλήγμα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, προσθέτοντας πάντως ότι η Ευρώπη θα πρέπει να επιδιώξει την καλύτερη και στενότερη δυνατή σχέση με το Λονδίνο.

Αντίθετα, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έμεινε στα οικονομικά ζητήματα και στις τεχνικές λεπτομέρειες, στέλνοντας ένα φιλικό αλλά και αυστηρό μήνυμα. Η διαδικασία είναι «ξεκάθαρα ρυθμισμένη» και «θα εφαρμοστεί», καθώς κατ’ αυτόν τον τρόπο υπάρχει «αξιοπιστία», δήλωσε. Ο ίδιος προσωπικά θα προτιμούσε διαφορετικό αποτέλεσμα, αλλά τόνισε ότι σέβεται την απόφαση των βρετανών ψηφοφόρων.  Τόνισε ότι «η Ευρώπη τώρα στέκεται ενωμένη», και ότι οι εταίροι, όλοι μαζί, θα προσπαθήσουν να βγάλουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα μετά την «απόφαση που έλαβαν οι βρετανοί φίλοι μας».

Πιο έντονη η αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ: «Σας παρακαλώ πείτε μου ότι κοιμάμαι ακόμη και ότι όλο αυτό είναι απλώς ένας εφιάλτης!».

Και οι εξελίξεις δεν θα μείνουν εκεί. Το Σάββατο, 25 Ιουνίου, προγραμματίστηκε συνάντηση των έξι χωρών που έβαλαν τους θεμέλιους λίθους του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας πρόκειται να υποδεχθεί τους υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Ιταλίας, του Βελγίου και του Λουξεμβούργου, των έξι χωρών που αποτέλεσαν δηλαδή τον ιδρυτικό πυρήνα της ΕΟΚ και της μετέπειτα μετεξέλιξής της σε ΕΕ.

«Η Ευρώπη είναι μία μεγάλη ιδέα, όχι μεγάλη αγορά», δήλωσε από την πλευρά του στο Παρίσι ο Φρανσουά Ολάντ. Σημείωσε ωστόσο ότι η βρετανική ψήφος είναι μία σκληρή δοκιμασία για την Ευρώπη. «Η απόφαση για Brexit σημαίνει πως έχει έλθει η ώρα να εφευρεθεί εκ νέου η ΕΕ», δήλωσε ο γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς. «Πρέπει να την αλλάξουμε για να την κάνουμε πιο δίκαιη και ανθρώπινη. Αλλά η Ευρώπη είναι το σπίτι μας, είναι το μέλλον μας», δήλωσε ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι.

Και, όπως όλοι περιμένατε, οι αντιδράσεις είναι έντονες και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αφού το Brexit ως σημασία είναι ιστορικό.  Ντόναλντ Τραμπ, που είχε στηρίξει το Brexit, δηλώνει μετά τα  αποτελέσματα του δημοψηφίσματος ότι είναι «πολύ καλή εξέλιξη το ότι οι Βρετανοί ξαναπήραν στα χέρια τους την πατρίδα τους». Τα σχόλια μάλιστα έγιναν όταν έφτασε στο γήπεδο γκολφ που έχει στη Σκωτία.

Από την πλευρά του, ο Καρλ Μπιλντ (πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας) μίλησε για δράμα και σχολίασε πως το δολάριο της Ζιμπάμπουε ενισχύεται έναντι της αγγλικής λίρας. Ενδεικτικό το σχόλιό του. «Μέρα πένθους» και «εφιάλτη» χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή η Ανι Λεφ, ηγέτης του Κεντρώου Κόμματος της Σουηδίας. Αντίθετα, η Πόλα Μπίμπερ, από το κόμμα των Δημοκρατικών της Σουηδίας που αντιτίθεται στη μετανάστευση, έστειλε συγχαρητήρια στους Βρετανούς.

Well, managed to get to Toronto. Something. Onward journey literally up in the air. And drama on the British Isles beyond comprehension.

— Carl Bildt (@carlbildt) June 24, 2016

Congratulations!
And thank you! #Brexit #IndependenceDay #SwexitWillFollow https://t.co/e0AfymFpT0

— Paula Bieler (@PaulaBieler) June 24, 2016

Στην Τσεχία, ο Μπόχουσλαβ Σομπότκα, πρωθυπουργός της χώρας, τόνισε πως «η ΕΕ πρέπει να αλλάξει γρήγορα» όχι μόνο γιατί η Βρετανία έστειλε το δικό της μήνυμα, αλλά και για να ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ των λαών της. «Η ψήφος των Βρετανών δεν σημαίνει και το τέλος της ΕΕ», συμπλήρωσε.

Οσον αφορά την Ολλανδία, ο Γκερτ Βίλντερς από το αντιμεταναστευτικό στρατόπεδο ζήτησε να γίνει δημοψήφισμα και για το εάν η Ολλανδία θα παραμείνει μέλος της ΕΕ.

Πιο διπλωματική η αντιμετώπιση από Δουβλίνο μεριά, με την κυβέρνηση της χώρας να αρκείται στο ότι «το αποτέλεσμα θα έχει συνέπειες τόσο στις σχέσεις Ιρλανδίας-Βρετανίας όσο και στις σχέσεις με την ΕΕ».

Και όσον αφορά την αντίδραση του Λευκού Οίκου, αναμένεται το σχόλιο του Μπαράκ Ομπάμα. «Ο πρόεδρος ενημερώνεται συνεχώς για τις εξελίξεις», ανέφερε η πρώτη δήλωση από την Ουάσινγκτον.

Πώς αντέδρασε η Αθήνα

Μπορεί να άργησε, αλλά τοποθετήθηκε. Ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε αλλαγή πορείας και για βαθιές τομές δημοκρατικού ύφους που χρειάζεται να γίνουν στην Ευρώπη.

«Η απόφαση στο βρετανικό δημοψήφισμα επιβεβαιώνει μια κρίση ταυτότητας για την Ευρώπη», τόνισε ο Πρωθυπουργός σε δηλώσεις του το μεσημέρι της Παρασκευής. Προσέθεσε ότι «οφείλουμε να αναρωτηθούμε ποια είναι η αιτία της ευρωπαϊκής κρίσης και ποιος ευθύνεται για τη διάδοση του εθνικισμού και της ακροδεξιάς». Μάλιστα, εκτίμησε ότι το έλλειμμα δημοκρατίας και τα διχαστικά στερεότυπα είχαν ως αποτέλεσμα ένα βαθύ διχασμό και ένα χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου με επιστροφή στη δήθεν ασφάλεια της εθνικής περιχαράκωσης. Τόνισε, τέλος, ότι «χρειαζόμαστε άμεσα αλλαγή πορείας και βαθιές δημοκρατικές τομές στην Ευρώπη» για να «υψώσουμε ένα φράγμα απέναντι στον ευρωσκεπτικισμό και την ακροδεξιά».

«Μετά από τα αποτελέσματα του βρετανικού δημοψηφίσματος επιβεβαιώθηκε η επιμονή μας για την ανάγκη πραγματοποίησης μιας δημοκρατικής δεσμευτικής συζήτησης για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την  ενίσχυση της κοινωνικής της λειτουργίας και για τον εκδημοκρατισμό των δομών της έτσι ώστε αυτή να λειτουργεί υπηρετώντας τους λαούς της Ευρώπης και να είναι ελκυστική στις κοινωνίες των κρατών-μελών», ήταν μεταξύ άλλων το πρώτο σχόλιο από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Δήλωση Υπουργού Εξωτερικών @NikosKotzias για το τοπίο που διαμορφώνεται μετά το βρετανικό δημοψήφισμα https://t.co/urMhCFeUzl

— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) June 24, 2016

Για ηχηρό μήνυμα έκανε λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος ζήτησε να γίνει γενναία αυτοκριτική από πλευράς Ευρώπης και ιδιαίτερα από πλευράς Βρυξελλών.

Σαν μια ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για την πορεία της Ευρώπης αξιολόγησε η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Βρετανία υπέρ της εξόδου από την ΕΕ. «Χάθηκε μια μάχη, αλλά δεν πρέπει να χαθεί ο πόλεμος» τόνισε και πρόσθεσε ότι «το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το κοινό μας σπίτι, είναι η μόνη ασφαλής προοπτική για όλους μας». «Εμείς οι σοσιαλιστές οφείλουμε να ηγηθούμε της προσπάθειας και να εγγυηθούμε μια νέα πορεία για την Ευρώπη και το μέλλον της» κατέληξε.

«Αυτουπονομεύτηκε η ΕΕ, πρέπει να κάνει μια στάση και να σκεφτεί. Να βγει στο προσκήνιο η γενιά του Erasmus», ήταν το σχόλιο του Σταύρου Θεοδωράκη.

Κατρακύλα για τη στερλίνα, ράλι ανόδου για όλα τα νομίσματα

Αλλά και στον οικονομικό τομέα τα πράγματα δεν ήταν καλά. Η λίρα έφτασε να πέφτει ακόμη και πάνω από 10%, ενώ το γιεν της Ιαπωνίας ενισχύεται σημαντικά.

Μετά το άνοιγμα με -17% για το χρηματιστήριο της Μαδρίτης, ήρθε αυτό με  -8% για του Παρισιού, την ώρα που στην Αθήνα ο δείκτης άνοιγε με πτώση που ξεπερνούσε το 15%. Και αυτά ήταν τα… ήπια. Ο κακός χαμός έγινε στην Ασία, με τις ασιατικές αγορές να προλαβαίνουν τα νέα και τις εξελίξεις εν ώρα λειτουργίας, κάτι που επηρέασε σημαντικά την πορεία των δεικτών των χρηματιστηρίων. Και τα χειρότερα είναι σε αυτά που έρχονται. Με άμεση υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας απειλείται η Βρετανία από την Standard & Poor’s μετά την απόφαση του δημοψηφίσματος για αποχώρηση από την ΕΕ. Ο αμερικανικός οίκος προειδοποίησε ότι η Βρετανία είναι πολύ πιθανό να απωλέσει την κορυφαία αξιολόγηση ΑΑΑ. Ο S&P είναι ο μοναδικός οίκος ο οποίος αξιολογεί τη Βρετανία με «ΑΑΑ». Αντίθετα, η Τράπεζα της Αγγλίας ανακοίνωσε την έκτακτη παροχή ρευστότητας με πρόσθετη χρηματοδότηση 250 δισ. λιρών. Οπως ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας Μαρκ Κάρνεϊ, το υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα «έχουν καταστρώσει έκτακτα σχέδια για την αντιμετώπιση όλων των πιθανών κινδύνων».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News