Ένας ελληνοαλβανός πανεπιστημιακός αλλά και φίλος, στο πλαίσιο των ερευνών για ένα βιβλίο που ετοιμάζει πάνω στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, την περίοδο 1945-1990, δημοσίευσε στο προσωπικό του προφίλ σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, δύο αποφάσεις της «Βουλής» της Αλβανίας του 1975. Κάνουν λόγο για την αλλαγή τοπωνυμιών και ονομάτων στην επικράτεια της κομμουνιστικής Αλβανίας. Η διατύπωση προκαλεί γέλιο σήμερα, ταυτόχρονα, όμως, είναι και ενδεικτική της απολυταρχικότητας αλλά και της παράνοιας με την οποία δρούσε η δικτατορία στη γείτονα χώρα.

«Οι πολίτες που έχουν ονόματα και επώνυμα προσβλητικά από πολιτική, ιδεολογική και πνευματική σκοπιά, είναι υποχρεωμένοι να τα αλλάξουν» έλεγε η απόφαση. Τούτο, όπως καταλαβαίνει κανείς, έπληξε τότε αρκετά και τις οικογένειες της ελληνικής μειονότητας, περισσότερο αυτές, καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη πως «προσβλητικά ονόματα», θεωρήθηκαν όσα ονόματα συνδεόταν με τη θρησκεία. Ας σημειωθεί εδώ πως από το 1969, η Αλβανία κατάργησε με νόμο τη θρησκευτική πίστη, με μια καθόλα παρανοϊκή απόφαση του δικτάτορα. Συνέβη, λοιπόν, σε πολλές περιπτώσεις, γονείς με ελληνικά ονόματα να έχουν παιδί με όνομα από «τη λίστα». Τι ήταν η λίστα; Ο κατάλογος των ονομάτων που ενέκρινε η κεντρική κυβέρνηση, και που όλα τα ληξιαρχεία της χώρας ήταν υποχρεωμένα να τηρήσουν απαρέγκλιτα. Ο κατάλογος, εννοείται, δεν περιελάμβανε «προσβλητικά ονόματα». Καμίας, όμως, θρησκείας, για του λόγου του αληθές, και όχι μόνο της ορθόδοξης. Έτσι, για μια εποχή, η Αλβανία γέμισε με παιδιά με τα πιο αστεία ονόματα που θα μπορούσε να ακούσει κανείς. Λόγου χάρη, ονόματα όπως «Σημαία», «Θέληση» «Εκλογή», «Εθελοντής», «Αστέρι», «Ένωση», «Απόφαση», «Νικητής», «Άνθηση», «Πρόοδος», «Μαρεγκλέν» (από τους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν), «Διασκέδαση», «Γνώση», «Σημαιοφόρος», «Χαρούμενος», «Λύτρωση», «Θαρραλέος» κ.λπ., υπάρχουν και σήμερα για να θυμίζουν σε μας που τη ζήσαμε, εκείνη την, ασφυκτική μέχρι θανάτου, εποχή.

Ο κατάλογος αστείων ονομάτων, που πήραν, εκτός από τους ανθρώπους και χωριά, ήταν στα πλαίσια της δημιουργίας του «νέου άνθρωπου». Ο οποίος, εννοείται, έπρεπε να αντικατοπτρίζει όλα εκείνα τα «ιδανικά» που το απολυταρχικό καθεστώς αγκομαχούσε να πείθει -αν ήθελες, ας έκανες κι αλλιώς- όσους κατοικούσαν στη χώρα, ότι αντιπροσωπεύει. Όπως ειπώθηκε πιο πάνω, εξαιτίας της θρησκευτικής παράδοσης, η ελληνική μειονότητα υπέστη μεγαλύτερο πλήγμα. Όχι ότι οι υπόλοιποι εξαιρέθηκαν. Περιέργως, τα αρχαιοελληνικά ονόματα δεν θίχτηκαν και έτσι, και στο δικό μου φιλικό περιβάλλον, υπάρχουν αρκετοί Αριστοτέληδες, Μιλτιάδηδες, Ορέστηδες, κ.λπ. Αλλά και αυτά συνήθως έμπαιναν για να αποφύγουν «τη λίστα». Ενδεικτικό το γεγονός πως ένας καλός μου φίλος, χωρίς φυσικά αυτό να αποτελεί και την απόλυτη απόδειξη, από τα χωριά της μειονότητας, που γνώρισα όταν ζούσα στη Δράμα, ενώ τον λέγανε Αχιλλέα, βαφτίστηκε και πήρε το όνομα, Κωνσταντίνος! Προφανώς, κατανοητό από τότε απωθημένο της οικογένειας, για να αποδείξει την ελληνικότητά της. 

Η απολυταρχική λοιπόν μανία της δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα, εκδηλωνόταν με κάθε μορφή και σε κάθε ευκαιρία. Και η απόφαση να ονομάζονται οι άνθρωποι, σύμφωνα με τις ντιρεκτίβες του «Κόμματος», ήταν ένα από τα αμέτρητα παράλογα εκείνης της εποχής. Που η καταγραφή τους και μόνο, θα απαιτούσε ξεχωριστό βιβλίο. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News