Μια νέα hi-tech μόδα αποκτά μεγάλη δυναμική στις ΗΠΑ και αναμένεται να επεκταθεί σύντομα και σε άλλες χώρες. Εκατομμύρια αμερικανικά νοικοκυριά έχουν προμηθευτεί κάποιο από τα οικιακά συστήματα φωνητικής αναγνώρισης και τεχνητής νοημοσύνης που έχουν αναπτύξει κολοσσοί όπως η Amazon, η Google και η Microsoft.

Τα συστήματα αυτά συνδέονται με τις οικοσυσκευές του σπιτιού (ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις κ.λπ.) αλλά και τα συστήματα λειτουργίας (φωτισμό, θερμοσίφωνα κ.α) και αναγνωρίζοντας την φωνή των κατοίκων εκτελούν τις εντολές που τους δίνουν.

Οι ψηφιακοί οικιακοί βοηθοί ανοίγουν και κλείνουν τα φώτα, προγραμματίζουν τις συσκευές, συνδέονται με το Internet είτε για να απαντήσουν σε ερωτήσεις είτε ακόμη και για να κάνουν παραγγελίες για το σπίτι ενώ μπορούν να ψυχαγωγούν τα μικρά παιδιά. Οι ψηφιακοί βοηθοί αποδεικνύονται εξαιρετικά χρήσιμοι για άτομα με κινητικά προβλήματα αλλά και για ηλικιωμένους που ξεχνούν διάφορα πράγματα όπως τι μέρα είναι ή πότε να πάρουν τα φάρμακα τους.

Εχει διαπιστωθεί ότι τα μικρά παιδιά απολαμβάνουν την «παρέα» αυτών των ψηφιακών βοηθών. Ομως ειδικοί της τεχνολογίας, ψυχολόγοι, εκπαιδευτικοί και γλωσσολόγοι εκφράζουν έντονες ανησυχίες για τις επιπτώσεις που έχει η σχέση των μικρών παιδιών με τους ψηφιακούς βοηθούς στην συμπεριφορά τους αλλά και στην γνωστική τους εξέλιξη.

«Το πώς αντιδρούν αλλά και το πώς μεταχειρίζονται τα παιδιά αυτές τις μη ανθρώπινες οντότητες είναι για μένα το μεγάλο ερώτημα. Οπως επίσης είναι ερώτημα το πώς η σχέση του παιδιού με τους ψηφιακούς βοηθούς επηρεάζει την δυναμική της οικογένειας αλλά και την σχέση του με το σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον» αναφέρει η Σάντρα Κάλβερτ, ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν και διευθύντρια του Παιδικού Κέντρου Ψηφιακών Μέσων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η παρουσία των ψηφιακών βοηθών αυξάνει την περιέργεια των παιδιών αλλά ταυτόχρονα τα κάνει να συμπεριφέρονται με ολοένα και λιγότερη ευγένεια. Τα παιδιά που επικοινωνούν με αυτά τα συστήματα δεν μαθαίνουν να λένε «παρακαλώ» όταν ζητούν ή ρωτούν κάτι και δεν λένε «ευχαριστώ» όταν γίνεται αυτό που ζητούν.

Δείτε το βίντεο με το παιδί της φωτογραφίας που επικοινωνεί με τον ψηφιακό βοηθό ο οποίος όμως δεν καταλαβαίνει τι ζητά ο μικρός και νομίζει ότι του ζητά πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο με τους γονείς να αντιλαμβάνονται αμέσως τι πάει να γίνει και να φωνάζουν στο σύστημα να μην προχωρήσει στην ενέργεια αυτή:

https://youtu.be/tDFfZlQRCwM

Η παρουσία των ψηφιακών βοηθών μειώνει τον χρόνο αλληλεπίδρασης των παιδιών με τους γονείς τους αφού φαίνεται ότι πηγαίνουν να μιλήσουν ή να ρωτήσουν τους γονείς τους για κάτι όλο και λιγότερο. Επίσης το (χαμηλό) επίπεδο των συζητήσεων ανάμεσα στους ψηφιακούς βοηθούς και τα παιδιά δημιουργεί φόβους ότι θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του λεξιλογίου τους αλλά και στον τρόπο συμμετοχής τους σε μια συζήτηση.

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η Washington Post το 2015 πουλήθηκαν 1,7 εκατ. ψηφιακοί βοηθοί και υπολογίζεται ότι το 2017 οι πωλήσεις θα εκτοξευτούν στα 25 εκατ. αφού ολοένα και περισσότερες εταιρείες παρουσιάζουν νέα μοντέλα. Μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παιδικών παιχνιδιών, η Mattel, ανακοίνωσε την δημιουργία του «Αριστοτέλη». Ενα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης παρακολούθησης παιδιών από τότε που είναι μωρά. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν θα κάνουν ερωτήσεις στον Αριστοτέλη ο οποίος θα σπεύδει πάντα να τις απαντήσει. «Ο Αριστοτέλης σχεδιάστηκε με τρόπο τέτοιο ώστε να μεγαλώνει μαζί με ένα παιδί» αναφέρουν τα στελέχη της Mattel.

Οι ειδικοί λένε ότι αυτά τα συστήματα προσφέρουν υπηρεσίες και διευκολύνσεις στα παιδιά αλλά ταυτόχρονα μπλοκάρουν την ανάπτυξη διαφόρων επιδεξιοτήτων τους και αυτή την παράμετρο δεν την λαμβάνουν υπόψη οι εταιρείες που δημιουργούν αυτά τα συστήματα.

Μια πρώτη λύση θα ήταν οι εταιρείες να δημιουργούν ψηφιακούς βοηθούς που να απαιτούν καλούς τρόπους συμπεριφοράς ειδικά από τα παιδιά, δηλαδή να τους μιλάνε ευγενικά. Αλλά με δεδομένο ότι τα συστήματα αυτά θα εξελίσσονται συνεχώς, προσφέροντας ολοένα και περισσότερες και πιο σύνθετες υπηρεσίες, ο σχεδιασμός τους σε σχέση με την αλληλεπίδραση που έχουν με τους ανθρώπους θα πρέπει να γίνει αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης από την επιστημονική κοινότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News