Με αφορμή το νέο του θεατρικό έργο «Innerview», που ανεβαίνει τον Νοέμβριο στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, καθώς και το νέο του βιβλίο «Μελίσσια», που κυκλοφορεί και αυτό τον ερχόμενο μήνα, ο Αλέξης Σταμάτης δηλώνει «μη δηλωσίας» αλλά «ευθαρσώς Ολυμπιακός», μιλάει για την «ανύπαρκτη πολιτική του βιβλίου» στη χώρα μας και τη νεόκοπη συγγραφέα Στ. Τσιμτσιλή, διαφωνεί πως «πίσω από τις λέξεις κρύβεται ο Αλέξης» και αναφέρεται σε μια «επώδυνη και οριακή» προσωπική και σκληρή εμπειρία.

Στην «ανάδελφη» Ελλάδα, «ό,τι δηλώσεις, είσαι». Εσύ, μέχρι στιγμής, τι έχεις δηλώσει πως είσαι, τι άλλο σκέφτεσαι να δηλώσεις πως είσαι και τι δεν νομίζεις ότι θα δηλώσεις ποτέ πως είσαι;

Δεν είμαι «δηλωσίας». Δεν έχω δηλώσει ποτέ τίποτα, ούτε όταν ήμουν «αρχιτέκτονας», ούτε τώρα που γράφω μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Στην ερώτηση «Τι κάνετε στη ζωή σας;», απάντησα «συγγραφέας», αφού είχα γράψει περί τα δέκα βιβλία. Ίσως, επειδή εκείνο που με θρέφει καλλιτεχνικά και προσωπικά είναι η διαδικασία και όχι το αποτέλεσμα. Από ό,τι καταλαβαίνετε, δεν έχω κατά νου να δηλώσω κάτι καινούργιο στο μέλλον, εκτός εάν είναι βιολογικό (π.χ. «πατέρας»). Επίσης, ως «μη δηλωσίας», εξυπακούεται ότι δεν προτίθεμαι να αποκλείσω την ανακοίνωση κάποιας ιδιότητας. Εν ολίγοις, δεν είμαι υπέρ των δηλώσεων, αλλά των πράξεων.

Υ.Γ.: Με μια εξαίρεση: δηλώνω ευθαρσώς Ολυμπιακός.

Η «τηλεπερσόνα» Σταματίνα Τσιμτσιλή μόλις δήλωσε συγγραφέας, έτοιμη να κυκλοφορήσει το πρώτο της βιβλίο. Πόσο συγγραφέας αισθάνεσαι μετά από αυτή τη νέα είσοδο στον ελληνικό συγγραφικό χώρο; Τι συμβουλές θα έδινες στη νεόκοπη συνάδελφό σου;

Στη χώρα μας, μάνατζερ έχουν γίνει δήμαρχοι, τηλεπωλητές βιβλίων έχουν γίνει υπουργοί, υπάρχει δηλαδή ένα σουρεαλιστικό «παίζω» γύρω από τις ιδιότητες. Ο χώρος του βιβλίου βρίθει από «περσόνες», που είτε ανακάλυψαν πως όψιμα πρέπει να βγάλουν τα σώψυχά τους στη φόρα, είτε καθηγούνται από πιαρατζήδες. Φυσικά, σε όλο αυτό το παιχνιδάκι, η «φόδρα» είναι εμφανής και ο στόχος είναι ένας: το κέρδος. Ο συγγραφικός χώρος, σε συνδυασμό με την ανύπαρκτη πολιτική βιβλίου, έχει υποστεί θλιβερές αλλοιώσεις από τέτοιου είδους πρακτικές. Ομοίως, και ο θεατρικός. Ωστόσο, πρώτον δεν είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο και δεύτερον προσωπικά δεν με αφορά ουδόλως – διαφορετική δουλειά κάνουμε με την αγαπητή κα Τσιμτσιλή. Συμβουλή: scripta manent.

Έχεις βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να ανεβάσει κάποιος ένα κείμενό σου και εσύ να διαφωνείς συλλήβδην με την εν λόγω σκηνική ανάγνωση; Θα παρενέβαινες στην παράσταση, σε μια τέτοια περίπτωση;

Φυσικά και έχω βρεθεί στη θέση που περιγράφεις, κάποια χρόνια πριν. Ήταν όμως τόσο ειδικές οι συνθήκες, που δεν επενέβην καθόλου. Πιστεύω πως οι άνθρωποι του θεάτρου κάνουν μια εξαιρετικά δύσκολη δουλειά. Εκτίθενται με όλον τους τον οργανισμό, ενώ το εργαλείο τους είναι ό,τι πιο ευαίσθητο: το νευρικό τους σύστημα. Εγώ, ως συγγραφέας, είμαι αρκετά πιο προστατευμένος. Οπότε, αυτή την «απόσταση» μεταξύ του «ιδανικού ανεβάσματος» που έχω στον νου μου και της πιθανής διαφορετικής εκτέλεσης, τη διατηρώ απλώς στα υπ’ όψιν. Θα πω την άποψή μου, θα ρίξω ιδέες στο τραπέζι, θα προσπαθήσω να λειτουργήσω εμπνευστικά, αλλά μέχρι εκεί. Μετά την απομάκρυνση εκ του συγγραφικού γραφείου, το έργο ανήκει στον σκηνοθέτη και στους ηθοποιούς που το ζωντανεύουν. Δεν πρέπει να παραγνωρίζει κανείς τις αφάνταστες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι του θεάτρου για να κάνουν σήμερα σωστά τη δουλειά τους. Στο φινάλε, εάν είχα τα κότσια, ας το ανέβαζα εγώ!

Στον θεατρικό χώρο λένε πως όταν θέλεις να εκτίθεσαι, γίνεσαι ηθοποιός και όταν θες να κρύβεσαι πίσω από τις λέξεις, συγγραφέας. Η περίπτωσή σου δε, έχει γίνει και τραγούδι: «Πίσω από τις λέξεις, κρύβεται ο Αλέξης». Τι κρύβεις, λοιπόν, πίσω από τις λέξεις και τις σελίδες των βιβλίων σου;

Ηθοποιός δεν θα γινόμουν πότε, αφενός διότι δεν «το έχω», που λένε, (αν και εσχάτως μου έγινε μια πολύ τιμητική πρόταση, που δεν αποδέχτηκα με πόνο ψυχής!) και αφετέρου επειδή δεν αποδίδω ιδιαιτέρως στη συλλογική δημιουργική διαδικασία. Ο συγγραφέας, ωστόσο, το μόνο που δεν κάνει είναι να κρύβεται. Η συγγραφή είναι ένα στριπτήζ (έστω και ανάποδο), υπό την έννοια ότι αρχίζεις με τον εαυτό σου γυμνό και στην πορεία βάζεις τόσα ενδύματα στον ήρωά σου, ώστε ξεχνάς ότι προέρχεται από την ίδια σου τη σάρκα. Η ουσία είναι, όπως λέει ο Μπόρχες, πως κάθε γραφή είναι αυτοβιογραφική, οπότε το μόνο που κάνει ο «Αλέξης» είναι να μην κρύβεται πίσω από τις λέξεις του. Αντιθέτως, μάλιστα.

Στο «Innerview», εστιάζεις, ανάμεσα σε άλλα, στο πόσο «απέχει ο έσω από τον έξω εαυτό», όπως διαβάζω στο δελτίο Τύπου. Inner Αλέξης και Outer Αλέξης, λοιπόν: Define the two aspects, please…

Εδώ μπορώ να μιλήσω εκ πείρας, μια και έχω βιώσει στο παρελθόν το δίπολο αυτό και μάλιστα στην πιο επώδυνη και οριακή του μορφή μέσα από μια σκληρή εμπειρία. Ο Inner Αλέξης ήταν ο χειρότερος εχθρός του Outer. Ωστόσο, συζούσαν στο ίδιο σώμα και έπρεπε να συνδιαλλαγούν πάση θυσία. Κάνοντας «ταμείο», λοιπόν, και έχοντας ζήσει βαθιά εντός μου την έντονη απόσχιση, αλλά και αρκετές άλλες άγριες έμπειρες τις οποίες δεν συνιστώ σε κανένα, στο τέλος της ημέρας, μπορώ να πω με σιγουριά πως η διαδρομή αυτή, εμένα τουλάχιστον, με έκανε καλύτερο άνθρωπο.

•«Innerview»: ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ (Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλέφωνο 210-3418579, www.mcf.gr): Παραστάσεις: Από 17/11 έως 6/1, Δευτ – Τρ 21.00. Τιμές εισιτηρίων: €8 – €12. Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεμέ. Παίζουν: Νίκος Αρβανίτης, Λάζαρος Βαρτάνης, Εύα Σιμάτου.

•«Μελίσσια»: Εκδόσεις: Καστανιώτη. Κυκλοφορεί τον Νοέμβριο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News