Στον αστερισμό των “δικών” μας ξένων, ήρθε πρόσφατα να προστεθεί ένα καινούριο όνομα, της Νάταλι Μπακόπουλος. Χωρίς Πούλιτζερ, όπως ο Τζέφρι Ευγενίδης, χωρίς υποψηφιότητα για Μπούκερ, όπως ο Χρήστος Τσιόλκας, χωρίς εύσημα απ΄τον  Ομπάμα, όπως ο Τζορτζ Πελεκάνος, αλλά μ' ένα φωτεινό χαμόγελο κι ένα μυθιστόρημα γεμάτο Ελλάδα, το πρώτο της, που κυκλοφόρησε εδώ και στην Αμερική ταυτόχρονα, το “Πράσινο ακρογιάλι της πατρίδας” (μετ. Χ. Παπαδημητρίου).

Πάνε μέρες που τέλειωσα το βιβλίο της. Το 'πιασα παραμονές των εκλογών κι όσο κορυφωνόταν το πολιτικό σασπένς τόσο απολάμβανα τη συντροφιά του. Αγκιστρωμένη στις  σελίδες του και  κυριευμένη από τις παιδικές μου αναμνήσεις, ένιωθα πως επικοινωνώ με δικούς μου ανθρώπους παρακολουθώντας τους πρωταγωνιστές του,  καθέναν με τα όπλα του και τις αδυναμίες του, να διασχίζουν την επταετία της δικτατορίας.

Με τίτλο δανεισμένο από ένα στίχο του Καρυωτάκη, το “Πράσινο ακρογιάλι της πατρίδας” ανοίγει με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών κι ολοκληρώνεται λίγο μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Στο ενδιάμεσο ξεπροβάλλουν κι άλλοι στίχοι -του Ελύτη, του Σεφέρη,  του Αναγνωστάκη…- ακριβά στολίδια όλοι τους ενός καμβά όπου δένονται το δημόσιο με το ιδιωτικό, ο απόηχος του εμφυλίου με τους ρυθμούς των σίξτις, η καθημερινότητα των Αθηναίων μ' εκείνη των αυτοεξόριστων στο Παρίσι, η πολιτική ανυπακοή με την σεξουαλική αφύπνιση,  και οι αριστερές ιδέες με τις χαρές αλλά και τις πληγές του έρωτα, της αγάπης και της αφοσίωσης.

Όλα αρχίζουν και τελειώνουν σε μια μονοκατοικία στο Χαλάνδρι, στο υπόγειο της οποίας καταφεύγει συχνά πυκνά ένας εκκεντρικός όσο και σεβάσμιος ποιητής, ο Μιχάλης, που θυμίζει πολύ τον Μιχάλη Κατσαρό του “Αντισταθείτε” . Είναι το σπίτι της αδελφής του, Ελένης, γιατρού στο επάγγελμα, που χήρεψε πρόωρα και μεγάλωσε τα παιδιά της -τη Σοφία, τον Τάκη και την Άννα- ακολουθώντας ενστικτωδώς  όχι το μονοπάτι του αυταρχισμού αλλά της πάντα ριψοκίνδυνης ελευθερίας. Αυτοί είναι οι βασικοί ήρωες της Μπακόπουλος, οι δικές τους επιλογές και ψυχικές διακυμάνσεις την ενδιαφέρουν κυρίως. Υπάρχουν ωστόσο κι ένα σωρό άλλοι γύρω τους που διεκδικούν την προσοχή  – η γυναίκα του Μιχάλη που μια ζωή τον συντηρεί αγόγγυστα, ο διανοούμενος μπον βιβέρ Ευάγγελος που γητεύει την  Άννα, ένας ταξιτζής γείτονας, τσακισμένος από τις πολιτικές διώξεις, ένας καθηγητής του Κολλεγίου με κρυφή αντιστασιακή δράση…

Η χούντα στο μυθιστόρημα είναι παντού και πουθενά. Όμως και στην πραγματικότητα, το ίδιο δεν συνέβη; Τι κι αν ο φόβος ήταν διάχυτος κι ο δημόσιος λόγος φιμωμένος; Τι κι αν κάποιοι βασανίζονταν και ξαναγέμιζαν με αριστερούς τα ξερονήσια; Οι περισσότεροι συνέχισαν να εργάζονται και να ψωνίζουν, να παντρεύονται και να γεννοβολούν, να τσακώνονται και να ερωτροπούν, να διασκεδάζουν και να ταξιδεύουν. Στο “Πράσινο ακρογιάλι της πατρίδας”, βλέπουμε να συνυπάρχουν οι δειλοί με τους θαρραλέους, οι ασυμβίβαστοι με τους βολεμένους, κι οι ανυπόμονοι να ρίξουν μαύρη πέτρα πίσω τους μ' εκείνους τους που επιστρέφουν απ΄την Ευρώπη φορτωμένοι μ' εκρηκτικά.  Το ίδιο αρμονικά, ωστόσο,  συνυπάρχουν η γαλήνη ενός ανοιξιάτικου απογεύματος με την ευφορία ενός  φοιτητικού πάρτι και η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατεί σε μιά παράνομη κλινική στην πλατεία Βικτωρίας με την ένταση ενός εξαρχής καταδικασμένου δεσμού…

Γεννημένη στο Μίσιγκαν,  από μια Ουκρανή κι έναν Ελληνα – ο οποίος, σαν τον Τάκη του βιβλίου, πριν ξενιτευτεί είχε προλάβει να στήσει έναν ερασιτεχνικό ραδιοφωνικό σταθμό στην ταράτσα του πατρικού του-  η Νάταλι Μπακόπουλος δεν γνώρισε ποτέ από κοντά τον αδελφό της γιαγιάς της Μιχάλη Κατσαρό, ούτε έχει προσωπικά βιώματα από την Αθήνα του ΄60 και του ΄70.  Ενας λόγος επιπλέον για να υποκλιθεί κανείς στο  παλλόμενο από ζωή  μυθιστόρημά της, που θα μπορούσε να συνοψιστεί και με τους στίχους του Γιάννη Πατίλη που επιστρατεύονται ως μότο στο τελευταίο μέρος του:  “Είναι ανάποδη εποχή κι ωστόσο/ καθώς τα νερά σ' ένα πλοίο που βυθίζεται/ η ομορφιά εισβάλλει από παντού”.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News