Ο Κώστας Παγώνης κάθε μέρα λίγο πριν τις εφτά το πρωί φτάνει στο Σύνταγμα. Περνάει μπροστά από την είσοδο της Βουλής και διασχίζει την οδό Βασιλίσσης Σοφίας που εκείνη την ώρα έχει λιγοστά αυτοκίνητα. Βλέπει μόνο κάποιους «πρωινούς» να επιταχύνουν συνεχώς το βήμα τους, λιγοστούς τουρίστες και που και που κάποιους ξενύχτηδες που βαδίζουν αργά προς τη στάση κάποιου κοντινού λεωφορείου.

Μετά από λίγη ώρα εισέρχεται στον Εθνικό Κήπο. Πλέον βρίσκεται στο δικό του κόσμο. Στον Κήπο που εργάζεται για πάνω από τρεις δεκαετίες. Η μυρωδιά των ζώων έχει σταματήσει να τον ενοχλεί εδώ και πολλά χρόνια. Κάθε πρωί ταΐζει και καθαρίζει μικρά και μεγάλα τετράποδα, ήμερα και άγρια. Παρά τα χρόνια που έχουν περάσει δείχνει να θυμάται τα πάντα. Όλα τα ζώα που μεγάλωσαν στα χέρια του, από την πρώτη μέρα της δουλειάς μέχρι σήμερα. «Όταν έπιασα δουλειά εδώ, παρέλαβα πάπιες, χήνες, ένα πιθηκάκι, αετό, γύπα, λίγες κότες, ζαρκάδια, ελάφια και παγώνια. Μετά ήρθαν τα λιοντάρια, φέραμε κάποια γαϊδουράκια και μία στρουθοκάμηλο. Η στρουθοκάμηλος πήγε στο Αττικό Πάρκο, τα γεράκια πήγαν στην Αίγινα και τα πιθηκάκια στην Ολλανδία. Τα λιοντάρια μεταφέρθηκαν στην Αγγλία».

Πριν από λίγα χρόνια λοιπόν, στο κέντρο της Αθήνας, κοντά σε κουλουράδες, ανθοπωλεία και μερικούς από τους πλέον πολυσύχναστους δρόμους ζούσαν και κάμποσα λιοντάρια. «Ο κόσμος ακόμα τα ζητάει» μας λέει ο κ. Παγώνης με μια πικρία και συνεχίζει: «Τότε ήταν τα καλύτερα χρόνια και για μένα και για τον κόσμο. Ερχόταν ο κόσμος μέσα και έβλεπε ωραία ζώα, άγρια. Τώρα βλέπει μόνο τα οικόσιτα».

Ατύχημα δεν είχε γίνει ποτέ παρ’ όλο που τα λιοντάρια και κάποια άλλα ζώα ήταν άγρια. «Μόνο μια φορά μου έκανε επίθεση ένα λιονταράκι που ήταν έξι μηνών. Μου άρπαξε τη μπότα» θυμάται ο κ. Παγώνης. Την ίδια περίοδο, ο Κήπος είχε και το δικό του γύπα. «Ο γύπας έτρωγε κρέας όπως και τα λιοντάρια αλλά ήταν ήρεμος. Έμπαινα μέσα στο κλουβί, τον έπιανα, τον χάιδευα». Το ψυγείο όπου κάποτε υπήρχε το φαγητό των λιονταριών πλέον αποτελεί αποθηκευτικό χώρο ενώ σε μια διπλανή πόρτα ο κ. Παγώνης μας επιφυλάσσει μια έκπληξη. Ο λόγος για ένα νεογέννητο κάτασπρο κουνελάκι που προστατεύεται από τις γάτες μέχρι να μεγαλώσει και να μπορεί να τρέξει ελεύθερο μαζί με τα υπόλοιπα.

Η ιδιαίτερη αγάπη του κ. Παγώνη προς κάθε ζώο που προσέχει είναι εμφανής και αποδεικνύεται κάθε φορά που ανοίγει το στόμα του για να μας διηγηθεί τις δικές του ιστορίες. Αναφέρεται σε κάθε ζώο με το μικρό του όνομα ενώ ακόμα θυμάται το πιθηκάκι «Νίκη» αλλά και την αγαπημένη του, τη «Σοφία» τη χήνα. «Το πιθηκάκι που φώναζα “Νίκη” το έβγαζα έξω αγκαλιά αλλά και τον αετό τον έβγαζα έξω στον κόσμο, καθόταν πάνω στο χέρι μου». Όσο για τη Σοφία, «ήταν τρομερή» μας λέει και συμπληρώνει «όπου και να πήγαινα ερχόταν μαζί, καθόταν δίπλα μου και με φύλαγε. Όταν πέθανε η “Σοφία”, είχα έναν κόκορα που επίσης με ακολουθούσε. Τον έπιανα από το φτερό και πηγαίναμε βόλτες».

Από εκείνες τις μέρες αρκετά ζώα έφυγαν και ο κήπος πλέον φιλοξενεί περισσότερο ήμερα τετράποδα. Πάπιες, κουνέλια, παγώνια, κρι-κρι και μερικά ακόμα ζώα τριγυρνάνε από εδώ και από εκεί «φλερτάροντας» με τον κόσμο που τους πετάει κεράσματα. Εκείνη τη στιγμή, ο κ. Παγώνης μας πηγαίνει στο μικρό του δωμάτιο, δίπλα στα κλουβιά των ζώων. Εκεί, ακόμα φυλάει τις παλιές φωτογραφίες με το λιοντάρι «brak», και τα δύο μικρά πιθηκάκια, «Νίκη» και «Κίρκη». Οι πρώτες φωτογραφίες τραβήχτηκαν το 1983 όμως ακόμα είναι τοποθετημένες με σχεδόν «ευλαβικό» τρόπο σε ένα μικρό ντουλαπάκι. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα πράγματα έχουν αλλάξει σε μεγάλο βαθμό από εκείνες τις εποχές αφού «ο κόσμος πλέον δεν θέλει τα κλουβιά, για κανένα ζώο, ακόμα και για τα κοκοράκια και τις πάπιες».

Αρκετά από τα ζώα που υπάρχουν σήμερα στον Κήπο θα μπορούσαν να είναι ελεύθερα, τουλάχιστον για λίγες ώρες κάθε μέρα. Όμως και σε αυτόν τον τομέα τα πράγματα δεν είναι απλά. Ο κ. Παγώνης μας εξηγεί ότι «το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βγάλουμε τις πάπιες στη λίμνη όμως έχουμε πάρα πολλά αδέσποτα σκυλιά τα οποία θα τις πνίξουν πάνω στο παιχνίδι».

Ένα επίσης πανέμορφο ζώο που αρκετοί υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να είναι ελεύθερο είναι το παγώνι. «Παλιά ήταν ελεύθερα» μας λέει ο κ. Παγώνης και συνεχίζει: «Τα μαζέψαμε όταν ξέσπασε η γρίπη των πτηνών. Τότε ο Εθνικός Κήπος άνηκε στην περιφέρεια. Προσπαθήσαμε να τα βγάλουμε πάλι έξω αλλά τότε απαγορευόταν. Τώρα που επιτρέπεται έχουμε πολλά αδέσποτα σκυλιά και είναι επικίνδυνο. Επίσης, πλέον έχουν “ξεμάθει” να είναι έξω και προσπαθούν να μπαίνουν και πάλι στο κλουβί. Είναι και ο κόσμος που όταν τα βρίσκει έξω τους τραβάει τις ουρές. Έχει συμβεί πολλές φορές αυτό».

Στο παρελθόν, ο υπεύθυνος για τα τετράποδα του Κήπου, συχνά κυνηγούσε τα παγώνια που το έσκαγαν και περιπλανιόντουσαν στους γύρω δρόμους. «Φεύγανε κάποιες φορές και μπορούσαν να φτάσουν μέχρι το Παγκράτι. Και εγώ μια φορά μάζεψα ένα από τη Γαλλική πρεσβεία, από τη στέγη». Πλέον τα πράγματα είναι πιο ήρεμα και η καθημερινότητα του φύλακα του Κήπου, πιο μονότονη.

Όταν ρωτάμε τον κ. Παγώνη πως βλέπει σήμερα τον Εθνικό Κήπο, δείχνει σκεπτικός, «είναι σε μια καλή κατάσταση αλλά έχουμε λιγότερο προσωπικό» μας λέει και συμπληρώνει «όταν ήρθα εγώ, το 83, είμασταν πάρα πολλά άτομα. Υπήρχαν κηπουροί, νερουλάδες και πολλοί άλλοι. Τώρα είμαστε πολύ λίγοι. Νομίζω 12 άτομα».

Σε αυτήν τη δύσκολη οικονομική και κοινωνική συγκυρία πάντως, ο Εθνικός Κήπος επιβιώνει. Επιβιώνει επειδή υπάρχουν άνθρωποι σαν τον κ. Παγώνη, που κάθε πρωί ανοίγει με όρεξη την πόρτα των κλουβιών για να περιποιηθεί τα ζώα του. Που ενώ μας μιλά, ρίχνει κλεφτές ματιές για να δει αν ο «άτακτος» κόκορας στραβώνει απειλητικά την ουρά του ετοιμάζοντας κάποια επίθεση. Και λίγο πριν τον αποχαιρετήσουμε, μας αφήνει στα χέρια μερικά φτερά παγωνιού, τυλιγμένα επιμελώς με χαρτί εφημερίδας στο κάτω μέρος της οποίας, μας γράφει: «Τύχη Αγαθή».

Επιβιώνει χάρη στον Κώστα Παγώνη και μερικούς ακόμα τέτοιους ανθρώπους που επί χρόνια του δίνουν ζωή. Και αυτό με τη σειρά του, μας αποζημιώνει με μια ανάσα δροσιάς, απολύτως αναγκαία στο γκρίζο και τσιμεντένιο περιβάλλον του κέντρου της Αθήνας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News