Τι σημαίνει βρώμικος; Για το νέο επίσημο λεξικό της τουρκικής γλώσσας που συνέταξε η τουρκική ακαδημία είναι αυτός που δεν είναι καθαρός. Αλλά στο θηλυκό γένος είναι και η γυναίκα σε έμμηνο ρύση. Κι αυτό δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα υπερυσντηρητικής και σεξιστικής ερμηνείας. Η λέξη «musait» είναι μια τουρκική λέξη αραβικής καταγωγής που σημαίνει «διαθέσιμος». Και τι σημαίνει διαθέσιμος; Δεν είναι μόνο αυτός που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν χρειαστεί. «Διαθέσιμη» είναι και «η γυναίκα που φλερτάρει» και που «μπορεί να φλερτάρει εύκολα». «Δεν μπορούν να είναι “διαθέσιμοι” και οι άνδρες;» διερωτάται στο facebook ο σύλλογος φεμινιστριών Κωνσταντινούπολης.

Αυτό που προκύπτει είναι μια «νεογλώσσα οργουελικής υφής», σημειώνει η Repubblica. Ενώ εξοργισμένη δηλώνει στην ιταλική εφημερίδα και η διάσημη τουρκάλα συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ (στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει βιβλία της από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, Εξάντας και Λιβάνη). «Αυτό που με ενοχλεί ακόμη περισσότερο είναι ότι το λεξικό αυτό χρησιμοποιείται στα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Αναρωτιέμαι: αυτό θέλουμε να μάθουν τα παιδιά μας;».

Η ίδια διηγείται ένα επεισόδιο που σημειώθηκε πρόσφατα στο τουρκικό κοινοβούλιο για να καταδείξει το σημείο στο οποίο έχουν φτάσει τα πράγματα στη χώρα της: όταν ένας βουλευτής κουρδικής καταγωγής επιχείρησε στην ομιλία του να τσιτάρει Οσκαρ Ουάιλντ, ένας βουλευτής του Ερντογάν διαμαρτυρήθηκε ότι ο Ουάιλντ δεν είναι ούτε Τούρκος ούτε μουσουλμάνος και επομένως δεν είχε θέση στη βουλή και ένας άλλος μπέρδεψε τον ιρλανδό συγγραφέα με τα βραβεία Οσκαρ του Χόλιγουντ.

«Η χώρα μου – καταλήγει η Ελίφ Σαφάκ – είναι μια χώρα διχασμένη, ο πρόεδρος, που θεωρητικά θα έπρεπε να κρατά ίσες αποστάσεις, είναι ο πιο διχαστικός πρόεδρος στη σύγχρονη Ιστορία της Τουρκίας». Και είναι και εκείνη η ρήση του Οσκαρ Ουάιλντ για τη χυδαιότητα της εξουσίας που τελικά δεν την άκουσε κανείς.

«Εντάξει, η Ευρώπη είναι η προσφυγική κρίση, η ελληνική κρίση, η κρίση του ευρώ. Είναι το Ecofin, η Eurostat, η Σένγκεν, το Brexit. Αλλά είναι και η ικανότητά μας να γελάμε με τους αγαπημένους μας εχθρούς: τους γείτονές μας».

Αρχίζει έτσι το άρθρο του Τζον Χένλεϊ στον Guardian για ένα βιβλίο με τον τίτλο: «De qui se moque-t-on» – «Ποιον κοροϊδεύουμε». Που δεν είναι τίποτε άλλο από μια συλλογή 345 ανέκδοτων τα οποία λέγονται από Ευρωπαίους για άλλους Ευρωπαίους. Οι Φιλανδοί, για παράδειγμα, κοροϊδεύουν με τους Σουηδούς, οι Πορτογάλοι τους Ισπανούς, οι Γάλλοι τους Βέλγους, οι Πολωνοί τους Γερμανούς και οι Γερμανοί τους Πολωνούς.

«Είναι κάτι όμορφο» υποστηρίζει ο συγγραφέας του βιβλίου Ρομάν Σινιοβέρ. «Γιατί το δούλεμα είναι κατά βάθος ένδειξη αγάπης. Το να γελάς με τον γείτονά σου σημαίνει ότι δεν είσαι αδιάφορος γι’ αυτόν, ότι αναγνωρίζεις τις ιδιαιτερότητές του». Ο ίδιος επισημαίνει ότι τα ανέκδοτα αυτά είναι πολλές φορές σκληρά. Αλλά σπάνια έχουν κακία.

Οι Εσθονοί, για παράδειγμα, γελάνε με τους ντροπαλούς Φινλανδούς. Και να πώς: «Πώς καταλαβαίνεις ότι ένας Φιλανδός είναι έξω καρδιά; Κοιτάζει τα δικά σου παπούτσια αντί για τα δικά του». Οι «Μακεδόνες», πάλι, δεν φαίνεται να θεωρούν τους Ελληνες και πολύ άνδρες. «Εάν ήξερες να πώς να μαγειρεύεις και να καθαρίζεις δεν θα χρειαζόμουν οικιακή βοηθό» λέει ο σύζυγος στη σύζυγο. «Κι εσύ αν ήξερες πώς να κάνεις έρωτα, δεν θα χρειαζόμουν μακεδόνα εραστή» απαντά εκείνη.

Και οι Ελληνες; Στο άρθρο δεν αναφέρεται με ποιους γελάνε. Αλλά εμείς εδώ το ξέρουμε: τα δικά μας θύματα είναι οι Αλβανοί.

Τι κέρδισαν οι βασανιστές των κρατούμενων – και κυρίως οι εντολείς τους – στις φυλακές του Γκουαντάναμο ή του Αμπού Γκράιμπ; Τίποτε απολύτως. Γιατί οι επιστημονικές έρευνες στον εγκέφαλο – εξηγεί το Newsweek – δείχνουν ότι αυτός που υφίσταται βασανιστήρια ομολογεί στο τέλος ό,τι θέλουν οι βασανιστές του για να σταματήσει να υποφέρει. Δείχνουν, επίσης, ότι οι διαταραχές στη συνείδησή του είναι τέτοιες ώστε αλλοιώνεται η πραγματικότητα. «Ο εικονικός πνιγμός και η στέρηση ύπνου προκαλούν βλάβες και διαταράσσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου» λένε οι επιστήμονες.

Στο ίδιο συμπέρασμα ως προς την ωφελιμότητα των βασανιστηρίων κατέληξε και η αρμόδια επιτροπή του αμερικανικού Κογκρέσου. Στην έκθεση των 6.000 σελίδων της επιτροπής για τα προγράμματα βασανιστηρίων της CIA αναφέρεται ότι οι βίαιες μέθοδοι των μυστικών υπηρεσιών δεν οδηγούν στην απόσπαση σημαντικών πληροφοριών. Ο εικονικός πνιγμός, για παράδειγμα, «μετακινεί τη δραστηριότητα του εγκεφάλου από τα κέντρα μνήμης σε εκείνα που συνδέονται με τους μηχανισμούς της επιβίωσης ή στην αμυγδαλή που σχετίζεται με τον φόβο, τον πόνο και το στρες». Εχει αποδειχθεί, επίσης, ότι το διοξείδιο του άνθρακα που συγκεντρώνεται στον οργανισμό (υπερκαπνία) προκαλεί φόβο και πανικό.

Η επιστήμη μίλησε. Οι βασανιστές ακούνε;

Στον κόσμο της τεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών η τελευταία λέξη της μόδας είναι το 5G. Γιατί το άλμα στα δίκτυα πέμπτης γενιάς θα επιτρέψει την πραγματοποίηση εκείνων των πραγμάτων που έως σήμερα ήταν μόνο όνειρα – ένα από αυτά είναι τα αυτοκίνητα που θα κινούνται χωρίς οδηγό. Σε αυτήν την κούρσα, ωστόσο, η Ευρώπη έχει μείνει πίσω. Και ο λόγος δεν είναι η έλλειψη πόρων ούτε τεχνογνωσίας. Είναι «τα πολιτικά εμπόδια».

Το θέμα – σημειώνει το Politico Europe – είναι ότι για να πατήσει γερά το 5G θα πρέπει να εναρμονισθούν σχετικά οι «28» της ΕΕ. Δεν αρκεί η δράση σε εθνικό επίπεδο. Εκείνο που απαιτείται είναι μια ψηφιακή εκδοχή της Συνθήκης της Σένγκεν. Πολλά κράτη μέλη, ωστόσο, ζητούν παράταση για διάφορους λόγους. Και στο μεταξύ, η Νότια Κορέα ετοιμάζεται να επιδείξει στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2018 τα θαύματα του 5G. Ενώ «με χίλια» τρέχει η Κίνα και η Βόρεια Αμερική. Πώς θα τους προλάβει μια Ευρώπη που, όπως λέει το Politico, «βρίσκεται στο χείλος ακόμη μίας χαμένης τεχνολογικής επανάστασης»;

Εκτός από τη ρωσική οικονομία που έπληξαν συνολικά, οι δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας έπληξαν κι έναν πολύ συγκεκριμένο τομέα: τις εξαγωγές των Καλάζνικοφ. Και πώς σκέπτεται να απαντήσει η βιομηχανία των πιο διάσημων όπλων; Με ένα άνοιγμα στον χώρο της μόδας – από ρούχα μέχρι διάφορα αξεσουάρ. Επικαλούμενο την Izvestia, το BBC γράφει ότι στους άμεσους σχεδιασμούς της εταιρίας είναι να ανοίξει εξήντα καταστήματα στη Ρωσία έως το τέλος του χρόνου.

Πριν από την επιβολή των κυρώσεων – λέει ο διευθυντής μάρκετινγκ – η Καλάζνικοφ πουλούσε πάνω από το 70% των κυνηγετικών και των αθλητικών όπλων της στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι κυρώσεις, όμως, την στρέφουν αναγκαστικά στην εσωτερική αγορά. Αλλά πού ακριβώς ποντάρει η βιομηχανία; «Στην ταχεία άνοδο του πατριωτισμού στη Ρωσία και τη συσχέτισή του με το θέμα του πολέμου». Μπράβο, ωραία μπίζνα.