Αυτή τη φορά, στο τέταρτο ταξίδι του Μπαράκ Ομπάμα, δεν έγινε υποδοχή που μεταδιδόταν live από την τηλεόραση ούτε ήταν ο βασιλιάς Σαλμάν στο αεροδρόμιο· οι επίσημες φωτογραφίες ήταν λίγο «σφιγμένες» και τυπικές και οι συνομιλίες μάλλον απέφυγαν και αυτές ζητήματα τριβής.

Η επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, ένας αποχαιρετισμός στον στενό σύμμαχο, κινήθηκε μέσα σε κλίμα αμοιβαίας δυσπιστίας.

Η φιλία των δύο χωρών που ξεκινά από τη δεκαετία του 1940 μπορεί να μην τελειώσει σύντομα, αλλά δοκιμάζεται.

Διαφωνίες πάντα υπήρχαν ανάμεσα στο Ριάντ και την Ουάσινγκτον λέει στη Guardian αναλυτής του περιβάλλοντος ασφάλειας στον Περσικό Κόλπο. Αυτή τη φορά όμως οι Σαουδάραβες αισθάνονται μια βαθιά έλλειψη εμπιστοσύνης «απέναντι σε ένα πρόεδρο που δεν υλοποιεί όσα υπόσχεται».

Εδώ και μια δεκαετία μια σειρά αποφάσεων του Ομπάμα, αλλά και του προκατόχου του Τζορτζ Μπους, σταδιακά εξόργισαν όλο και περισσότερο το Ριαντ: η ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν, η ενίσχυση των σιιτών στο Ιράκ (οι Σαουδάραβες είναι σουνίτες), η εγκατάλειψη του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, η αναποφασιστικότητα για τη Συρία, η αποσταθεροποίηση όλης της περιοχής.

Σήμερα, είναι πολλά τα ανοιχτά θέματα, αλλά στο παρασκήνιο όλων αυτών, είναι ένα που δυνητικά θα μπορούσε να δυναμιτίσει τις σχέσεις των δύο πλευρών.

Πρόκειται για το νομοσχέδιο στο Κογκρέσο που έχουν προτείνει γερουσιαστές των Δημοκρατικών με το οποίο θύματα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου θα μπορούν να μηνύσουν την Σαουδική Αραβία, αν αυτή θεωρείται ότι είχε ανάμειξη είχε στις επιθέσεις. Πέντε από τους 19 αεροπειρατές ήταν Σαουδάραβες, ενώ πολλές περιφερειακές ενδείξεις έδειχναν προς το Ριάντ, το οποίο συστηματικά αρνείται κάθε ανάμειξη.

Ο Μπαράκ Ομπάμα αντιτίθεται στον νόμο (τον στηρίζουν όμως η Χίλαρι Κλίντον και ο Μπέρνι Σάντερς) γιατί θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο και για μηνύσεις από πολίτες άλλων χωρών.

Η Σαουδική Αραβία έχει απειλήσει ότι, αν περάσει ο νόμος, θα αποσύρει περιουσιακά στοιχεία ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχει στις ΗΠΑ. Η οργή της Σαουδικής Αραβίας είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μεγαλώσει ακόμα περισσότερο αν (και όταν) αποχαρακτηριστεί ένα τμήμα 28 σελίδων στην έκθεση του Κογκρέσου από το 2004 για το ρόλο του Ριάντ στις επιθέσεις του 2001.

Παρά την ψυχρότητα και τα εκατέρωθεν σχόλια, ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία θεωρούν ο ένας τον άλλο πολύτιμο σύμμαχο

Πέρα από αυτό, υπάρχουν μικρότερα και μεγαλύτερα εκκρεμή θέματα.

Το Ιράν καταρχάς, καθώς τα σχόλια του Ομπάμα για να μοιραστούν οι Σαουδάραβες και οι Ιρανοί τη γειτονιά όπου ζουν προκάλεσαν οργή στο Ριάντ. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, επίσης, αν και ο Μπαράκ Ομπάμα δεν ήταν σαφές αν θα έθετε το ζήτημα προς τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας.

Είναι και η απροθυμία άλλων χωρών του Κόλπου που είναι κάτω από την επιρροή της Σαουδικής Αραβίας να βοηθήσουν πιο ενεργά το Ιράκ. Αυτό την ώρα που βλέπουν τις ΗΠΑ να κλίνουν προς το Ιράν και να ζητούν μεταρρυθμίσεις που θα αποδυναμώσουν τις μοναρχίες.

Είναι, ακόμη, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, σχεδόν οκτώ χρόνια μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Μπαράκ Ομπάμα, ελάχιστα μοιάζει με αυτή που βρήκε: μεσολάβησε, μεταξύ πολλών άλλων, η Αραβική Ανοιξη, κύκλοι εξεγέρσεων και ηρεμίας στο Ιράκ, η συμφωνία του Ιράν με τη Δύση και η πτώση των τιμών του πετρελαίου. Σε όλη τη διάρκεια της θητείας του Ομπάμα οι Αμερικανοί κατάφεραν να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου και να μειώσουν την εξάρτηση από το Ριάντ. Η Σαουδική Αραβία με τη σειρά της βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο το πετρέλαιό της να μην είναι τόσο επιθυμητό και τα έσοδα από αυτό να αρχίσουν να περιορίζονται.

Ως ένα βαθμό, βέβαια, αυτά συνιστούν μια μαγική εικόνα. Η δημόσια κριτική της Σαουδικής Αραβίας και των πεπραγμένων της από τον πρόεδρο των ΗΠΑ και εν μέρει και τους συμμάχους του δεν αναιρεί την εμβάθυνση των σχέσεων σε στρατιωτικό επίπεδο και σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών για τον κοινό τζιχαντιτικό κίνδυνο.

Αυτά όμως -εκκρεμή ή όχι- ο πρόεδρος των ΗΠΑ τα αφήνει πίσω του. Αργά την Πέμπτη 21 Απριλίου ο Ομπάμα μεταβαίνει στη Βρετανία όπου τον περιμένει το φάσμα του Brexit και η πολυαναμενόμενη παρέμβαση εναντίον του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News