Πώς αλλάζει η μοίρα ενός παιδιού όταν το σημαδεύει στην αρχή της ζωής του η εκούσια βίαιη αναχώρηση της μάνας του. Ο συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ μιλά για τις δύσκολες διαδρομές που ακολούθησε για να φθάσει στη μεγαλοψυχία της κατανόησης και της συγχώρεσης. 

Θα ήσασταν άλλος αν δεν είχε αυτοκτονήσει η μητέρα σας;

– Ναι. Σαφώς και θα ήμουν άλλος, αν και δεν γνωρίζω κατά πόσον θα ήμουν περισσότερο ή λιγότερο ευτυχής. Φοβάμαι ωστόσο ότι, με το οργανικό ψυχοσύνδρομο που είχε αρχίσει να αναπτύσσει εξαιτίας της μακρόχρονης κατάχρησης βενζοδιαζεπινών, μέχρι τα εξήντα της θα τα είχε χάσει τελείως η δόλια Μάμα, και θα με διέλυε να πηγαίνω στην κλινική να την δω και να μη με αναγνωρίζει. Το έζησα μία φορά, έπειτα από μια βαρβάτη απόπειρα με αντιεπιληπτικά, και ήταν η φριχτότερη εμπειρία της ζωής μου: η μάνα μου φυτό, να μου χαμογελάει σαν σε κάποιο φιλικό πρόσωπο που δεν γνώριζε ούτε τ’ όνομά του.

Έχετε δώσει εξήγηση στο γιατί η μητέρα σας το έκανε;

– Έπειτα από χρόνια ψυχανάλυσης, νομίζω πως ναι. Όταν ήμουν γύρω στα έξι, το Κατερινάκι έμεινε έγκυος. Κι ενώ όλα έβαιναν καλώς – είχε φτάσει στον έκτο μήνα, ήξεραν πλέον ότι ήταν κοριτσάκι, και διάλεγαν ονόματα με τον πατέρα μου – μία ωραία πρωία πήρε ένα κάρο χάπια, κι ο πατέρας μου τη βρήκε ημιθανή, και με το μωρό μέσα της νεκρό. Έκτοτε δεν μπόρεσε να ξανασυλλάβει. Κι έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι απανωτές της απόπειρες, οι καταχρήσεις, και τελικώς η αυτοκτονία της είχαν όλα ως αφορμή την απέραντη, τυραννική κι αναπόδραστη ενοχή που ένιωθε γι’ αυτό που η ίδια έβλεπε ως φόνο της αγέννητης αδελφής μου.

Πόσα χρόνια σας πήρε να την «συγχωρέσετε» και με ποιες διεργασίες;

– Δεν είναι θέμα συγχώρεσης. Χρειάζεται να συγχωρέσεις έναν άνθρωπό σου που πέθανε έπειτα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο; Σύμφωνοι, η αυτοκτονία είναι επιλογή, και προξενεί ανείπωτη οργή κι οδύνη στους επιζώντες, ωστόσο εγώ αντιμετωπίζω τον θάνατο της μητέρας μου ως τη φυσική – έστω και τραγική – κατάληξη της ισόβιας μάχης της ενάντια στη διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Απλώς δεν άντεχε άλλο η φουκαριάρα. Δεν μπορούσε να νιώθει τον εαυτό της να ξεφτίζει, το μυαλό της να σιγολιώνει, ούτε ήθελε να με κρατήσει μια ζωή φυλακισμένο σε μια συμβιωτική σχέση αρρώστου-νοσηλευτού. Η ίδια είμαι βέβαιος ότι θεωρούσε τον θάνατό της ως το καλύτερο δώρο που μπορούσε να μου κάνει, προκειμένου να με απελευθερώσει απ’ την επιστασία της αρρώστιας της. Ωστόσο κι αυτές οι αράδες που γράφω τώρα είναι προϊόν πολυετούς και κοπιώδους ανάλυσης στα χέρια ενός θαυμάσιου, χαρισματικού και φιλόστοργου ψυχιάτρου, στον οποίο χρωστώ μεγάλο κομμάτι της σημερινής νορμοθυμίας μου.

Σας βοηθά να ξορκίζετε το πένθος η δουλειά σας; Στο «Αυτοκτονώντας ασύστολα» και στα«Ορφανά» δίνετε διαφορετικά ονόματα στην μητέρα σας.

– Τα δύο αυτά κείμενα είναι διαφορετικές προσεγγίσεις του ίδιου τραύματος, με σκοπό την αυτοθεραπεία. Ως κείμενα δεν ξέρω αν είναι επιτυχημένα, αλλά ως μέσον θεραπείας υπήρξαν παντελώς ανεπιτυχή.

Τα μέσα κάνουν λόγο σήμερα για αύξηση των αυτοκτονιών στην χώρα μας. Τα ποσοστά τα συνδέουν με την κρίση. Έχετε γνώμη;

– Η οικονομική δυσπραγία μπορεί σαφώς να οδηγήσει σε απελπισία, ωστόσο για να φτάσεις στην αυτοκτονία πρέπει να συντρέχουν κι άλλοι λόγοι – είμαι πεπεισμένος πως πίσω από κάθε μία απ’ τις τραγικές αυτές απώλειες συνανθρώπων μας κρύβεται μια υφέρπουσα ή και έκδηλη καταθλιπτική συνδρομή, απόρροια του ανελέητου άγχους επιβίωσης και της ενοχής του αυτόχειρα για την αδυναμία του να στηρίξει τους αγαπημένους του – γεγονός που επιβεβαιώνεται και από περιπτώσεις όπου έχουμε αποχαιρετιστήρια σημειώματα.

Πρέπει στις ειδήσεις να διαβάζουμε ή να ακούμε γι' αυτοκτονίες με τέτοια προβολή; Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος του μιμητισμού; Θυμάμαι πρόσφατα μια δημοσιογράφο ειδήσεων να λέει ότι παλαιότερα οι αυτοκτονίες έμεναν στα φαξ.

– Ουδείς αυτοκτονεί επειδή είναι στη μόδα. Και είμαι της γνώμης πως εφόσον μιλάμε για τεκμηριωμένες περιπτώσεις αυτοκτονίας, πρέπει να γίνονται γνωστές, αλλά παράλληλα με μια οργανωμένη προσπάθεια αποτροπής κι άλλων ανθρώπων από το απονενοημένο διάβημα. Κι επίσης θα ήταν πολύτιμη προσθήκη στην ενημέρωση της κοινής γνώμης κάθε αναφορά στην κατάθλιψη, η οποία, εξαιτίας της κρίσης και των παρενεργειών της, τείνει να λάβει διαστάσεις μάστιγας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News