Είναι θλιβερό ότι έπρεπε να πεθάνει ένα «δικό μας παιδί», ο Παύλος Φύσσας, για να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία και η πολιτεία απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Ο Παύλος Φύσσας δεν ήταν κομμουνιστής ή μετανάστης, δηλαδή μέλος ομάδων που συνήθως στοχοποιούνται από τη Χρυσή Αυγή, αλλά ένας νέος άνθρωπος με όνειρα και όρεξη να αλλάξει τον κόσμο. Θα μπορούσε να είναι το παιδί μας, ο αδερφός μας, ο γείτονάς μας.

Δυστυχώς η ανοχή μας σε οτιδήποτε δεν μας αφορά προσωπικά, είναι ένας ισχυρός παράγοντας της ενδυνάμωσης και της διόγκωσης της Χρυσής Αυγής. Ο μόνος λόγος που φάνηκε να δραστηριοποιούμαστε εναντίον της τελευταίας ήταν η ξεδιάντροπη επίθεση σε ένα «δικό μας παιδί» και το γεγονός ότι διαφάνηκε ότι το πρόβλημα δεν είναι πια των μεταναστών ή των κομμουνιστών, αλλά δικό μας.

Αν αυτός είναι ο μόνος λόγος που αντιστεκόμαστε, τότε μπορεί να έχουμε καταδικάσει τη Χρυσή Αυγή, αλλά δεν έχουμε καταδικάσει απαραίτητα το ρατσισμό ή το φασισμό.

Σκεφτείτε το. Αν ισχύει το «ενδιαφέρσου, το πρόβλημα είναι δικό σου» τότε ισχύει και το αντίστροφο: «μην ενδιαφέρεσαι, το πρόβλημα δεν είναι δικό σου». Αν δηλαδή είσαι λευκός, Έλληνας, άνδρας, ετεροφυλόφιλος, με δουλειά, χωρίς κομματική ταυτότητα και με κάποια οικονομική άνεση που σου επιτρέπει να ζεις με αξιοπρέπεια, τότε μπορείς, ναι, αυτό είναι σίγουρα το λογικό, να μην ενδιαφέρεσαι για το τι γίνεται δίπλα σου.

Γιατί, άλλωστε, να ενδιαφερθείς για τους μαύρους, τους Ινδούς ή τους ομοφυλόφιλους, δεν είναι δικά σου τα προβλήματά τους. Ίσως ενδιαφερθείς περισσότερο για τους άνεργους ή τους φτωχούς, στη θέση των οποίων μπορεί να βρεθείς, ειδικά σε εποχή οικονομικής κρίσης. Οι μόνοι για τους οποίους πρέπει να ενδιαφέρεσαι λοιπόν είναι οι όμοιοί σου: Οι λευκοί ετεροφυλόφιλοι άντρες (άνεργοι ή μη). Σας μοιάζει ρατσιστικό;

Η ανακύκλωση του επιχειρήματος «ενδιαφέρσου, το πρόβλημα είναι δικό σου» μιλά σε όρους που υποκρύπτουν την ίδια την έννοια του ρατσισμού. Κι αυτό γιατί υποβόσκει η θέση ότι δεν πρέπει να ενδιαφέρεσαι για τον συνάνθρωπό σου, παρά μόνο για τον εαυτό σου και τους ομοίους σου. Αν όμως κινδυνεύεις εσύ και οι όμοιοί σου, ενδιαφέρσου!

Ο φόνος του Παύλου Φύσσα δεν πρέπει να μας αφυπνίσει γιατί αμελήσαμε να προστατέψουμε τον εαυτό μας και τους δικούς μας ανθρώπους. Πρέπει να μας ενεργοποιήσει γιατί αναγκαστήκαμε να φτάσουμε στο σημείο της αίσθησης ότι απειλούμαστε προσωπικά μέχρι να αντιληφθούμε το όνειδος της ύπαρξης της Χρυσής Αυγής.

Όσοι μάλιστα αποσυνδέουν τον φόνο του Παύλου Φύσσα από την ίδια την ύπαρξη της Χρυσής Αυγής και υποστηρίζουν ότι είναι ένα τυχαίο περιστατικό, συνεχίζουν το ίδιο τροπάρι: «Ήταν τυχαίο. Δεν μας αφορά. Το θέμα είναι να μπουν οι πολιτικοί στη φυλακή». Κι αυτό γιατί; Γιατί απλούστατα, δε νιώθουν ότι το θέμα αφορά τους ίδιους.

Το ζητούμενο όμως για την αντιμετώπιση του φασισμού και του ρατσισμού δεν είναι να αντιμετωπίσουμε τη Χρυσή Αυγή γιατί μας απειλεί προσωπικά, αλλά γιατί απειλεί τους άλλους.

Το ενδιαφέρον για τους άλλους πρέπει είναι ακριβώς αυτό: ενδιαφέρον για τους άλλους, όχι για τον εαυτό μας. Ένα ενδιαφέρον που πρέπει να είναι ανεξάρτητο από τη δική μας θέση, να μην πηγάζει από τη πιθανότητα να βρεθούμε στη θέση των άλλων. Πρέπει να είναι ένα ενδιαφέρον που βασίζεται στην παραδοχή ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, φύλου, σεξουαλικών προτιμήσεων, σωματικής αρτιότητας, οικονομικής κατάστασης είναι όχι μόνο ίσοι αλλά και εγγενώς άξιοι σεβασμού.

Αυτή η θέση δε χρήζει περαιτέρω εξήγησης ή δικαιολόγησης, αλλά είναι θεμελιώδης, όσο θεμελιώδη είναι και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, και όσο θεμελιώδης είναι τελικά και η ανθρωπιά. Τόσο αυταπόδεικτη είναι η αντίσταση στον ρατσισμό και στον φασισμό.

Ενδιαφέρσου, λοιπόν, το πρόβλημα ΔΕΝ είναι δικό σου.

*Ο Αλέξης Αρβανίτης και η Μαριέττα Παπαδάτου-Παστού διδάσκουν ψυχολογία στο Οικονομικό Κολλέγιο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News