Κάποια στιγμή φοβήθηκα και είπα ότι ο Σκαμπαρδώνης θα κάνει το έγκλημα, στέλνοντας τον ήρωα του στο διάολο. Αυτό δεν θα ήταν απαραιτήτως κακό για τον Πρίμο –θα ησύχαζε. Εγώ όμως τώρα είμαι έτοιμος να ξεκινήσω καμπάνια. Ο Πρίμο πρέπει να ζήσει. Τουλάχιστον για άλλα δύο βιβλία. Και ας πεθάνει μπατίρης, πλήρης ημερών και αμαρτιών, μέσα σε ένα άθλιο γηροκομείο, μεσοτοιχία με παράνομο επαρχιακό μπουρδέλο.

Ο «Υπουργός Νύχτας» (εκδ. «Πατάκη») είναι για τον Πρίμο. Το «Πρίμο» είναι παρατσούκλι του Γιάννη Μπεχτσή. Το απέκτησε όταν σπούδαζε στην Ιταλία, στα ‘70ς. Παλαιός Αριστερός, εννοείται. Τζογαδόρος για τα σίδερα. Χωρισμένος. Εργολάβος κηδειών που μπλέκει με τον υπόκοσμο για να περάσει στην πολιτική και να βάλει τα πόδια πάνω σε υπουργικό γραφείο. Κατά βάθος ο Πρίμο δεν είναι κακός άνθρωπος. Δεν είναι ούτε καλός. Είναι ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να διακρίνει αξίες, ενώ αντιλαμβάνεται πλήρως τη ματαιότητα των ηθικών φραγμών. Ο τύπος που αν τον γνωρίσεις θέλεις να βγεις για ποτά μαζί του. Και αν είσαι γυναίκα, μπορεί να του χαϊδέψεις το μάγουλο.

Κάθε βιβλίο είναι ένα σύμπαν που δημιουργείται από τον συγγραφέα. Στον Πρίμο τα χάρισε όλα: ευφυία, κυνισμό, καλή αίσθηση των πραγμάτων. Δεν του έδωσε, βέβαια, ψυχή, τουλάχιστον υπό τη συμβατική έννοια. Εχω την αίσθηση ότι ο Σκαμπαρδώνης μεταμόσχευσε στον Πρίμο κάτι από τα προσωπικά του αντανακλαστικά, από το θυμικό και τη ματιά προς τον κόσμο –όποιος τον γνωρίζει είμαι βέβαιος ότι θα συμφωνήσει μαζί μου. Για να το πω αλλιώς, θα μπορούσε να είναι ο Πρίμο που αναφωνεί το μνημειώδες «Ρίχτο Ηλία», στην, εμπνεύσεως Σκαμπαρδώνη, σκηνή με τον εκσκαφέα να κατεδαφίζει το επαρχιακό σκυλάδικο. Το κυριότερο: από το στόμα του Πρίμο λες και βγαίνουν όλα όσα μάζευε μία ζωή ο Σκαμπαρδώνης.

Ο πατέρας του Πρίμο είχε λούνα παρκ. Τον έστειλε για σπουδές στην Ιταλία και εκεί ο πιτσιρικάς μυήθηκε στη γοητεία του τζόγου, στη μέθεξη της απάτης. Στο μεταξύ το λούνα παρκ έπεσε έξω και ο πατέρας άνοιξε γραφείο τελετών. Μέσα σε αυτό το γραφείο συναντάμε τον Πρίμο να γυρίζει γύρω-γύρω από τη ζωή του όπως η μπίλια στο καζίνο. Να αναγνωρίζει απάτες και να γίνεται ένα με αυτές: στην Αριστερά, στις δουλειές, στην πολιτική, στη ζωή. Και εκείνος, ως σοφός πεθαμενατζής, έχει την πολυτέλεια να το φιλοσοφεί, με το ένα πόδι στο σκοτάδι του θανάτου. Ναι, ο Πρίμο δεν μπορεί να πεθάνει, ακόμα. Ακόμα και αν τα έχει δει όλα, του έμειναν πολλά για να πει.

Το βιβλίο παίρνει τον αναγνώστη στο μαύρο, στο σκοτάδι της νύχτας, του τζόγου, του εγκλήματος και της πολιτικής. Ο Σκαμπαρδώνης τιμά και σέβεται το λούμπεν όσο λίγοι. Για αυτό και οι σκηνές του σκυλάδικου έχουν επενδυθεί με περιγραφή που δεν νομίζω να υπάρχει αντίστοιχη τυπωμένη. Από την άλλη, το πέρασμα του Πρίμο από την πολιτική απαιτούσε εκτενέστερη περιγραφή που ο συγγραφέας απέφυγε να προσφέρει. Είναι το καλύτερο βιβλίο του Σκαμπαρδώνη; Αυτή είναι μία άδικη ερώτηση αφού, στην πραγματικότητα, άλλος άνθρωπος γράφει πριν δέκα χρόνια και άλλος σήμερα. Σίγουρα όμως, είναι το βιβλίο που μιλάει για τις μεγάλες αλήθειες της ζωής, όπως πρέπει να λέγονται. Με μαύρο χιούμορ και αγνό, ειλικρινή κυνισμό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News