Τη Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017, η Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η κυβέρνηση της Υεμένης διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ, κατηγορώντας την Ντόχα για υποστήριξη της τρομοκρατίας. Δηλαδή, απέναντι σε ένα κράτος 11.627 τ. χλμ. και 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων, το οποίο αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που έγινε προτεκτοράτο των Εγγλέζων το 1915, για να αποκτήσει την ανεξαρτησία του το 1971.

Επιπλέον, τα κράτη ανακοίνωσαν ότι ανέστειλαν τις αεροπορικές, θαλάσσιες και χερσαίες μεταφορές προς το Κατάρ, ενώ οι πολίτες του Κατάρ υποχρεούνται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους εντός δύο εβδομάδων. Η υποστήριξη του Κατάρ για τις επιχειρήσεις της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ στην Υεμένη αναστέλλεται επίσης.

Αυτό μπορεί να φαίνεται οικείο, όπως μετέδωσε το BBC. Αυτά τα κράτη (εκτός από την Υεμένη) απέσυραν τους διπλωμάτες τους από την Ντόχα και το 2014, σε μια παρόμοια σειρά ανησυχιών-ζητημάτων ανοικτών. Αυτό, όμως, είχε λυθεί μέσα σε εννέα μήνες. Αλλά τα βασικά ζητήματα, όπως φάνηκε τη Δευτέρα, παραμένουν. Και το δεδομένο είναι ότι πρόκειται για τη σοβαρότερη κρίση από τη δημιουργία, το 1981, του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) – δηλαδή Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ.

Σήμερα, εν έτει 2017, και μόλις 10 ημέρες αφότου ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε από τις μουσουλμανικές χώρες να παραμείνουν ενωμένες εναντίον του Ιράν, η διαμάχη μεταξύ του Κατάρ και κάποιων εκ των συμμάχων του στον Κόλπο κινδυνεύει να αλλάξει την περιφερειακή ισορροπία κατά της Τεχεράνης.

Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι οργισμένα από τη συμβιβαστική γραμμή του Κατάρ απέναντι στο Ιράν, τον περιφερειακό τους αντίπαλο, και την υποστήριξη που δείχνει σε ισλαμιστικές οργανώσεις και κυρίως στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία θεωρούν έναν επικίνδυνο πολιτικό εχθρό. Η διαμάχη μεταξύ των σουνιτικών κρατών ξέσπασε μετά την πρόσφατη συμμετοχή του Τραμπ σε μια σύνοδο κορυφής των μουσουλμάνων ηγετών στη Σαουδική Αραβία, όπου κατήγγειλε τις «αποσταθεροποιητικές παρεμβάσεις» του Ιράν στις αραβικές χώρες, όπου η Τεχεράνη αντιπαρατίθεται με το Ριάντ για την επέκταση της επιρροής τους.

Η διαμάχη δεν δείχνει να περιορίζεται, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας μακροχρόνιας διακοπής στις σχέσεις μεταξύ της Ντόχα και των στενότερων συμμάχων της, κάτι που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή.

Ο εμίρης του Κατάρ Τάμιμ μπιν Χάμαντ αλ Θάνι θα επισκεφθεί την Τετάρτη το Κουβέιτ για να συνομιλήσει με τον ομόλογό του σεΐχη Σάμπαχ αλ Αχμαντ αλ Σάμπαχ, σε μια προφανή προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η κρίση. Το Κουβέιτ, που έχει διαδραματίσει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ των χωρών του Κόλπου και στο παρελθόν, έχει προσφερθεί να βοηθήσει στην άμβλυνση της έντασης. Κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο και υπάρχουν αρκετοί λόγοι για αυτό.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι επισημαίνουν το γεγονός ότι τα μέσα ενημέρωσης του Κατάρ από τη μία και τα μέσα ενημέρωσης της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ από την άλλη αποφεύγουν να παρουσιάσουν σχετικά αμερόληπτα την κατάσταση και αντ’ αυτού προτιμούν να επιδίδονται σε έναν πόλεμο πρωτοσέλιδων. Στα αυστηρά ελεγχόμενα μέσα του Κόλπου, οι επιθέσεις που γίνονται μέσω του Τύπου συνήθως έχουν την άδεια της κυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι στιγμής οι δύο πλευρές επιθυμούν να κερδίσουν πόντους στις εντυπώσεις περισσότερο από το να επιδείξουν ενότητα στο εσωτερικό του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου.

Η αφορμή για τη διαμάχη είναι ένα τηλεγράφημα του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων του Κατάρ, σύμφωνα με το οποίο ο εμίρης της χώρας προειδοποίησε κατά μιας αντιπαράθεσης με το Ιράν, ενώ υπερασπίστηκε την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς και τη σιιτική λιβανέζικη Χεζμπολάχ, η οποία συνδέεται με την Τεχεράνη. Η Ντόχα διέψευσε το τηλεγράφημα επισημαίνοντας ότι το πρακτορείο της έπεσε θύμα κυβερνοεπίθεσης, όμως τα μέσα στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ εξακολούθησαν να μεταδίδουν την είδηση, προκαλώντας την οργή του Κατάρ.

Η αντιπαράθεση αυτή φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις παλιές κατηγορίες ότι το Κατάρ υποστηρίζει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία έχει παρουσία στο μεγαλύτερο μέρος του μουσουλμανικού κόσμου και η πολιτική ιδεολογία της αμφισβητεί την αρχή της δυναστικής εξουσίας. Το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι επίσης υποπτεύονται ότι το Κατάρ αντιμετωπίζει θετικά την επεκτατικότητα του Ιράν.

Κάποιοι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι δύο χώρες αισθάνθηκαν ότι τώρα είναι μια κατάλληλη περίοδος για να εκφράσουν τις επικρίσεις τους εις βάρος του Κατάρ, μετά την εμβάθυνση της φιλίας τους με τον Τραμπ καθώς εκτιμούν ότι οι απόψεις του για το Ιράν και τις ένοπλες ισλαμιστικές οργανώσεις συνάδουν περισσότερο με τις δικές τους παρά με αυτές της Ντόχα.

Η διπλωματική ένταση απειλεί το διεθνές κύρος του Κατάρ, στο οποίο βρίσκεται μια μεγάλη αμερικανική στρατιωτική βάση και πρόκειται να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2020. Και όλα αυτά, ενώ επί χρόνια εμφανιζόταν ως μεσολαβητής και ισχυρός παίκτης στις πολλές διαμάχες της περιοχής.

Η εξέλιξη προκάλεσε την αντίδραση (και) των ΗΠΑ. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον κάλεσε τις χώρες του Κόλπου να επιχειρήσουν να διευθετήσουν τις διαφορές τους και να παραμείνουν ενωμένες, μετά τη ρήξη των διπλωματικών σχέσεων με το Κατάρ. «Βεβαίως θα ενθαρρύναμε τα μέρη να καθίσουν και να μιλήσουν γι’ αυτές τις διαφορές», δήλωσε ο Τίλερσον στο Σίδνεϊ. «Αν έχουμε έναν ρόλο να διαδραματίσουμε για να τους βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν (τις διενέξεις τους), πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να παραμείνει ενωμένο το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου».

Σε ρόλο «πυροσβέστη», το Ιράν κάλεσε το Κατάρ και τους γείτονές του στον Κόλπο να διεξάγουν «έναν ειλικρινή διάλογο» για να επιλύσουν τις διαφορές τους. «Η επίλυση των διαφορών στις χώρες της περιοχής, περιλαμβανομένων των τρεχόντων προβλημάτων μεταξύ των τριών γειτόνων του Κατάρ και της χώρας αυτής, δεν είναι εφικτή παρά μόνο μέσω πολιτικών και ειρηνικών μέσων και του ειλικρινούς διαλόγου μεταξύ των πλευρών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Μπαχράμ Γασεμί εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Αυτός ο ειλικρινής διάλογος, όμως, δεν είναι εξαιρετικά βέβαιο ότι θα αποδώσει. Το μόνο δεδομένο είναι ότι ο θρυμματισμός των σχέσεων μεταξύ της Ντόχα και των πλέον στενών συμμάχων της μπορεί να έχει επιπτώσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή. Εκεί, δηλαδή, όπου οι χώρες του Κόλπου χρησιμοποιούν την οικονομική και πολιτική τους ισχύ για να επηρεάσουν τα γεγονότα στη Λιβύη, την Αίγυπτο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη. Και βάσει της θεωρίας του ντόμινο αυτό μπορεί να προξενήσει οικονομικά, κυρίως, προβλήματα, σε ολόκληρο τον πλανήτη, ακόμα και στη χώρα μας. Εάν υιοθετηθεί η άποψη των πέντε αραβικών χωρών από την παγκόσμια κοινότητα για το Κατάρ, τότε σίγουρα θα αντιμετωπιστεί όπως το Ιράν, με το γνωστό οικονομικό Εμπάργκο. Η εξέλιξη αυτή ασφαλώς κρύβει αρνητικές οικονομικές συνέπειες για τη χώρα μας αλλά και για χιλιάδες εργαζόμενους και επιχειρήσεις που έχουν συναλλαγές με το Κατάρ.

Ηδη, ο δείκτης στο χρηματιστήριο του Κατάρ βούλιαξε αμέσως κατά 7,5%, ενώ αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου. Σχεδόν την ίδια στιγμή, η αεροπορική εταιρεία Etihad του Αμπού Ντάμπι ανακοίνωνε πως διακόπτει από το πρωί της Τρίτης και «μέχρι νεωτέρας» όλες τις πτήσεις της προς και από το Κατάρ. Επίσης, η αεροπορική εταιρεία του Κατάρ Qatar Airways ανακοίνωσε στην επίσημη ιστοσελίδα της πως αναστέλλει όλες τις πτήσεις προς τη Σαουδική Αραβία. Νωρίτερα η εταιρεία πτήσεων χαμηλού κόστους flydubai, που έχει την έδρα της στο Ντουμπάι, είχε ανακοινώσει από την πλευρά της πως αναστέλλει από την Τρίτη όλες τις πτήσεις προς και από την Ντόχα. Η Saudi Arabia Airlines (Saudia) ανακοίνωσε επίσης στον επίσημο λογαριασμό της στο Twitter ότι διακόπτει όλες της τις πτήσεις προς το Κατάρ.

Κι όλα αυτά εν αναμονή των νέων εξελίξεων, με φόντο το εμιράτο του Κατάρ, τη χώρα με το υψηλότερο ΑΕΠ ανά κάτοικο στο κόσμο, τη μεγαλύτερη εξαγωγό υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως – και με τεράστια οικονομική ρευστότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News