Το σταματημένο ρολόι έξω από το «Θέατρο των Ονείρων», στο Μάντσεστερ, δείχνει εδώ και 60 χρόνια την ώρα (Μονάχου) της συμφοράς: τρεις και τέσσερα πρώτα λεπτά της 6ης Φεβρουαρίου 1958. Θυμίζει στους επισκέπτες του γηπέδου της Γιουνάιτεντ τη διασημότερη αεροπορική τραγωδία στα χρονικά του αθλητισμού, αλλά και το πώς μια στιγμή αρκεί για να αλλάξει τη μοίρα ανθρώπων και συλλόγων.

Τα «μωρά του Μπάσμπι» -έτσι αποκαλούσαν οι Αγγλοι εκείνη τη νεανική, γεμάτη ταλέντο ομάδα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που προερχόταν από τα «σπλάχνα» της και δεν ήταν προϊόν μετεγγραφών- έδειχναν έτοιμα να πατήσουν την ποδοσφαιρική κορυφή της Ευρώπης. Είχαν, μόλις, προκριθεί στους ημιτελικούς του νεοσύστατου -τότε- Κυπέλλου Πρωταθλητριών, χάρη στο 3-3 που είχαν αποσπάσει από τον Ερυθρό Αστέρα στη ρεβάνς της νίκης τους (2-1) στο «Ολντ Τράφορντ». Από το Βελιγράδι επέστρεφαν, όταν ο θάνατος διέκοψε τα όνειρά τους με τον πιο φρικτό τρόπο.

Το ναυλωμένο τους ελικοφόρο της BEA (British Airways) είχε προσγειωθεί στο αεροδρόμιο «Ριμ» του Μονάχου για ανεφοδιασμό. Παρά τη χιονοθύελλα, οι πιλότοι αποφάσισαν να συνεχίσουν το ταξίδι με προορισμό το Μάντσεστερ. Επειτα από δύο αποτυχημένες προσπάθειες απογείωσης τις οποίες συνόδευσε ένα τρομακτικό βουητό των κινητήρων, στις 14:56 τοπική ώρα ο πύργος ελέγχου έδωσε νέα άδεια για τροχοδρόμηση. Στις 15:02 το αεροσκάφος ξεκίνησε, όμως η ταχύτητά του μειωνόταν αντί να αυξάνεται, καθώς ο διάδρομος τελείωνε. Ισα που είχε ξεκολλήσει από το έδαφος, όταν έσπασε την περίφραξη του αεροδρομίου και σάρωσε μια αγροικία και μερικά δέντρα, προτού πέσει πάνω σε ένα βυτίο με καύσιμα, προκαλώντας μεγάλη έκρηξη.

Τα συνεργεία διάσωσης ανέσυραν από τα συντρίμμια 21 νεκρούς και πολλούς βαριά τραυματίες. Νεκροί ήταν επτά ποδοσφαιριστές (Τζεφ Μπεντ, Ρότζερ Μπερν, Εντι Κόλμαν, Μαρκ Τζόουνς, Ντέιβιντ Πεγκ, Τόμι Τέιλορ και Λίαμ Γουίλαν), οκτώ δημοσιογράφοι, τρία στελέχη της ομάδας, ένας αεροσυνοδός, ένας ταξιδιωτικός πράκτορας και ένας φίλαθλος. Ανάμεσα σε όσους κατέληξαν να χαροπαλεύουν στο νοσοκομείο του Μονάχου ήταν ο πιο διάσημος «Μπέμπης», Ντάνκαν Εντουαρντς, και ο προπονητής Ματ Μπάσμπι. Ο θάνατος του Εντουαρντς υπέγραψε το τέλος εκείνης της χαρισματικής ομάδας, ενώ η επιβίωση του Μπάσμπι, τη δημιουργία μιας νέας γενιάς «Μπέμπηδων».

Ο Εντουαρντς ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές που ανέδειξε ποτέ το Νησί, ο μόνος που έκανε τον Μπόμπι Τσάρλτον να αισθάνεται κατώτερος, όπως ο ίδιος έχει παραδεχθεί. Τα κατορθώματά του έχουν καταγραφεί μόνο στα επίκαιρα του κινηματογράφου, όμως ακόμη και από αυτές τις κακής ποιότητας, ασπρόμαυρες εικόνες μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ο Τσάρλτον δεν υπερέβαλλε, όταν υποστήριζε πως «σε κάθε τομέα του παιχνιδιού ήταν καλύτερος από τον Πελέ, τον ντι Στέφανο, τον Μπεστ ή τον Μαραντόνα, είχε τα φόντα να τους ξεπεράσει». Ο αστικός μύθος αναφέρει ότι στο νοσοκομείο, με όλα του τα κόκκαλα σπασμένα και τα νεφρά του κατεστραμμένα, ρωτούσε τον βοηθό του Μπάσμπι, Τζίμι Μέρφι, εάν θα προλάβαινε να παίξει στο ματς με τη Γουλβς… «Εφυγε» στις 21 Φεβρουαρίου 1958, σε ηλικία 22 ετών. Ηταν ο 22ος νεκρός της τραγωδίας. Λίγες μέρες μετά πέθανε ο συγκυβερνήτης της μοιραίας πτήσης.

Ο Μπάσμπι στάθηκε τυχερός. Αν και δύο φορές χρειάστηκε να του διαβάσουν τις τελευταίες προσευχές για τους μελλοθάνατους, έπειτα από 63 μέρες νοσηλείας κέρδισε τη μάχη και, σύντομα, επέστρεψε στη δουλειά του. Την επόμενη αγωνιστική περίοδο (1958-1959) ο σκοτσέζος προπονητής άρχισε να χτίζει τη νέα Γιουνάιτεντ, η οποία το 1968 -με «μπροστάρηδες» τους επιζήσαντες του δυστυχήματος Μπόμπι Τσάρλτον και Μπιλ Φόουκς, αλλά και τον νεαρό Τζορτζ Μπεστ- κατέκτησε το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών για την Αγγλία, συντρίβοντας στον τελικό την Μπενφίκα με 4-1.

Στις 10 Φεβρουαρίου 1958, περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι υποδέχτηκαν έξω από το «Ολντ Τράφορντ» τα φέρετρα με τους επτά νεκρούς ποδοσφαιριστές. Η ζωή άρχισε ξανά για τη Γιουνάιτεντ στις 19 Φεβρουαρίου, όταν αντιμετώπισε τη Σέφιλντ με πέντε πιτσιρικάδες κάτω των 18 ετών στην ενδεκάδα της. Χωρίς δέκα βασικούς παίκτες της (δύο από τους τραυματίες δεν κατάφεραν να ξαναπαίξουν μπάλα) και με όσους σώθηκαν να βρίσκονται σε άθλια ψυχολογική κατάσταση, η ομάδα δυσκολευόταν να σταθεί στα πόδια της.

Η Λίβερπουλ της προσέφερε δύο ποδοσφαιριστές της, μέχρι το τέλος της σεζόν, τους οποίους πλήρωνε η ίδια. Εκείνη την εποχή αγωνιζόταν στη Β’ Κατηγορία και δεν υπήρχε, ακόμη, ο έντονος ανταγωνισμός που αναπτύχθηκε ανάμεσα στους δύο συλλόγους τις επόμενες δεκαετίες, όταν κυριάρχησαν στο αγγλικό ποδόσφαιρο και μοιράζονταν τους τίτλους. Επιπλέον, ο Μπάσμπι είχε παρελθόν στη Λίβερπουλ. Υπήρξε ποδοσφαιριστής της -για πέντε σεζόν- και αρχηγός της, μέχρι το 1941 που ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον έντυσε στρατιώτη.

Με τον Μέρφι (βοηθό του Μπάσμπι) στον πάγκο της, η Γιουνάιτεντ αποκλείστηκε στους ημιτελικούς του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (από τη Μίλαν), έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας (έχασε 2-0 από την Μπόλτον), ενώ στους εναπομείναντες αγώνες πρωταθλήματος έκανε μόλις μία νίκη. Η τραγωδία είχε διαλύσει την ομάδα, όμως έκανε τον σύλλογο γνωστό -και συμπαθή- στα πέρατα του Κόσμου. Η δημοφιλία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ εκτοξεύθηκε πολύ πριν αρχίσει να σαρώνει τα αγγλικά και διεθνή τρόπαια, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας των ’60s.

«Η ζωή είναι, τελικώς, ζήτημα τύχης», έγραψε με αφορμή τη μαύρη επέτειο, πριν από περίπου 30 χρόνια, ο Τζέφρι Γκριν, για πολλά χρόνια επικεφαλής του αθλητικού τμήματος των Times, ο οποίος την τελευταία στιγμή δεν είχε ακολουθήσει την αποστολή των «Μπέμπηδων» στο Βελιγράδι. «Αν τα ζάρια είχαν έρθει διαφορετικά, θα ήμουν κι εγώ εκεί, ανάμεσα στα συντρίμμια. Ξυπνώ τα βράδια και νομίζω πως όλα είναι ένας εφιάλτης. Οτι θα ανοίξω την ατζέντα μου και θα τηλεφωνήσω στον Τόμι Τέιλορ για εκείνη τη συνέντευξη που μου έχει υποσχεθεί. Ή μάλλον όχι, θα τηλεφωνήσω στον πιτσιρικά, τον Ντάνκαν Εντουαρντς, που με τις απίστευτες επινοήσεις του δείχνει πολύ μεγαλύτερος μέσα στο γήπεδο…».

Ναι, η ζωή είναι ζήτημα τύχης. Ο βοηθός του Μπάσμπι, ο Μέρφι, δεν είχε ταξιδέψει στο Μόναχο λόγω υποχρεώσεων στην εθνική Ουαλίας. Ο Μπόμπι Τσάρλτον και ο Ντένις Βάιολετ ήταν ανάμεσα στους 20 διασωθέντες επειδή κάθονταν στο μπροστινό μέρος του αεροπλάνου. Είχαν αλλάξει θέσεις με δύο συμπαίκτες τους που σκοτώθηκαν, τον Τόμι Τέιλορ και τον Ντέιβ Πεγκ, οι οποίοι προτίμησαν τα πίσω καθίσματα, πιστεύοντας ότι εκεί θα ήταν πιο ασφαλείς.

Λίγο πριν αρχίσει η αναμέτρηση με τη Χάντερσφιλντ, το περασμένο Σάββατο, η Γιουνάιτεντ προέβαλε ένα πολύ συγκινητικό βίντεο ως φόρο τιμής στα θύματα της αεροπορικής τραγωδίας που την ξεκλήρισε, ενώ χιλιάδες φίλαθλοι απόθεσαν τα αφιερώματά τους (λουλούδια, κασκόλ κ.λπ.) κάτω από την ειδική πλάκα εις μνήμην των νεκρών. Σήμερα, ακριβώς 60 χρόνια μετά την αποφράδα εκείνη μέρα, θα τελεστεί στο «Ολντ Τράφορντ» επιμνημόσυνη τελετή, στις 17:04 ώρα Ελλάδος – την ακριβή ώρα του δυστυχήματος. Η εκδήλωση είναι ανοιχτή, όμως έχει αποσταλεί ειδική πρόσκληση σε όλους τους κατόχους εισιτηρίων διαρκείας της Γιουνάιτεντ που είναι πάνω από 65 ετών. Επειδή αυτοί δεν τα έχουν, απλώς, διαβάσει. Τα έζησαν. Τα θυμούνται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News