Διαβάζοντας την ανακοίνωση του Εθνικού μου δημιουργήθηκε μια πρώτη απορία: «Η χρήση αποσπασμάτων από έργο του Σ. Ξηρού σε παράσταση χρηματοδοτούμενη από τον κρατικό μηχανισμό τι είδους διαμάχη μπορεί να εγείρει;», τότε ήρθαν στο νου μου τα «Ορεστειακά», ένα από τα πιο πολύ-μελετημένα θέματα στο ελληνικό θέατρο:

Κατά τα «Ορεστειακά», Νοέμβριος του 1903, η κυβέρνηση Ράλλη στήριξε την απόφαση του βασιλικού θεάτρου (του τότε κρατικά επιχορηγούμενου θεάτρου) να ανεβάσει την τριλογία «Ορέστεια» στη δημοτική γλώσσα. Με παρακινήσει του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Μιστριώτη και φοιτητών του, οι οποίοι ήταν υπέρμαχοι της αρχαϊζουσας γλώσσας, ξέσπασαν αιματηρές διαδηλώσεις ως αντίδραση στην απόφαση αυτή.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, πρόκειται για μία από τις μαύρες σελίδες της διαμάχης για το γλωσσικό ζήτημα. Γενικά και σε αδρές γραμμές, το γλωσσικό ζήτημα είχε μετατραπεί σε πολιτικοκοινωνική διαμάχη γιατί οι κατέχοντες την πολιτική και πνευματική εξουσία αντιμάχονταν για το αν θα επιβληθεί (στους πολίτες) η χρήση αρχαϊζουσας ή δημοτικής. Κάνοντας αυτόν τον συλλογισμό μου γεννήθηκε μια δεύτερη απορία για τα σύγχρονα γεγονότα: «Σε τι μπορεί να αποσκοπεί μια παράσταση που επιλέγεται να ανέβει τη δεδομένη χρονική περίοδο στο Εθνικό Θέατρο – ένα δημοκρατικό θεσμό – και χρησιμοποιείται σε αυτή υλικό από το έργο ενός τρομοκράτη, δηλαδή κάποιου που ιδεολογικά αντιμάχεται τους δημοκρατικούς θεσμούς;»

Κατά την ταπεινή μου άποψη, όποιες κι αν είναι οι προθέσεις των δημιουργών της παράστασης έχουν παραλείψει κάτι σημαντικό: το Εθνικό Θέατρο έχει διπλό ρόλο, δεν είναι μόνο καλλιτεχνική στέγη, είναι και δημοκρατικός ΘΕΣΜΟΣ κρατικά επιχορηγούμενος, και οι καλλιτέχνες που εργάζονται σε αυτόν οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη το διπλό του αυτό ρόλο. Οπουδήποτε αλλού αν ανέβαινε αυτή η παράσταση θα ήταν θεμιτή, στο Εθνικό Θέατρο όμως δεν μπορεί να είναι.

Στο δελτίο τύπου που εξέδωσε το Εθνικό Θέατρο γίνεται λόγος για χρήση αποσπασμάτων διαφόρων έργων και όχι μόνο του Ξηρού. Επίσης γίνεται λόγος για το Devised Theatre. Πρόκειται για ένα πειραματικό είδος θεάτρου που οι βασικές τεχνικές του είναι ο αυτοσχεδιασμός και ο διάλογος με το κοινό. Οι τεχνικές του το κατέστησαν δημοφιλές και ευέλικτο στη χρήση του, δηλαδή, μπορούμε να το δούμε να αξιοποιείται σε σχολικές αίθουσες για θεατροπαιδαγωγικούς σκοπούς, μπορούμε, όμως, να το δούμε να στρατεύεται από ακραίες κοινωνικές ομάδες για να περάσουν τις απόψεις τους. Άρα, η χρήση του έχει να κάνει με το περιεχόμενο του υλικού που θα αξιοποιηθεί μέσω των τεχνικών του. Η τρίτη μου απορία λοιπόν είναι: «Πόσο εύκολα μπορεί να πειστεί κάποιος να δει καλοπροαίρετα ένα τέτοιο εγχείρημα στη στέγη του Εθνικού – έστω και της πειραματικής σκηνής αυτού – τη δεδομένη χρονική περίοδο;»

Το να ειπωθεί πως πρόκειται για στρατευμένη τέχνη σε ένα έργο που δεν το έχουμε δει ακόμα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία βεβιασμένη απόφαση, είναι όμως; Και καθώς είναι της μόδας οι παραφράσεις και τα τρολαρίσματα θα κλείσω με το εξής: «Το άλογο μου για ένα βασίλειο»!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News