Το μομέντουμ του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου έχει πια χαθεί και παρά τη σκληρή στάση της Μαδρίτης, η ηγεσία της Καταλονίας διστάζει να βγει και να ανακοινώσει την κήρυξη της ανεξαρτησίας της.
Απαντώντας στην απόφαση της κυβέρνησης Ραχόι να αναλάβει τον έλεγχο της διακυβέρνησης της Καταλονίας και να προκηρύξει τοπικές εκλογές, ο καταλανός πρόεδρος Κάρλες Πουτζδεμόν κατήγγειλε «τη χειρότερη επίθεση» κατά της Καταλονίας από την εποχή της δικτατορίας Φράνκο και κατηγόρησε κατηγόρησε τη Μαδρίτη κινείται «εκτός του Κράτους δικαίου».
«Οι καταλανικοί θεσμοί και ο λαός της Καταλονίας δεν μπορούμε να αποδεχθούμε… τη χειρότερη επίθεση κατά των θεσμών και του λαού της Καταλονίας από τα διατάγματα του στρατιωτικού δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο», δήλωσε ο Κάρλες Πουτζδεμόν, χωρίς όμως ούτε καν να προφέρει τη λέξη «ανεξαρτησία» κατά την ομιλία του που μεταδόθηκε από την τηλεόραση.
Η απόφαση του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι να ζητήσει από τη Γερουσία να τον εξουσιοδοτήσει να καθαιρέσει την καταλανική κυβέρνηση και να θέσει υπό έλεγχο το κοινοβούλιο «είναι πράξη αντίθετη με μία δημοκρατική στάση», πρόσθεσε και εκτίμησε πως «η επιβολή μίας μορφής κυβέρνησης που δεν ανταποκρίνεται στις επιλογές των πολιτών… παραβιάζει στο Κράτος δικαίου».
Ο Πουτζδεμόν προανήγγειλε σύγκληση της ολομέλειας του καταλανικού κοινοβουλίου. Την περασμένη Πέμπτη είχε απειλήσει να συγκαλέσει το τοπικό κοινοβούλιο για να κηρύξει την ανεξαρτησίας της Καταλονίας, εάν η ισπανική κυβέρνηση ενεργοποιούσε το άρθρο 155 του Συντάγματος. Η σύγκληση όμως της κρίσιμης συνεδρίασης ακόμη προαναγγέλλεται.
Το Καταλανικό εξελίσσεται σε μετωπική σύγκρουση Μαδρίτης – αυτονομιστών, με τους ηγέτες κάθε πλευράς να κατηγορούν ο ένας τον άλλον και πλέον να φουσκώνει ένα κύμα θυμού για την ανικανότητα αμφότερων να καταπιούν την περηφάνειά τους και να κάνουν ένα βήμα πίσω.
Εδώ και τρεις εβδομάδες οι Ισπανοί παρακολοθούν σε slow-motion τη μετωπική αυτή σύγκρουση η οποία έφθασε στο σημείο μηδέν με την απόφαση της Μαδρίτης να καταλύσει την αυτονομία της Καταλονίας και να αντικαταστήσει την κυβέρνησή της.
Το επόμενο επεισόδιο του καταλανικού δράματος θα λάβει χώρα στην ισπανική Γερουσία κατά τη συνεδρίαση για την ενεργοποίηση της χρονοβόρας διαδικασίας του άρθρου 155 για την κατάργηση της καταλανικής αυτονομίας.
Η ενεργοποίηση του άρθρου 155 θα σημάνει το τέλος της θητείας του προέδρου της αυτόνομης κυβέρνησης, Κάρλες Πουτζδεμόν, αφού στη συμφωνία Σοσιαλιστών και Λαϊκού Κόμματος περιλαμβάνεται η υποχρεωτική προκήρυξη εκλογών στην Καταλονία τον Ιανουάριο και ο Πουτζντεμόν έχει δηλώσει ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος. Οι επιλογές που έδωσαν στον Πουτζδεμόν είναι να προκηρύξει μόνος του εκλογές, ώστε να μην το κάνει η Μαδρίτη, ή να μετανοήσει και να αποκηρύξει την πορεία προς την ανεξαρτησία. Ο ίδιος έχει διαμηνύσει ότι εφόσον δεν υπάρχει πρόθεση διαλόγου από τη Μαδρίτη, η καταλανική Βουλή θα ψηφίσει τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας – απόφαση την οποία είχε θέσει σε αναστολή στις 10 Οκτωβρίου. Η αποφασιστικότητα όμως να προχωρήσει τελικά σε κάτι τέτοιο, εμφανίζει τριγμούς.
Τρεις εβδομάδες μετά τη διεξαγωγή του καταλανικού δημοψηφίσματος αποτελεί ερώτημα αν και κατά πόσο το αυτονομιστικό κίνημα έχει τη δυναμική να οδηγήσει (και κυρίως να πείσει) τους Καταλανούς σε ευρεία μαζική πολιτική ανυπακοή απέναντι στις επιταγές της Μαδρίτης.
Τα αποτελέσματα δημοσκόπησης της εφημερίδας της Βαρκελώνης, El Periódico, την περασμένη εβδομάδα, έδειξαν ότι παρά την οργή για τις πρακτικές της Μαδρίτης (μέτρα καταστολής, απροθυμία διαλόγου, ενεργοποίηση άρθρου 155), οι αυτονομιστές φαίνεται να έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους για να μπορέσουν να ισχυριστούν ότι εκπροσωπούν τη βούληση του καταλανικού λαού.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, 55% των Καταλανών δεν πιστεύουν ότι το δημοψήφισμα -όπου το ποσοστό της συμμετοχής ανήλθε στο 43,03%, ενώ υπήρξαν και αναφορές για παρατυπίες στη διαδικασία καταμέτρησης των ψήφων- αποτελεί νομική βάση για την κήρυξη της ανεξαρτησίας.
Το γεγονός όμως ότι οι αυτονομιστές έχουν την πλειοψηφία στο καταλανικό κοινοβούλιο, ενδεχόμενη ψηφοφορία για την άρση της αναστολής της απόφαση για ανεξαρτησία θα αποβεί επιτυχής. Οι βουλευτές ωστόσο που θα ψηφίσουν την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας θα οδηγηθούν πιθανότατα ενώπιον των ισπανικών δικαστηρίων.
Αν οι αυτονομιστές αποφασίσουν να πολεμήσουν το πιο πιθανό είναι ότι θα χάσουν πολλές μάχες. Και μπορεί να κερδίσουν σε συμπάθεια ως καταπιεσμένος λαός, ο δρόμος όμως θα είναι επίπονος για τους υποστηρικτές τους καθώς απαιτεί «εθελοντές- μάρτυρες» που βρεθούν στο εδώλιο των ισπανικών δικαστηρίων, που θα βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμα, καθαιρέσεις από δημόσια αξιώματα και πιθανόν ποινές φυλάκισης.
Οι συλλήψεις των Ζόρντι Σάντσες και Ζόρντι Κουισάρτ -επικεφαλής δύο εκ των σημαντικότερων αυτονομιστικών οργανώσεων της Καταλονίας, της Omnium Cultural και της Καταλανικής Εθνικής Συνέλευσης (ANC)- έβγαλαν στους δρόμους 200.000 Καταλανούς (φωτογραφίες κάτω), αλλά όταν οι δύο οργανώσεις κάλεσαν τους πολίτες να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις «αντιπατριωτικές τράπεζες» (την περασμένη Παρασκευή), η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μηδαμινή.
Το μποϊκοτάζ των τραπεζών μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ. Ήδη οι δύο μεγαλύτερες στην Καταλονία, οι La Caixa και Sabadell, μετακίνησαν τα κεντρικά τους γραφεία εκτός Καταλονίας, ενώ τυχόν μποϊκοτάρισμα καταλανικών προϊόντων υπό τη μορφή αντιποίνων για την απόσχιση της επαρχίας ενδέχεται να οδηγήσει στη πόρτα της εξόδου ακόμα περισσότερες εταιρείες.
Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι σήμερα περισσότερες από 1.200 εταιρείες έχουν μετακινήσει τα γραφεία τους από την Καταλανία θορυβημένες από την απειλή της μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας
Όπως επισήμαινε σε άρθρο της η σημαίνουσα εφημερίδα της Καταλονίας La Vanguardia, «κανείς από την Τζενεραλιτάτ (την τοπική κυβέρνηση δηλ.) δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τι περιμένει αυτούς που κοιτούν με αγωνία αυτή την αποκεφαλαιοποίηση της καταλανικής οικονομίας».
Το μεγαλύτερο πλήγμα όμως για τους αυτονομιστές είναι η στήριξη που επιμένουν να δείχνουν προς τον Μαριάνο Ραχόι, η Ανγκελα Μέρκελ, ο Εμανουέλ Μακρόν και οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες.
Ο ίδιος ο Κάρλες Πουτζδεμόν έγραψε στο Twitter ότι η «Ισπανία φυλακίζει τους ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών της Καταλονίας για την οργάνωση ειρηνικών διαδηλώσεων. Δυστυχώς, έχουμε και πάλι πολιτικούς κρατούμενους».
Spain jails Catalonia's civil society leaders for organising peaceful demonstrations. Sadly, we have political prisoners again
— Carles Puigdemont (@KRLS) October 16, 2017
Η τελευταία φράση έδωσε το έναυσμα σε εκατοντάδες χρήστες του Twitter να στείλουν μηνύματα στον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, με την επισήμανση ότι έχουμε ξανά «πολιτικούς κρατούμενους» και μάλιστα Ευρωπαίους.
Με αφορμή τις δύο συλλήψεις η Òmnium Cultural δημοσιοποίησε βίντεο – αναδρομή στα πρόσφατα γεγονότα προκειμένου να ευαισθητοποιήσει τους Ευρωπαίους.
«Είμαστε Ευρωπαίοι πολίτες όπως κι εσείς» καταλήγει η νεαρή κοπέλα στο βίντεο «και χρειαζόμαστε την βοήθεια σας για να υπερασπιστούμε την δημοκρατία μας. Σας παρακαλούμε μην στρέφετε το βλέμμα σας… Αυτό που συμβαίνει στην Καταλονία δεν είναι ένα εσωτερικό ζήτημα της Ισπανίας. Επηρεάζει τον καθένα και όλους τους Ευρωπαίους πολίτες».
Παρά τις εκκλήσεις όμως των υπέρμαχων της ανεξαρτησίας να στρέψουν οι ηγέτες της ΕΕ το βλέμμα τους στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις πρακτικές καταστολής και την ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων σε μία ευρωπαϊκή χώρα, εκείνοι επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία ότι το καταλανικό αποτελεί εσωτερικό ζήτημα της Ισπανίας και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Και με δεδομένο ότι οι ελάχιστοι εκ των αυτονομιστών σκέφτονται το ενδεχόμενο εξόδου από την ΕΕ, το χτύπημα για το αυτονομιστικό κίνημα είναι ακόμα πιο ισχυρό.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News