Τα τελευταία 25 χρόνια —διάστημα ικανό για να βγάλουμε αξιόπιστα συμπεράσματα— έχουμε υποστεί, ως έθνος, ως κοινωνία και ως πολίτες, δύο ήττες. Η μία είναι οριστική, αλλά όχι αμετάκλητη. Η άλλη μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αντιστραφεί.

Πρώτη ήττα στο (επίκαιρο ξανά) Μακεδονικό ή «Σκοπιανό» για όσους αρέσκονται στους ευφημισμούς. Η ήττα είναι ολοφάνερη και έχει επέλθει από το 1992. Τότε μια ολόκληρη χώρα —συρόμενη πίσω από μια εντελώς λανθασμένη (λόγω συναισθηματισμού) δήλωση ενός, κατά τα άλλα, ρεαλιστή πολιτικού (εδώ), συρόμενη πίσω από μια λαϊκιστική απόφαση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών και, εντέλει, πίσω από άνευ αντικειμένου συλλαλητήρια— δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι κυνηγάει ανεμόμυλους. Ζητούσε κάτι που ελάχιστοι στο εξωτερικό ήταν σε θέση να αντιληφθούν. Εδινε την εντύπωση (η Ελλάδα, η ισχυρότερη χώρα των Βαλκανίων, μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ) ότι φοβάται ένα νεοσύστατο κρατίδιο δύο εκατομμυρίων, χωρίς Ενοπλες Δυνάμεις, σπαρασσόμενο από εσωτερικές διενέξεις και απειλούμενο από γειτονικές δυνάμεις.

Οταν άρχισαν οι πρώτες αναγνωρίσεις του με το συνταγματικό του όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας, οι ελληνικές κυβερνήσεις άρχισαν να αναζητούν, μετά από τις σπασμωδικές ενέργειες, κάποια μεσοβέζικη λύση. Ετσι, από εκεί που μέχρι τότε δεν δεχόμασταν με τίποτα τη λέξη Μακεδονία στο όνομα του γειτονικού κράτους, καταλήξαμε να το αποκαλούμε FYROM (ΠΓΔΜ), δηλαδή πρώην Μακεδονία. Φυσικά επρόκειτο για τα διπλωματικά προσχήματα, διότι όλος ο κόσμος Μακεδονία το έλεγε και το λέει. Ενας αγγλόφωνος θα σου πει ότι επισκέφθηκε την Μacedonia κι ένας γαλλόφωνος την Macedoine. Εμείς τους λέμε FYROM και μας κοιτάζουν απορημένοι.

Τα χρόνια πέρασαν, η ελληνική πολιτική τάξη κατάλαβε τη… μεγάλη νίκη που είχαμε καταγάγει στη δεκαετία του ’90 και, για να περισώσει ό,τι σωζόταν, κατέληξε να αποδεχθεί νέα ονομασία. Αυτήν που σήμερα γνωρίζουμε ως σύνθετη με γεωγραφικό προσδιορισμό του όρου Μακεδονία και για όλες τις χρήσεις. Ηταν η πρόταση που έφερε η κυβέρνηση Καραμανλή το 2008 και υιοθέτησαν έκτοτε όλες οι επόμενες (και ο σημερινός μακεδονομάχος Πάνος Καμμένος).

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Αν υποθέσουμε ότι υπάρχει μια ευκαιρία να λυθεί το πρόβλημα, λόγω τη παρουσίας μετριοπαθούς κυβέρνησης στην άλλη πλευρά, εδώ φαίνεται ότι επιστρέφουμε πίσω και από το 2008. Ο καιροσκοπισμός και των χάϊδεμα των αυτιών είναι στην πρώτη γραμμή. Και, δυστυχώς, πρωταγωνιστεί σε αυτό το χάιδεμα η ΝΔ, η οποία πρώτη αποδέχτηκε το 2008 τη συμβιβαστική λύση της σύνθετης ονομασίας. Τρέχει πίσω από συλλαλητήρια, που οργανώνουν ακροδεξιοί εθνικιστές και ζητάει αναβολή της λύσης «σε άλλη συγκυρία». Είναι πιθανόν αυτό να συμβεί, διότι και ο Αλέξης Τσίπρας είναι όμηρος του συγκυβερνήτη του.

Θα πρόκειται, φυσικά, για άλλη μια χαμένη ευκαιρία, η οποία θα καταστήσει την ήττα αμετάκλητη. Μέχρι τώρα ήταν μεν οριστική, αφού το όνομα Μακεδονία είχε χαθεί, αλλά θα μπορούσε, με κατάλληλους χειρισμούς, να αποτραπεί το αμετάκλητο. Αν, δηλαδή, η απέναντι πλευρά είναι, όπως δείχνει, διατεθειμένη να προβεί σε υποχωρήσεις κι εμείς συμφωνήσουμε σε μια σύνθετη ονομασία, τότε η παρτίδα μπορεί να σωθεί.

Εν κατακλείδι, σε αυτό το θέμα, αν επικρατήσουν όσοι προκρίνουν τη θεωρία «άστο γι’ αργότερα», όπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, να ξέρουν ότι θα το βρουν οι ίδιοι μπροστά τους και με χειρότερους όρους. Και μετά από κάποια χρόνια θα τρέχουμε να βρούμε μια νέα ονομασία(χειρότερη), αφού εν τω μεταξύ κάποιοι θα έχουν εκτονωθεί σε συλλαλητήρια και κάποιοι θα έχουν κάνει πολιτικές καριέρες. Και με την ευκαιρία, οι νουνεχείς άνθρωποι στην Ελλάδα, ας ρίξουν μια ματιά στα Σκόπια, για να δουν τι χρεώνουν οι εκεί έξαλλοι εθνικιστές στον μετριοπαθή πρωθυπουργό Ζάεφ (εδώ).

Την δεύτερη ήττα την έχουμε υποστεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Ξεκίνησε στη διετία 2007-2008, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή έθεσε τις βάσεις της χρεοκοπίας. Συνεχίστηκε με το «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου, τα «Ζάππεια» του Αντώνη Σαμαρά και το «θα σκίσω τα Μνημόνια» του Αλέξη Τσίπρα. Η ήττα αυτή συνεχίζεται, αλλά δεν έχει καταστεί οριστική. Υπάρχουν ενθαρρυντικά σημάδια. Οι δυνάμεις που διαχειρίστηκαν την χρεοκοπία μέχρι το 2014 έχουν πλήρως συνειδητοποιήσει τα προγενέστερα λάθη τους. Μετά τις δεύτερες εκλογές του 2015-και τις έως τότε ανοησίες των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ- φαίνεται ότι και οι σημερινοί κυβερνώντες έχουν, οριστικά και αμετάκλητα, προσχωρήσει στο στρατόπεδο της λογικής αντιμετώπισης των πραγμάτων. Μάλιστα, εσχάτως εμφανίστηκαν και ορισμένα κυβερνητικά στελέχη, που θαρρετά παραδέχτηκαν την αλήθεια (εδώ), την οποία μέχρι τώρα κακοποιούσαν σχεδόν όλοι οι άλλοι συνάδελφοί τους.

Συνοψίζουμε: στο πρώτο θέμα (Μακεδονικό) η ήττα έχει επέλθει εδώ και πολλά χρόνια. Ομως, αν βρεθεί η ευκαιρία και αξιοποιηθεί χωρίς τυχοδιωκτισμούς, θα είναι ανώδυνη. Το θέμα αυτό ΔΕΝ είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της χώρας, όταν στα ανατολικά μας σύνορα έχουμε το μεγάλο και διαρκή κίνδυνο της Τουρκίας. Στο δεύτερο θέμα τα πράγματα (φαίνεται να) είναι καλύτερα, εφόσον η συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών δυνάμεων συμφωνεί, παρά τις λεκτικές αντιπαραθέσεις. Και στις δύο περιπτώσεις είναι δυνατόν, υπό προϋποθέσεις, οι συνέπειες της ήττας να μετριαστούν.

Με τις ήττες (πρέπει να) ισχύει αυτό που είχε πει ο παλιός παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα: «Οποιος θέλει να βελτιώνεται πρέπει να βλέπει τις ήττες του σαν μαθήματα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News