Κάθε φορά που μιλάει ο (εκάστοτε) ηγέτης της Τουρκίας, η υποδοχή των λεγομένων του στην Ελλάδα περιγράφεται με λέξεις όπως «πρόκληση», «φυτίλι», «μπαρούτι». Οπως ακριβώς έγινε τώρα με την επίσκεψη Ερντογάν και τη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης συνήθως τα ρίχνουν στην(εκάστοτε) κυβέρνηση, όπως έκανε σήμερα τη ΝΔ, που την κατηγόρησε ότι δεν προετοίμασε καλά την επίσκεψη. Λες και, αν την προετοίμαζε καλύτερα, θα μπορούσε να επιβάλει στον Ερντογάν τι θα έλεγε στον Παπαχελά. Υπερβολές ή απορία ψάλτου βηξ.

Πρώτον, γιατί έρχεται ο Ερντογάν; Προφανώς, δεν έρχεται για να «προκαλέσει» την Ελλάδα και να βάλει «μπαρούτι» στην περιοχή. Αν θέλει, μπορεί το κάνει και από εκεί που είναι. Ερχεται διότι βρίσκεται σε μια ιδιότυπη διεθνή απομόνωση. Το εξηγεί καλά μια γερμανική εφημερίδα (εδώ).

Δεύτερον, δεν έρχεται για να «αναθεωρήσει» στην Συνθήκη της Λωζάννης. Αυτά που είπε στον Σκάι τα έχει πει επανειλημμένα από την πατρίδα του. Τώρα ήταν μάλλον ένα βήμα πίσω, μιλώντας(όχι για «αναθεώρηση» αλλά) για «επικαιροποίηση». Όχι ότι έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά οι αποχρώσεις κάποιο ρόλο παίζουν. Τέλος πάντων, αυτά ας τα εξηγήσουν καλύτερα οι διπλωμάτες. Αλλωστε, όσα λέει για την Συνθήκη της Λωζάννης έχουν στόχο περισσότερο το εσωτερικό(του) ακροατήριο και είναι εναντίον των εσωτερικών αντιπάλων του (μια αναλυτικότερη παρουσίαση επ’ αυτού εδώ). Επιπλέον, όταν ο Ερντογάν μιλάει για την αναθεώρηση της Λωζάνης, δεν έχει στο νου του κατά κύριο λόγο την Ελλάδα, αλλά τα παλιά όρια της Τουρκίας προς ανατολάς (Αίγυπτος, Συρία κα). Μια καλύτερη εξήγηση εδώ.

Τρίτον, στα θέματα των γκρίζων ζωνών και του casus belli ουδέν νεότερον. Μια επανάληψη των μόνιμων τουρκικών θέσεων είχαμε. Και με σαφώς ηπιότερη φρασεολογία.

Τέταρτον, το ίδιο και στο νέο (από πέρσι) αγκάθι, που είναι το αίτημα για την έκδοση στην Τουρκία των στρατιωτικών, οι κατηγορούνται για τον εναντίον του πραξικόπημα. Η κυβέρνηση μπορεί κάλλιστα να οχυρωθεί πίσω από την «ανεξαρτησία της δικαιοσύνης», ο Ερντογάν θα πει ότι η μη έκδοση «δεν βοηθάει την ανάπτυξη των σχέσεων» και όλα θα λήξουν εκεί. Προφανώς, όσα είπε για το πώς πρέπει να λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις δεν ταιριάζουν στο πολιτικό και δικαιϊκό σύστημα δημοκρατικής χώρας, αλλά η Τουρκία(και η παλιότερη και η σημερινή του Ερντογάν) δεν είναι δυτική δημοκρατία. Είναι ένα ιδιότυπο αυταρχικό καθεστώς.

Πέμπτον, μένει να δούμε τι χώρα είναι σήμερα η Τουρκία. Μήπως δικαιώθηκε η προ επταετίας «πρόβλεψη» του ίδιου του Ερντογάν ότι σε 10-15 χρόνια θα είναι μέσα στις δέκα πρώτες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου (εδώ); Ισως είναι το βασικότερο που πρέπει να προσέξει η Ελλάδα. Εχουν περάσει από τότε εφτά χρόνια. Η «πρόβλεψη» προφανώς δεν επαληθεύτηκε. Η Τουρκία είχε μεν αλματώδη ανάπτυξη, αλλά αυτή είναι μάλλον μη βιώσιμη, αν δεν λύσει τα προβλήματα που έχει. Οι σχέσεις της με την Ευρώπη είναι κακές, με τις ΗΠΑ και την Ρωσία έχει μάλλον λυκοφιλία, στα ανατολικά σύνορά της έχει πρόβλημα ασφαλείας (Κουρδικό κτλ). Όμως, είναι μεγάλη χώρα, η αγορά της είναι εξίσου μεγάλη και όλες οι μεγάλες δυνάμεις την υπολογίζουν πολύ. Σαφώς περισσότερο από την Ελλάδα. Πόσο μάλλον από μια Ελλάδα διαρκώς προβληματική στην οικονομία της. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει στο σημερινό συσχετισμό δυνάμεων.

Εκτον (και συμπερασματικά), η περίοδος Ερντογάν στην Τουρκία δεν ήταν χειρότερη από τις προηγούμενες, σε σχέση με την Ελλάδα. Βεβαίως, συνεχίστηκαν οι γνωστές παραβιάσεις, αλλά επί Ερντογάν δεν είχαμε ούτε εισβολή στην Κύπρο ούτε επεισόδια τύπου 1987 (Σισμίκ) και 1997 (Ιμια) στο Αιγαίο.

Οι παλιότεροι πολιτικοί στην Τουρκία, εξαρτώμενοι από το στρατιωτικό κατεστημένο, ήταν πιο επιθετικοί για την Ελλάδα. Και μάλλον πιο επικίνδυνοι, με την έννοια ότι δεν ήταν αυτοί που έπαιρναν τις καίριες αποφάσεις. Ο Ερντογάν είναι, στον αντίποδα αυτών, αυτόνομος ηγέτης και έχει μεταβληθεί σε(σχεδόν)απόλυτο άρχοντα, αυτό που λέμε «Σουλτάνος». Αυτός αποφασίζει και όχι κάποιοι στρατιωτικοί πίσω του. Με την έννοια αυτή η Ελλάδα ξέρει καλύτερα με ποιον έχει να κάνει.

Η επίσκεψη Ερντογάν, μολονότι χαρακτηρίζεται «ιστορική», δεν θα έχει σημαντικά αποτελέσματα, δεν μπορεί να έχει. Αλλά δεν είναι εξ ορισμού «αποτυχημένη», επειδή ο Ερντογάν είπε όσα είπε για την Συνθήκη της Λωζάννης και για την έκδοση των Τούρκων στρατιωτικών. Είναι χρήσιμη. Ο Ερντογάν, ας μην το ξεχνάμε, κρατάει το κλειδί της στρόφιγγας των προσφυγικών ροών και μέχρι στιγμής το κρατάει καλά.

Εν κατακλείδι: η 15ετής κυριαρχία Ερντογάν στην Τουρκία δεν έφερε χειρότερα στις σχέσεις με την Ελλάδα. Το αντίθετο. Γι’ αυτό δεν έχουμε κανένα λόγο να νοσταλγούμε ηγέτες τύπου Ντεμιρέλ, Ετζεβίτ, Τσιλέρ, Γιλμάζ. Προτιμότερος ο σημερινός επισκέπτης μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News