Δύο χρόνια μετά τον σεισμό που προκάλεσαν τα Panama Papers στο υπεράκτιο οικονομικό σύστημα, μία «φρέσκια» διαρροή από την παναμέζικη δικηγορική εταιρεία Mossack Fonseca αποκαλύπτει νέα οικονομικά στοιχεία για μέλη της παγκόσμιας ελίτ, συμπεριλαμβανομένων του ποδοσφαιριστή – σούπερ σταρ Λιονέλ Μέσι, της οικογένειας του προέδρου της Αργεντινής και ενός πρώην ανώτερου αξιωματούχου του Κουβέιτ, που καταδικάστηκε για την λεηλασία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης της χώρας του.

Τα έγγραφα δείχνουν επίσης ότι η Mossack Fonseca προσπάθησε να περιορίσει τις παρενέργειες της διαρροής και να μάθει ποιοι ήταν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες πίσω από τις offshore για τις οποίες δεν είχε στοιχεία.

Η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα 1,2 εκατομμύρια έγγραφα της νέας διαρροής ξεκινά λίγο πριν από τον Απρίλιο του 2016, όταν η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ.org) και περισσότερα από 100 συνεργαζόμενα μέσα ενημέρωσης (σ.σ. Ανάμεσά τους οι εφημερίδες Sueddeutsche Zeitung, Guardian, LeMonde, το ΒΒC και από την Ελλάδα το Protagon) δημοσίευσαν τις αρχικές ιστορίες των Panama Papers, και φτάνει μέχρι το Δεκέμβριο του 2017. Τα έγγραφα διέρρευσαν από ανώνυμη πηγή στην Sueddeutsche Zeitung, η οποία τα μοιράστηκε με το ICIJ.

Οι ιδρυτές της Mossack Fonseca, Jürgen Mossack και Ramón Fonseca, δεν απάντησαν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις του ICIJ ή των συνεργαζόμενων μέσων. Οι δικηγόροι εξέδωσαν δελτίο Τύπου τον Ιούνιο, σύμφωνα με το οποίο η δικηγορική εταιρία, οι υπάλληλοί της και οι ιδρυτές της «δεν συμμετείχαν ποτέ σε παράνομες πράξεις».

Τις επόμενες ημέρες, τα συνεργαζόμενα με το ICIJ μέσα ενημέρωσης θα δημοσιεύσουν, σε δεκάδες χώρες, έρευνες που βασίζονται στη νέα διαρροή των Panama Papers. Αυτές οι ιστορίες θα ρίξουν νέο φως στις οικονομικές συναλλαγές ατόμων που εμφανίζονταν στην πρώτη έρευνα και θα συνδέσουν νεοεμφανιζόμενα πρόσωπα με offshore εταιρείες που διαχειριζόταν η δικηγορική εταιρεία.

Ακολουθούν μερικά από τα νέα ευρήματα εν συντομία:

«Messi business»

Ο αργεντίνος άσος του ποδοσφαίρου Λιονέλ Μέσι και ο πατέρας του είχαν αποφύγει να πληρώνουν φόρους στα έσοδα που είχαν από τα δικαιώματα επί της εικόνας του σούπερ σταρ, μέσω offshore εταιρειών στην Ουρουγουάη και το Μπελίζ, σύμφωνα με αναφορές. Τα Panama Papers αποκάλυψαν ότι ο πατέρας και o γιος είχαν επίσης μια προηγουμένως άγνωστη offshore με έδρα τον Παναμά. Ο Mέσι είπε στο ICIJ και τους συνεργάτες του, τον Απρίλιο του 2016, ότι η παναμέζικη εταιρία Mega Star Enterprises Inc. ήταν «εντελώς ανενεργή».

Τα εσωτερικά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τη νέα διαρροή από την Mossack Fonseca καθιστούν την παραπάνω δήλωση αμφισβητήσιμη.

Το «γραφείο της Ουρουγουάης μού λέει ότι ο πελάτης χρησιμοποιεί την εταιρεία», γράφει ένας υπάλληλος της δικηγορικής εταιρείας έναν μήνα αργότερα. Η Mossack Fonseca παραιτήθηκε ως εγγεγραμμένος αντιπρόσωπος για την Mega Star Enterprises τον Ιούλιο του 2016.

Επιπλέον, η δικηγορική εταιρεία υπέβαλε αναφορά ύποπτης δραστηριότητας για την εταιρεία των Mέσι στις αρχές του Παναμά τον Φεβρουάριο του 2017, σύμφωνα με τα νέα έγγραφα που διέρρευσαν.

Οι Μέσι είχαν ήδη φορολογικά προβλήματα όταν στα πλαίσια των ερευνών των Panama Papers αποκαλύφθηκε ότι τους ανήκε η Mega Star. Σε υπόθεση που δεν σχετίζεται, ένα ισπανικό δικαστήριο καταδίκασε τους Mέσι τον Ιούλιο του 2016 για φορολογική απάτη. Ο Λιονέλ έλαβε 21μηνη ποινή φυλάκισης με αναστολή και του επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους σχεδόν 2 εκατομμυρίων ευρώ.

Δικηγόρος του Μέσι δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα El Confidencial, συνεργαζόμενο μέσο με το ICIJ, ότι η Mega Star Enterprises ήταν ένα παλιό θέμα και ήταν μέρος ενός πρώην εταιρικού σχήματος – υπόθεση που έχει ήδη εκδικαστεί. Η εταιρεία δεν χρησιμοποιείται ενεργά, δήλωσε ο δικηγόρος.

 

Το μυστήριο της Αργεντινής

Μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των κεντρικών γραφείων της Mossack Fonseca στον Παναμά και του υποκαταστήματός της στην Ουρουγουάη, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2016, δείχνουν ότι οι υπάλληλοι συζητούν ένα σχέδιο αλλοίωσης–προχρονολόγησης εγγράφων για να αποκρύψουν το γεγονός ότι η δικηγορική εταιρεία δεν γνώριζε ότι μια offshore που είχε συστήσει στις Μπαχάμες, βρισκόταν υπό τον έλεγχο της οικογένειας του προέδρου της Αργεντινής Μαουρίτσιο Μάκρι (στη φωτογραφία επάνω).

Από την αρχική έρευνα των Panama Papers είχε αποκαλυφθεί ότι ο Mάκρι και άλλα μέλη της προεδρικής οικογένειας ήταν διευθυντές της Fleg Trading. Ο πατέρας του προέδρου ήταν ο ιδιοκτήτης. Η νομοθεσία κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες απαιτούσε από την Mossack Fonseca να γνωρίζει τέτοιου είδους πληροφορίες.

Οι υπάλληλοι της Mossack Fonseca συζητούσαν να βάλουν τον λογιστή του Mάκρι να φτιάξει ένα χειρόγραφο έγγραφο το 2016, αλλά με ημερομηνία χρόνια νωρίτερα, το οποίο θα ανέφερε το όνομα του ιδιοκτήτη της εταιρείας, σύμφωνα με τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ο λογιστής απέρριψε την ιδέα ως «πολύ επικίνδυνη», καθώς η επιστολή «θα μπορούσε εύκολα να αντικρουστεί από εξειδικευμένο γραφολόγο», ο οποίος θα αντιληφθεί ότι το έγγραφο γράφτηκε πιο πρόσφατα από την προγενέστερη ημερομηνία, σύμφωνα με τα εσωτερικά μηνύματα της Mossack Fonseca.

Ο λογιστής-πελάτης της Mossack Fonseca δεν ήθελε να «τζογάρει», αναφερόταν στα email, «καθώς εμπλέκονται ο Πρόεδρος της Αργεντινής και η οικογένειά του».

Τα νέα αρχεία δείχνουν επίσης ότι η Mossαck Fonseca δεν γνώριζε τις συνδέσεις μελών της οικογένειας του Mάκρι με την BF Corporation, μια άλλη offshore εταιρεία. Η BF Corporation ανήκε στους αδελφούς του Mάκρι, Mαριάνο και Τζιανφράνκο, σύμφωνα με δημοσιεύματα στην Αργεντινή. Σε αυτά τα δημοσιεύματα αναφερόταν ότι οι γερμανοί εισαγγελείς ειδοποίησαν τις αρχές της Αργεντινής το 2016 σχετικά με ύποπτες συναλλαγές που ενέπλεκαν την BF Corporation βασιζόμενοι, εν μέρει, σε αποκαλύψεις από τα Panama Papers. Οι συναλλαγές αυτές πραγματοποιήθηκαν λίγες ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών  που οδήγησαν τον Μάκρι, τον επόμενο μήνα, στην Προεδρία της Αργεντινής.

Εκπρόσωπος της εταιρείας Socma, η οποία ανήκει στην οικογένεια Μάκρι, ανέφερε στην εφημερίδα La Nacion (συνεργαζόμενo μέσo με το ICIJ) ότι ο πατέρας του προέδρου δήλωσε ότι έχει την κυριότητα της Fleg Trading  και αυτή η πράξη επικυρώθηκε από δικαστήριο της Αργεντινής. Ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι δεν είχε πληροφορίες ή σχόλια σχετικά με τις συζητήσεις μεταξύ της Mossack Fonseca και του λογιστή από την Ουρουγουάη.

Εξαφανισμένα εκατομμύρια

Τα νέα έγγραφα αποκαλύπτουν επίσης λεπτομέρειες διογκωμένων τραπεζικών λογαριασμών και υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων πολιτικών προσώπων που κατηγορούνται για κρατική λεηλασία.

Τον Μάρτιο του 2017, η Mossack Fonseca ανακάλυψε ότι μια εταιρεία που είχε εγγράψει στο μητρώο των Βρετανικών Παρθένων Νήσων ανήκε στον Μοχάμεντ Νιζάμ μπιν Αμπντούλ Ραζάκ, τον αδελφό του πρώην πρωθυπουργού της Μαλαισίας, Νατζίμπ Ραζάκ. Η εταιρεία, με την επωνυμία Everbright Universal Holdings Ltd., κατείχε ακίνητα στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τα αρχεία.

Ο Νατζίμπ Ραζάκ (φωτογραφία επάνω), ο οποίος έχασε την εξουσία όταν το κόμμα του ηττήθηκε στις βουλευτικές εκλογές τον περασμένο Μάιο, έχει μπει στο μικροσκόπιο των αρχών στα πλαίσια μίας έρευνας για δισεκατομμύρια δολάρια που βρέθηκε να λείπουν από το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας κατά τη διάρκεια της θητείας του. Βασικό σημείο της έρευνας ήταν το ποσό των 10,6 εκατ. δολαρίων που μεταφέρθηκαν σε τραπεζικό λογαριασμό του πρώην πρωθυπουργού. Ο Ναζίμπ Ραζάκ αρνείται αδικοπραγία.

Το ICIJ ανακάλυψε στα αρχικά έγγραφα του Παναμά δύο υπεράκτιες εταιρείες που ανήκαν στον γιο του Νατζίμπ Ραζάκ, τον Μοχντ Ναζιφουντίν μπιν Mοχντ Nατζίμπ. Κλήσεις προς τον αριθμό τηλεφώνου του αδελφού του πρώην πρωθυπουργού έμειναν αναπάντητες ενώ ο τραπεζίτης του στην Credit Suisse δεν απάντησε στα μηνύματα του ICIJ.

Τα νέα αρχεία αποκαλύπτουν επίσης ότι μια offshore που είναι καταχωρημένη από τη Mossack Fonseca ανήκε στον Φαχάντ αλ-Ρατζαάν, πρώην επικεφαλής του οργανισμού που επιβλέπει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης του Κουβέιτ. Ο εν λόγω καταδικάστηκε ερήμην το 2016 για υπεξαίρεση ύψους άνω των 350 εκατομμυρίων ευρώ. Τα έγγραφα δείχνουν ότι ήταν ιδιοκτήτης της Tawny Real Estates Ltd., η οποία με τη σειρά της διέθετε διαμέρισμα στο Μακάο και ελβετικό τραπεζικό λογαριασμό. Ο Αλ-Ρατζαάν συνελήφθη στη Βρετανία, τον Απρίλιο του 2017, αλλά η Mossack Fonseca εξακολουθούσε να είναι ο επίσημος αντιπρόσωπος της εταιρείας του έως τον Νοέμβριο του 2017, παρά το γεγονός ότι γνώριζε τις κατηγορίες εναντίον του από τον Μάρτιο του 2016.

Αλλο ένα νέο όνομα στη νέα διαρροή: ο Βιτάλι Μάλκιν, ένας ρώσος ολιγάρχης που παραιτήθηκε από τη Δούμα το 2013 μετά από αναφορές ότι είχε αδήλωτη περιουσία στο εξωτερικό. Ο Μάλκιν εμφανίζεται ως ιδιοκτήτης δύο εταιρειών με έδρα τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, την Audrey Holdings Group Ltd. και την Top Matrix Holdings Ltd. Η πρώτη κατείχε ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς με συνολικά ποσά ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τη δήλωση για την προέλευση των περιουσιακών στοιχείων του Mάλκιν που συνέταξε ο Mossack Fonseca. Ο Mάλκιν δεν απάντησε σε επιστολή που παραδόθηκε στη διεύθυνση του στο Λουξεμβούργο.

 

Surprise, surprise

Τα νέα αρχεία που διέρρευσαν αποκαλύπτουν διασημότητες, πολιτικούς και φερόμενους εγκληματίες, των οποίων οι δεσμοί με τη Mossack Fonseca δεν έχουν αναφερθεί στο παρελθόν – και που, συχνά, ούτε η ίδια η δικηγορική εταιρεία γνώριζε ότι εκπροσωπούσε.

Τον Ιούλιο του 2017, η Mossack Fonseca έμαθε ότι offshore εταιρείες του Παναμά που είχε δημιουργήσει η ίδια ελέγχονταν από κληρονόμους του εμβληματικού γάλλου σχεδιαστή κοσμημάτων Πιερ Καρτιέ (στη φωτογραφία επάνω, με φόντο το κεντρικό κατάστημα του οίκου στη Νέα Υόρκη). Οι εταιρείες κατείχαν δασικές εκτάσεις στον Καναδά και ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, σύμφωνα με τα νέα έγγραφα

Μέλη της οικογένειας Καρτιέ δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια. Ο οικονομικός σύμβουλος των κληρονόμων αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, που είναι ένα από τα συνεργαζόμενα με το ICIJ μέσα ενημέρωσης.

Δημοσιογράφοι επίσης ανακάλυψαν ότι η Νταρίγκα Nαζαρμπάγεβα, κόρη του προέδρου του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, ήταν ο μοναδικός μέτοχος μιας offshore στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους – τα στοιχεία αυτά δεν εμφανίζονταν στην αρχική διαρροή.

Η Νταρίγκα Ναζαρμπάγεβα, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός, είναι γερουσιαστής που ηγείται της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας του Καζακστάν. Η πολιτική άνοδός της θεωρείται από μερίδα ειδικών στα θέματα της Κεντρικής Ασίας ως ένδειξη ότι μπορεί να αντικαταστήσει κάποια στιγμή τον πατέρα της.

Τον Οκτώβριο του 2007, η Ναζαρμπάγεβα έγινε μέτοχος της Asterry Holdings Ltd., η οποία με τη σειρά της κατείχε μετοχές σε εργοστάσια ζάχαρης στο Καζακστάν, μέσω μιας αλυσίδας άλλων εταιρειών, σύμφωνα με έρευνες της δημοσιογραφικής ένωσης Organised Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP), η οποία είναι συνεργαζόμενο μέσο του ICIJ.

H Ναζαρμπάγεβα δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό.

Μια άλλη εταιρεία που δημιούργησε και διαχειριζόταν η Mossack Fonseca είχε ως ιδιοκτήτη ένα καταπίστευμα του Ισραελ Πέρι, όπως φαίνεται στα νέα έγγραφα. Ο Πέρι, ο οποίος πέθανε το 2015, ήταν ισραηλινός δικηγόρος που καταδικάστηκε για εξαπάτηση άλλων Ισραηλινών, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, η Mossack Fonseca έμαθε ότι ο Πέρι ήταν ιδιοκτήτης της Mallett Ford Inc. όταν ασκήθηκε εναντίον της αγωγή.

Στην αλληλογραφία της Mossack Fonseca στη νέα διαρροή δεν βρέθηκε κάποιο στοιχείο που να αναφέρει ότι ο Πέρι ήταν καταδικασμένος για κακουργήματα και δεν είναι ξεκάθαρο αν η δικηγορική εταιρεία γνώριζε το συγκεκριμένο γεγονός.

---

Συμμετείχαν στην έρευνα: Marcos Garcia Rey, Miranda Patrucic, Mariel Fitz Patrick (Infobae), Sandra Crucianelli and Emilia Delfino (Perfil), Hugo Alconada Mon, Iván Ruiz και Maia Jastreblansky (La Nación).

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News