Αφιερωμένος στην Ελλάδα της κρίσης είναι ο τελευταίος τόμος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) του Βερολίνου, που φέρει τον τίτλο «Η ελληνική κρίση: μια ελληνική τραγωδία;». Σε μια έκδοση που είναι δομημένη ως τραγωδία, με πρόλογο, πάροδο, επεισόδια και στάσιμα, 20 ερευνητές -ως επί το πλείστον από την Ελλάδα ή την ελληνική διασπορά- επιχειρούν να φωτίσουν τις συνέπειες της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζοντας παράλληλα το περίγραμμα λύσεων για οριστική έξοδο από την κρίση.

Οπως εξήγησε προς τη Deutsche Welle o οικονομολόγος Αλέξανδρος Κρητικός, διευθυντής ερευνών του DIW, ο οποίος επιμελήθηκε μαζί με τον συνάδελφό του, καθηγητή Κρίστιαν Ντρέγκερ, τον τελευταίο τόμο του ινστιτούτου: «Ο τόμος αυτός που αποτελείται από δέκα άρθρα δεν ασχολείται μόνον με τα τρέχοντα ζητήματα της κρίσης, για παράδειγμα το χρέος και την οικονομική ανάπτυξη εν γένει, αλλά προσπαθεί να κοιτάξει και πίσω από τα γεγονότα και να αναλύσει πως εξελίχθηκαν μεμονωμένοι τομείς και συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις».

Οι ερευνητές διαπιστώνουν, για παράδειγμα, ότι λόγω της κρίσης ο κατασκευαστικός κλάδος έχει υποστεί σημαντικό πλήγμα και πως «εντέλει με την εισαγωγή του φόρου ακινήτων έχει σχεδόν παραλύσει».

Αναφορικά με τα μέτρα περικοπών ο Αλέξανδρος Κρητικός διαπιστώνει ότι τα τελευταία 7-8 χρόνια όλες οι κυβερνήσεις υλοποίησαν στο μεγαλύτερο βαθμό τα απαιτούμενα μέτρα. Εντούτοις δεν συνέβη το ίδιο με τις τόσο αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Οι παράγοντες που απωθούν δυνητικούς επενδυτές

Στον νέο τόμο του DIW οι ερευνητές τονίζουν την αναγκαιότητα υλοποίησης των συμπεφωνημένων μεταρρυθμίσεων, παραπέμποντας μάλιστα συχνά και στα παραδείγματα χωρών που ωφελήθηκαν από αντίστοιχα προγράμματα. Ποιες όμως είναι συγκεκριμένα οι μεταρρυθμίσεις που κρίνονται τόσο αναγκαίες για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την προσέλκυση επενδυτών; «Αφορούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε τρία επίπεδα: πρώτον, το άνοιγμα και κλείσιμο επιχειρήσεων που συνοδεύεται σήμερα από τέτοιο αριθμό προϋποθέσεων (…) ώστε έχει ως αποτέλεσμα πολλοί επιχειρηματίες να μην θέλουν να μπουν καν στη διαδικασία, προτιμώντας να επενδύσουν σε άλλες χώρες. Το δεύτερο πεδίο αφορά την αξιοπιστία αναφορικά με την φορολόγηση των επιχειρήσεων, όπου διαπιστώνουμε πολλές αλλαγές τα τελευταία 6-7 χρόνια. Οι επιχειρηματίες θέλουν να δουν και εδώ αξιοπιστία και συνέχεια».

Το τρίτο αφορά την απονομή δικαιοσύνης, με τον μέσο χρόνο εκδίκασης υποθέσεων στην Ελλάδα να κυμαίνεται στα 4 χρόνια, όπως λέει. Τροχοπέδη για την ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα και την παραγωγικότητα, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Κρητικό, είναι και τα κλειστά επαγγέλματα.

Οσον αφορά τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, ο οικονομολόγος εκτιμά ότι γενικότερα αυτή είναι αναγκαία, κυρίως σε ό,τι αφορά την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης. Ο ίδιος επικρίνει όμως το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια καμία κυβέρνηση δεν φρόντισε ώστε η περικοπή των συντάξεων να συνοδευτεί από μια παράλληλη εισαγωγή κοινωνικών επιδομάτων που να λειτουργούν ως ένα «δίχτυ κοινωνικής προστασίας».

Περί συνέχειας και συνέπειας

Οι ερευνητές τονίζουν όμως και τη σημασία του να υπάρχει συνέχεια και συνέπεια σε συγκεκριμένους τομείς πολιτικής δράσης, όπως για παράδειγμα στον τομέα της υγείας ή της εκπαίδευσης και να μην αλλάζουν βασικές συντεταγμένες κάθε φορά που εναλλάσσονται οι κυβερνήσεις και οι υπουργοί.

Σημαντικό ρόλο στις αναλύσεις των ειδικών παίζει φυσικά και το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. «Το συμπέρασμα είναι ότι μακροπρόθεσμα το χρέος αυτό δεν είναι βιώσιμο. Σε ένα από τα άρθρα διατυπώνεται με σαφήνεια ότι θα πρέπει να υπολογίζει κανείς με ένα κούρεμα της τάξης του 30%. Ανοιχτό παραμένει εάν θα πρέπει να είναι άμεσο ή έμμεσο. Με μια περαιτέρω επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και μείωση των επιτοκίων μπορείς να επιφέρεις επίσης μια αντίστοιχη μείωση». Ένα κούρεμα, σύμφωνα με τον Αλ. Κρητικό, είναι και ένα μήνυμα προς τους επενδυτές ότι τερματίζεται οριστικά η συζήτηση περί Grexit και βιωσιμότητας του χρέους.

Αναφορικά με τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις Ελλάδας και δανειστών, ο οικονομολόγος εκτιμά ότι οι δυο πλευρές θα εξαντλήσουν όλα τα δυνατά χρονικά περιθώρια πριν καταλήξουν σε συμφωνία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται κλείσιμο της αξιολόγησης και εκταμίευση δόσεων όσο η Ελλάδα δεν τις έχει άμεσα ανάγκη για την αποπληρωμή δανείων.

Ο προϋποθέσεις της «κάθαρσης»

Διακρίνουν οι ερευνητές φως στην άκρη του τούνελ; Θα υπάρξει εν τέλει «κάθαρση στην ελληνική τραγωδία», όπως είναι και ο σχεδόν ομώνυμος τίτλος της «εξόδου» των 20 ερευνητών, την οποία υπογράφει ο Αλέξανδρος Κρητικός; «Όσο συνεχίζεται η πολιτική που ακολουθήθηκε τον τελευταίο χρόνο δεν διαβλέπω την κάθαρση. Με τον όρο κάθαρση εγώ και οι ερευνητές γενικότερα εκφράζουμε την ελπίδα να υπάρξει στο προσεχές μέλλον μια οικονομική πολιτική και μια πολιτική μεταρρυθμίσεων που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα ολόκληρης της χώρας και όχι μεμονωμένων προσώπων. (…) Ελπίζουμε μια επόμενη κυβέρνηση να δρομολογήσει τις τόσο αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και κάτι το οποίο μας λείπει στην Ελλάδα και το οποίο γνωρίζουμε από άλλες χώρες: να διεξαχθεί ένας εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ όλων των στρωμάτων της κοινωνίας για το καλό της χώρας».

Ο ίδιος βλέπει την οριστική έξοδο από την κρίση όταν θα καταστεί δυνατόν «να καθιερωθούν επιχειρήσεις στην Ελλάδα που θα επενδύουν στην έρευνα και την καινοτομία και οι οποίες θα δημιουργήσουν έτσι τις προϋποθέσεις για εξαγωγές, πέρα από τα αγροτικά προϊόντα και τον τουρισμό. Όταν γίνει αυτό, και γι΄ αυτό χρειάζεται η κάθαρση, τότε η Ελλάδα θα εξέλθει όντως από την κρίση».

Τις συνομιλίες στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον θα απασχολήσει μια μικρή ευρωπαϊκή χώρα: η Ελλάδα. Το Ταμείο έχει καθοριστικό ρόλο και λόγο στο πως θα μπορούσαν να επιλυθούν τα δραματικά προβλήματα της χώρας, γράφει η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung σε άρθρο με τίτλο «Η κρίση σε διαρκή επανάληψη».

Το πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση διαφαίνεται από το ειρωνικό χιούμορ υψηλόβαθμου αξιωματούχου της γερμανικής κυβέρνησης δύο μέρες πριν από τη σύνοδο του ΔΝΤ. Ήδη από την σύνοδο των G20 στις 3 Νοεμβρίου του 2011 στις Κάννες οι συζητήσεις «για αυτή τη χώρα» απασχόλησαν στο περιθώριο: «Δυστυχώς η κατάσταση δεν μοιάζει ούτε καν με την ταινία ‘Η Μέρα της Μαρμότας’, στην οποία ο πρωταγωνιστής Μπιλ Μάρεϊ, παγιδευμένος στον χρόνο, ξαναζεί την ίδια μέρα». Τουλάχιστον εκεί υπάρχουν μικροαλλαγές από μέρα σε μέρα, ενώ στην περίπτωση της Ελλάδας όχι, λέει ο γερμανός αξιωματούχος, τονίζοντας ότι «για τον λόγο αυτό στην Ουάσιγκτον θα προκύψουν μόνο ‘προσωρινές’ απαντήσεις στα ανοιχτά ζητήματα».

Από το κακό στο χειρότερο η ελληνική οικονομία

Και «προσωρινές» σημαίνει: Πολλές συζητήσεις, χωρίς καμία απόφαση. Οι διαπραγματεύσεις ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών έχουν διακοπεί λόγω διαφωνίας για τις περικοπές 5,4 δις ευρώ. Θα συνεχιστούν μετά τη σύνοδο του ΔΝΤ με στόχο μια συμφωνία μέχρι το επόμενο Eurogroup στις 22 Απριλίου στο Αμστερνταμ. Οι αξιωματούχοι στο Βερολίνο έχουν σημειώσει ήδη τη μέρα αυτή στα ημερολόγιά τους ως «μέρα της μαρμότας». Υψηλόβαθμος αξιωματούχος στο Βερολίνο δηλώνει σχετικά: «Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την 22η Απριλίου για συζήτηση. Μέχρι τότε όμως θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία στην Αθήνα». Η πρόταση αυτή επαναλαμβάνεται συνεχώς. Τόσο στο Βερολίνο όσο και στις Βρυξέλλες.(…)

Οπως όλα δείχνουν, την Ευρώπη περιμένει άλλο ένα ελληνικό καλοκαίρι. Και το χειρότερο είναι ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν βελτιώνεται. Οι επενδυτές αποφεύγουν τη χώρα. Διότι ποιος από τους επίδοξους επενδυτές γνωρίζει αν η κυβέρνηση αυξήσει ξαφνικά την επόμενη μέρα τους φόρους επειδή το απαιτούν οι δανειστές; Σε αυτό προστίθενται και τα ασφυκτικά capital controls, το προβληματικό τραπεζικό σύστημα και κατά συνέπεια η απουσία εμπιστοσύνης από τους έλληνες καταθέτες. Μια από τις προτεραιότητες του τρίτου ελληνικού προγράμματος είναι η επιστροφή των επενδύσεων στην Ελλάδα. Ο στόχος αυτός ωστόσο δεν επιτυγχάνεται. Ή όπως λέει εύστοχα αξιωματούχος στις Βρυξέλλες, ‘η κατάσταση γίνεται ολοένα και χειρότερη’», σημειώνει η SZ.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News