Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις της οικογένειας Jolie-Pitt για την πιθανή υιοθεσία ενός παιδιού απο τη Συρία και τα σχόλια που αυτές απέσπασαν νομίζω πως ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το τι σημαίνει υιοθεσία. Πολλοί την αντιμετωπίζουν ως μια καλή πράξη, μια φιλανθρωπία. Μια γενναιοδωρία ψυχής από τους θετούς γονείς προς παιδιά που αλλιώς θα ήταν ορφανά. Όλοι μας, εμπλεκόμενοι σε υιοθεσίες και μη, συνήθως βοηθάμε στο να αναπαράγεται αυτή η σκέψη. Μεγάλη δε ευθύνη έχουμε και εμείς οι θετοί γονείς, οι οποίοι συχνά χαιρόμαστε με τον χαρακτηρισμό του «καλού Σαμαρείτη» ή του «ήρωα».

Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι –ή δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Τι πιο άσχημο για ένα παιδί να αισθανθεί, έστω και για λίγα λεπτά, προϊόν φιλανθρωπίας. Ή ακόμη χειρότερα, όταν τα περιστατικά ειναι συχνά και τα σχόλια περί «καλής πράξης» γίνονται αποδεκτά απο τους θετούς γονείς, τι πιο άσχημο να μεγαλώσει το παιδί πιστεύοντας οτι είναι τυχερό που έχει το πιο αυτονόητο πράγμα σε αυτή τη ζωή: μια οικογένεια. Μην ξεχνάμε λοιπόν ποιο είναι το σημαντικότερο διακύβευμα: η ψυχική υγεία των παιδιών. Και εκεί δεν χωράνε σχόλια περί ηρωϊσμού ή μεγαλοψυχίας.

Αυτό που αποφεύγουμε συστηματικά να πουμε είναι ότι η υιοθεσία είναι μια καθαρά εγωιστική απόφαση. Θα έφτανα στο σημείο να πω ότι στην υιοθεσία, για να είναι υγιής, δεν χωρά αλτρουϊσμός. Αυτό που χρειάζεται είναι ένας ή δύο άνθρωποι που συνειδητά θέλουν να γίνουν γονείς, που πραγματικά πιστεύουν ότι θα νιώσουν ικανοποίηση με αυτόν τον ρόλο και δεν τον βλέπουν ως υποχρέωση ή ως βάρος. Το ίδιο θα έπρεπε να ισχύει και στην τεκνοποίηση, αλλά εκεί δεν είναι πάντα συνειδητή η απόφαση απόκτησης παιδιών. Όπως όμως στην τεκνοποίηση δεν ακούς να λέει κανείς «μπράβο που κάνατε παιδάκι, τι τυχερό που είναι» έτσι και στην υιοθεσία τέτοια σχόλια δεν χωράνε. (Ας μην συγχέουμε τον απαραίτητο αλτρουϊσμό της καθημερινότητας του γονιού, που δεν διαφέρει μεταξύ υιοθεσίας και φυσικής τεκνοποίησης, με την εγωιστική απόφαση της απόκτησης παιδιών, που επίσης δεν διαφέρει μεταξύ υιοθεσίας και φυσικής τεκνοποίησης).

Ο βασικός λόγος λοιπόν, που η υιοθεσία δεν είναι μία «καλή πράξη» είναι ότι, όσο κι αν θέλουμε εμείς οι θετοί γονείς να κυκλοφορούμε με φωτοστέφανο, η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε γιατί θέλαμε να γίνουμε γονείς. Θέλαμε ένα παιδί στην αγκαλιά μας. Ένα παιδί να αγαπήσουμε και να μας αγαπήσει. Και καλό είναι αυτό να το λέμε. Μόνο ως θετικό μπορεί να εκληφθεί το γεγονός ότι θέλαμε τόσο πολύ να γίνουμε γονείς, στο βαθμό μάλιστα που περάσαμε πολλές, συχνά ψυχοφθόρες, διαδικασίες για να διεκδικήσουμε αυτόν το ρόλο.

Φοβάμαι λοιπόν ότι οι δηλώσεις αυτές της συμπαθούς κατά τα άλλα ηθοποιού προωθούν ακριβώς αυτό που θα έπρεπε να αποφύγουμε: την εικόνα του θετού γονιού ως σωτήρα και του θετού παιδιού που «χρωστάει» αν μη τι άλλο ευγνωμοσύνη. Τα σχόλια δε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσθέτουν σε αυτή την εικόνα, του «τυχερού παιδιού» που θα υιοθετηθεί. Του «τυχερού», ας σκεφτούμε όμως, παιδιού που έχει χάσει και τους δύο του γονείς, έχει ζήσει τη μεγαλύτερη απώλεια, σε τόσο μικρή ηλικία.

Για αυτό ας αρχίσουμε πια να μιλάμε για την υιοθεσία μέσα στα πλαίσια αυτού που πραγματικά είναι: ένας διαφορετικός τρόπος του να κάνεις οικογένεια. Κι ας βοηθήσουμε αυτές τις οικογένειες, που δημιουργήθηκαν έτσι, να αισθανθούν φυσιολογικές ανάμεσα μας.

*Η Αλεξία Barrable είναι παιδαγωγός και πρώην λέκτορας παιδαγωγικής στο πανεπιστήμιο του Dundee.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News