611
|

Ο Νίτσε γελούσε υπέροχα

Ο Νίτσε γελούσε υπέροχα

H άμαξα έστριψε στη Via Cesare Battisti και χάθηκε στην ευθεία του δρόμου. Τρεις άνθρωποι προσπαθούσαν να ηρεμήσουν τον Νίτσε, που δεν μπορούσε να συγκρατήσει τις ακατάληπτες κραυγές και το ασυνήθιστο γέλιο του. Ένα γέλιο υπέροχο, θριαμβευτικό, νικηφόρο, σαν τον υπερκόσμιο ήχο της Αποκάλυψης. Ήταν 3 Ιανουαρίου του 1889, στην Piazza Carlo Alberto, στο Τορίνο. Λίγο πριν, είχε καταρρεύσει κλαίγοντας, μπροστά στο θέαμα ενός αμαξά που έδερνε το άλογο του.

Τις επόμενες ημέρες απέστειλε πολυάριθμες επιστολές σε οικεία πρόσωπα, που φανέρωναν την ψυχική διαταραχή του, υπογράφοντας άλλοτε ως «ο Εσταυρωμένος» και άλλοτε ως «Διόνυσος». Ο λόγος του ήταν παραληρηματικός και τον διακατείχαν παραισθήσεις μεγαλείου, κατά τις οποίες αυτοαποκαλούνταν δούκας του Κάμπερλαντ, Κάιζερ ή Φρειδερίκος Γουλιέλμος Δ', συνοδευόμενες συχνά από βίαιες συμπεριφορές.

Σκεφτόμουν τι να κρατήσω για ηχητικό εφέ στο προεκλογικό σκηνικό. Το κλάμα για το άλογο, ή το γέλιο της «λύτρωσης»; Προτίμησα το δεύτερο, γιατί είναι επιθετικό και βίαιο, κάτι σαν κραυγή απελευθέρωσης.

Ο Βενιζέλος απειλεί, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως αυτοσχέδια βόμβα! Ο Μπέος και ο «Μαρινάκης» θα αναλάβουν τη διοίκηση  δύο μεγάλων δήμων της χώρας. Οι υποψήφιοι τρέχουν να φωτογραφηθούν με παπάδες, οι υποψήφιες πουλάνε το πολλά υποσχόμενο σέξι προφίλ τους και οι δημόσιες κόντρες απελευθερώνουν τα πιο ταπεινά ένστικτα του «ανθρωπάκου», που σέρνεται στη βουλιμία του για λίγη εξουσία. Ποιον να φέρεις να περιγράψει όλο αυτό το παράξενο «τσίρκο» με τις «υποταγμένες φύσεις», που αγωνίζονται να κερδίσουν αποκατάσταση (τα χρέη και η ανεργία δείχνουν διέξοδο στην πολιτική) και δόξα; Τον Νίτσε, τον Αριστοτέλη, τον Βίλχελμ Ράιχ; Όλοι στο ίδιο συμπέρασμα θα καταλήξουν: Οι «δούλοι» πασχίζουν για την εξουσία.

Γιατί εδώ υπάρχουν αμείλικτα ερωτήματα: 1. Πώς τολμάς επηρμένε και νάρκισσε Βενιζέλε να εκβιάζεις για την πολιτική σου ύπαρξη; Από ποια ταπεινή έξαρση σού προκύπτει αυτή η  απειλή της «εξόδου αυτοθυσίας»; 2. Πώς γίνεται να ψηφίσεις Βολιώτη ψηφοφόρε για δήμαρχο έναν πρώην φυλακισμένο και υπόδικο; 3. Τι είναι αυτό που σε σπρώχνει κακόμοιρε υποψήφιε να εξευτελίζεσαι στο γυαλί; Δεν σου πέρασε απ' το μυαλό ότι, ως τώρα, δεν σε είχαμε καταλάβει και γι αυτό κάναμε το λάθος και σε εκτιμούσαμε;…

Επειδή απάντηση, έστω λογικοφανή, δεν θα πάρω, ανατρέχω στον Νίτσε. Εκεί βρίσκω ότι η εμμένουσα τάση στην ατέλεια της ανθρώπινης φύσης μετατρέπεται σε μια δουλική ηθική, μια δουλική έξη (π.χ. χριστιανισμός = ηθική των σκλάβων), που επιχειρεί να αντιστρέψει πλήρως τους όρους φυσικής ορθότητας και να επιβάλλει το παρά φύση, το παρακμιακό και το παράλογο ως ηθική αριστεία και τελειότητα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει ως αναπαραγωγή αξιών, στο ποδόσφαιρο, στα τηλεοπτικά πάνελ, στη σύγχρονη «μακιαβελική» ηθική των υποψηφίων και στη φιλοσοφία της πολιτικής «δουλείας». Ο διεκδικών τη διοίκηση εκλιπαρεί για ρόλο εξουσίας και ο ψηφοφόρος για επιφανή ρόλο «επαιτείας».

Και οι δύο έχουν τα ταπεινά χαρακτηριστικά του αριστοτελικού και νιτσεϊκού «δούλου». Και οι δύο θυσιάζουν την ελευθερία, δια μέσου της εκχώρησης της προσωπικής ευθύνης και της αξιοπρέπειας. Ο πρώτος  κρύβεται πίσω από τα αξιώματα, και ο δεύτερος πίσω από την κουλτούρα της ανοχής.

Σου λέει ο άλλος, αυτό δεν είναι δημοκρατία. Του απαντάς, αυτό δεν είναι κοινωνία. Είναι ένα συνονθύλευμα από «υποτακτικούς», που προσβλέπουν στην κατοχύρωση μιας θέσης μεταξύ «προστατευόμενων» προσωπικών συμφερόντων. Γι΄αυτό, δύσκολα θα ευδοκιμήσει το είδος που αναζητά τα ευγενή χαρακτηριστικά του νιτσεϊκού «κυρίου», δεδομένου ότι θα απορριφθεί από τις μεγάλες μάζες των «αξιολογητών».

Λίγες μέρες έμειναν ως τις εκλογές και ο Νίτσε είναι πάντα επίκαιρος. Αυτά τα πρότυπα της γελοιοποίησης της ανθρώπινης φύσης, κάποια στιγμή θα σιγήσουν. Εκείνο που για άλλη μια φορά θα μείνει, είναι ο απόηχος από το τραγικό γέλιο του Νίτσε, να μας θυμίζει πως σ' αυτή τη «διονυσιακή» χώρα, το φως, η θάλασσα και τα τσίπουρα είναι η μόνη διέξοδος να εξαντλήσουμε όση σοβαρότητα μας απέμεινε. Πριν μας πάρει εντελώς από κάτω και καταλήξουμε κι εμείς σε καμιά «άμαξα» να γελάμε υπέροχα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News