Η παγκόσμια μυθολογία είναι γεμάτη από ιστορίες στις οποίες κάποιο τυχερό παιχνίδι καθόρισε την εξέλιξη των γεγονότων. Με κλήρο μοιράστηκαν τον κόσμο ο Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας, στα ζάρια έχασε ο Νάλα το βασίλειό του σύμφωνα με τη Μαχαμπαράτα, στον τζόγο κέρδισε και ο Θωθ ένα μέρος από το φως του φεγγαριού. Την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014, στις 20:00, πραγματοποιείται η δεύτερη φετινή συνάντηση του Hub Science, στο πλαίσιο του οποίου θα πραγματοποιηθεί η διάλεξη του μαθηματικού και συγγραφέα Τεύκρου Μιχαηλίδη, με τίτλο «Μαντική, τζόγος και μαθηματικά». Για τέταρτη χρονιά το «Τhe Hub Events» και ο Νικόλας Πρωτονοτάριος συνεχίζουν τη σειρά επιστημονικών διαλέξεων με τίτλο «Hub Science», με σκοπό να παρουσιάσουν με συναρπαστικό και εύληπτο τρόπο τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες και να μυήσουν το ακροατήριο στο μαγικό αλλά ενδεχομένως παρεξηγημένο τους κόσμο. Δείτε τι μας είπε ο Τεύκρος Μιχαηλίδης.

Τι σχέση έχει ο τζόγος με τη μαντική και τα μαθηματικά;

Τεύκρος Μιχαηλίδης: Στην αρχαιότητα, ένα μεγάλο μέρος των «χρησμών» δινόταν με βάση πειράματα τύχης. Για παράδειγμα, αν κάποιος ήθελε μια πρόβλεψη για ένα ερώτημά του, ο «μάντης» τον καλούσε να ρίξει τέσσερις πεσσούς (κότσια). Ένας συγκεκριμένος συνδυασμός αποτελεσμάτων (η ζαριά της Αφροδίτης) αποτελούσε ευνοϊκή πρόβλεψη, ενώ ένας άλλος (η ζαριά του σκύλου) δυσμενή. Ανάλογα τυχαία πειράματα χρησιμοποιούνται και σήμερα για μαντική (ταρό, απλή τράπουλα κ.λπ.). Η θεωρία των πιθανοτήτων και η θεωρία των παιγνίων αναλύουν τις διάφορες καταστάσεις που παρουσιάζονται σ’ ένα τυχερό παιχνίδι και διαμορφώνουν βέλτιστες στρατηγικές.

Πόσο «τυχερά» είναι τα παιχνίδια τύχης;

Τ.Μ.: Ακόμα και τα «τίμια» τυχερά παιχνίδια έχουν αρνητικό προσδοκώμενο κέρδος -κάτι που είναι φυσικό αφού από τα χρήματα θα πρέπει να αφαιρείται το κέρδος του οργανωτή του τυχερού παιχνιδιού (καζίνο, στοιχηματική εταιρεία κ.ά.). Για παράδειγμα, η πιθανότητα να κερδίσει ο αριθμός σου στη ρουλέτα είναι 1/37 αφού υπάρχουν 37 αριθμοί (0,1,…,36). Όμως, εάν κερδίσεις παίρνεις 36 φορές το ποντάρισμά σου. Συνεπώς κατά μέσο όρο σε κάθε παιχνίδι σου χάνεις 1/37 του πονταρίσματός σου και αν συνεχίζεις να παίζεις για αρκετό χρόνο θα χάσεις όλο το αρχικό σου κεφάλαιο!

Μυθολογία και μαθηματικά. Ποια είναι η σχέση τους ανά τους αιώνες;

Τ.Μ.: Δεν υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλη σχέση. Υπάρχουν κάποιοι μύθοι όπου η μαθηματική δεξιότητα του ήρωα τον βοηθά να κερδίσει αλλά δεν είναι ο κανόνας. Για παράδειγμα, ο θεός-προστάτης των μαθηματικών στο αιγυπτιακό πάνθεον, ο Θωθ, κερδίζει στον τζόγο ένα μέρος από το φως του φεγγαριού.

Πώς φτάσαμε στη σημερινή θεωρεία των πιθανοτήτων και πώς ενσωματώνεται στις σύγχρονες επιστήμες; Μπορείτε να δώσετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής τους; 

Τ.Μ.: Η θεωρία των πιθανοτήτων ξεκίνησε την περίοδο του διαφωτισμού, όταν σημαντικοί μαθηματικοί όπως ο Πασκάλ, ο Φερμά και ο Χόιχενς ενδιαφέρθηκαν για την ανάλυση και μαθηματική επεξεργασία των τυχερών παιχνιδιών. Σήμερα, σημαντικοί κλάδοι των φυσικών επιστημών όπως η κινητική θεωρία των αερίων και η κβαντομηχανική βασίζονται στη θεωρία των πιθανοτήτων.

Περισσότερες πληροφορίες:

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014, ώρα 20:00 – Είσοδος ελεύθερη.
The Hub Events (Αλκμήνης 5, Κ. Πετράλωνα, μετρό Κεραμεικός).
www.thehubevents.gr

*Ο Αίαντας Αρτεμάκης γεννήθηκε το 1982 και είναι δημοσιογράφος και «κομπιουτεράς». Πουλάει κομπιουτεράκια στην Ομόνοια, με προτίμηση στα γιαπωνέζικα. Του αρέσει να διαβάζει και να ονειρεύεται μια γερή δημοκρατία. Παντρεύτηκε το 1989 τον καλό του φίλο, Amstramd 1512. Δυστυχώς από τότε, έχει αλλάξει πολλούς αγαπημένους. Τώρα συζεί με έναν Z800 HP.

Προηγούμενα άρθρα του Αίαντα Αρτεμάκη

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News