Ο Χωμενίδης έλεγε ότι ο «Φοίνικας» θα είναι το καλύτερο έργο του σχεδόν πριν αρχίσει να το γράφει. Δεν είχε άδικο. Και αν στο, στοιχειωμένο πια, «Σοφό παιδί», μας συστήνεται το ταλέντο, στη «Νίκη» και στον «Φοίνικα» συνομιλούμε με έναν συγγραφέα που αφήνει δύο έργα με διαχρονική αξίωση. Και είναι ακόμα μικρός, ναι;

Στον «Φοίνικα», ο Χωμενίδης, πήρε ένα ρίσκο. Πήγε και χώθηκε μέσα σε μία φωτογραφία που τραβήχτηκε πριν από έναν αιώνα. Και το έκανε καλά. Σου δείχνει τη φωτογραφία και από άλλη οπτική γωνία. Στο κέντρο της είναι ο Αγγελος Σικελιανός και η Εύα Πάλμερ. Το ζεύγος που, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, βάλθηκε να σηκώσει την αρχαία Ελλάδα, να τινάξει τα χώματα από τον χιτώνα της και να τη βάλει στους Δελφούς να εκπέμψει πάλι το οικουμενικό φως της. Γύρω τους μαζεύονται, για τη φωτογράφιση, όλες οι γνωστές προσωπικότητες της εποχής. Πολιτικοί, ποιητές, ηθοποιοί συγγραφείς. Ο Βενιζέλος, ο Παλαμάς, η Κυβέλη. Και μεταμφιεσμένοι ο Καζαντζάκης και ο Καρυωτάκης, τους οποίους σας προκαλώ να ανακαλύψετε -ειδικά τον Καζαντζάκη…

Ο «Φοίνικας» λοιπόν, είναι το μυθιστόρημα μίας αληθινής ιστορίας ή, αν προτιμάτε, είναι μία αληθινή ιστορία που μπολιάστηκε με μύθους και ξαναφτιάχτηκε από την αρχή. Φοίνικας είναι το προσωνύμιο του ποιητή Πάρη Κερκινού. Ο Κερκινός είναι ο μυθιστορηματικός κλώνος του Σικελιανού. Σύντροφος του, δηλαδή το αντίστοιχο της Εύας Πάλμερ, είναι η Ηβη Σπρίνγκφιλντ. Οι δυο τους βαδίζουν πάνω στον καμβά της αληθινής ζωής, ωστόσο χαράσσουν άλλα μονοπάτια. Φανταστείτε ότι ο Κερκινός, δηλαδή ο Σικελιανός του Χωμενίδη, δεν είναι Λευκαδίτης, αλλά νόθος γιος ελευσίνιου αρβανίτη προύχοντα. Από την άλλη, η Σπρίνγκφιλντ είναι, πράγματι, πολύ πιο κοντά στην πρωτότυπο, δηλαδή στην Εύα Πάλμερ. Επίσης προσέρχονται οι βασικοί πρωταγωνιστές των αρχών του εικοστού αιώνα, με τη μάσκα και το ψευδώνυμο του μυθιστορηματικού ήρωα. Για αυτό και πρέπει στις επόμενες εκδόσεις να προστεθεί ένας μικρός οδηγός που θα βοηθήσει τον αναγνώστη να ξεχωρίσει την αληθινή ζωή από τον μύθο. Ενα μικρό παράδειγμα: ο Σικελιανός και η Πάλμερ παντρεύτηκαν στο Μέιν των ΗΠΑ. Οι ήρωες του Χωμενίδη ενώθηκαν μέσα σε μία καταπληκτική, υπέροχη σκηνή που διαδραματίζεται στο αμπάρι πλοίου εν πλω για τον νέο κόσμο. Αργότερα και αφού είχα ακουμπήσει το κλειστό βιβλίο στο στήθος μου, κατάλαβα ότι διαπράττεις μέγα λάθος αν αντιπαραβάλλεις συνέχεια τα αληθινά γεγονότα με τον μύθο. Θα σας πρότεινα, λοιπόν, πριν πιάσετε τον «Φοίνικα», να διαβάσετε ή να ανανεώσετε στη μνήμη σας, την αληθινή ιστορία (και την ποίηση!) του Αγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ. Μετά θα απολαύσετε διαφορετικά τις ιστορικές αταξίες του Χωμενίδη.

Ναι, ασφαλώς, είναι ένα μυθιστόρημα που στοχάζεται πάνω στα μεγάλα υπαρξιακά και στα μικρά ανθρώπινα της ζωής. Στον έρωτα και στον θάνατο, στη βάσανο της διάνοιας, στον πόνο της συναίσθησης, στην οικογένεια και στην πατρίδα. Νομίζω δε ότι αγγίζει και με έναν ιδιαίτερο τρόπο τη σχέση του Νεοέλληνα με την κλασσική αρχαιότητα που, συχνά αμήχανα, καλείται να διαχειριστεί ως κληρονομιά του.

O συνεπής αναγνώστης του Χωμενίδη θα αισθανθεί ότι ο συγγραφέας προσδίδει πλέον περισσότερο βάθος στις σκηνές που περιγράφει. Δεν δουλεύει μόνο με μολύβι, αλλά και με πινέλο. Επίσης οι φόβοι και οι υπαρξιακές του αγωνίες εκφράζονται πια με μεγαλύτερη τόλμη. Σε κάποιες γραμμές σπαρακτικά, λυρικά, ποιητικά και σε κάποιες άλλες με κυνισμό ή με την παραίτηση που απαιτεί το μάταιο. Ο συγγραφέας μας, μεγαλώνει, ωριμάζει, μαλακώνει. Εννοείται ότι το βιβλίο διαβάζεται και στην παραλία. Ολα τα σπουδαία μυθιστορήματα διαβάζονται πρωτίστως στην παραλία. Και έτσι μπορείς να το κλείνεις, να βλέπεις τη θάλασσα και, ποιος ξέρει, την Ηβη Σπρίνγκφιλντ/Εύα Πάλμερ να φτιάχνει σχήματα με ένα καλάμι στην άμμο.

Aπό τις εκδόσεις «Πατάκη»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News