Η Ευρώπη εδώ και αρκετούς μήνες σε διάφορες εκλογές, τοπικού ή εθνικού χαρακτήρα απέφυγε αυτό που τελικά –ίσως και αναπόφευκτα- συνέβη στην Ομοσπονδιακή Γερμανία κατά την διαδικασία εκλογής νέου καγκελάριου.

Το ακροδεξιό AFD όχι μόνο μπήκε τελικά στη βουλή αλλά κατάφερε να συγκεντρώσει και διψήφιο ποσοστό. Δεν συνέβη δηλαδή αυτό που είδαμε με ανακούφιση – έστω και προσωρινή – σε Γαλλία, Αυστρία, Ιταλία, Ολλανδία κλπ.

Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική. Σχεδόν στο σύνολό τους τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αποδεικνύεται ότι όχι μόνο δεν διαθέτουν τα ανάλογα κοινωνικοπολιτικά αντισώματα ώστε να αντιμετωπίσουν την παρασιτική δράση του σύγχρονου εθνικολαϊκισμού, αλλά χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία το ένα μετά το άλλο παρουσιάζουν μια επικίνδυνη πολιτική συμπτωματολογία ανάλογη εκείνης του μεσοπολέμου.

Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και κάποιες καθόλου αμελητέες δυνάμεις που βρίσκονται πρακτικά στα όρια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με λόγο σαφώς εθνικιστικό και αντιδραστικό (χαρακτηριστικά παραδείγματα τα αποσχιστικά κινήματα της lega του βορρά στην Ιταλία ή της Καταλονίας στην Ισπανία Junts pel Sí) η εικόνα που διαμορφώνεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, είναι εφιαλτική.

Έχουν ήδη ειπωθεί πολλά αναλύσεις, άρθρα, μελέτες και έρευνες ως και ολόκληρα βιβλία, προκειμένου να επιχειρηθεί να εξηγηθεί το φαινόμενο της σταδιακής συντηριτικοποίησης των δυτικών κοινωνιών. Κατά καιρούς και ανάλογα με τις πολιτικές οπτικές του κάθε αναλυτή, η τάση αυτή αποδόθηκε στη σκληρή δημοσιονομική πολιτική όπως επιβάλλεται όχι τόσο από τις Βρυξέλλες, αλλά από το Βερολίνο, η μεταναστευτική κρίση, η αποστασιοποίηση των ευρωπαίων πολιτών από τους θεσμικούς μηχανισμούς διοίκησης κ.α

Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν θα ήταν ικανό να πριμοδοτήσει τόσο δραματικά το φαινόμενο αυτό, αν δεν εδράζονταν στον διαφορετικό «τρόπο», αντίληψης του κοινωνικού βίου. Είναι ακριβώς εδώ, σε αυτή την μετά-ρωμαϊκή προ του διαφωτισμού Ευρώπη της καθαρής ηθικολογίας, του στείρου και άσηπτου προτεσταντισμού της δογματική ορθότητας, των άκαμπτων και οριζόντιων νόμων, της καθολικής υποταγής κάθε πρωτοποριακής συλλογικότητας ως ενιαία δράση και μετενέργεια, ως κοινή μαρτυρία και συναντίληψη που πρέπει να αναζητήσουμε το αίτιο της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας που διέπεται από το άκριτο και ασπόνδυλο άτομο. Ατομικότητα στη θέση της συλλογικότητας. Προσωπική καταξίωση, οικονομική επιτυχία, κοινωνική ανέλιξη.

Ο «παγερός» ορθολογισμός, η σκοτεινή πνοή του διανοητικού μεσαίωνα από τα οροπέδια των Άλπεων ή της Βόρειας θάλασσας σάρωσε και σαρώνει τις ψυχές των τρομερών κατακτητών και των έντρομων κατακτημένων, στην εκπνοή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που αργότερα θα αποτελέσουν το νέο πληθυσμιακό πυρήνα της Δυτικής Ευρώπης ως το τέλος του Βυζαντίου. Η αυστηρή προσήλωση στην δογματική ηθικολογία του χριστιανισμού ειδικά όπως εκφράστηκε από την Καθολική εκκλησία έως και το τέλος του 19ου αιώνα, η τυπολατρία και η επιβολή μιας «κανονικότητας» σε κάθε μορφή του κοινωνικού βίου, ο άκαμπτος νόμος, η ορθολογικότητα σε συνδυασμό με τον απόλυτο ωφελιμισμό, η σύγχρονη μεταβιομηχανική οικονομία της πληροφορίας και των αγορών ελέγχου κεφαλαίου, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ελεύθερη σκέψη. Και ακριβώς εδώ βρίσκεται η παρανόηση και η διαφοροποίηση με την δυτικού «τρόπου» δημοκρατική έκφραση, από εκείνον που ανεπιτυχώς προσπάθησε να μιμηθεί, δηλαδή τον πρωτότυπο, Ελληνικό «τρόπο», της κλασσικής αρχαιότητας.

Στη σύγχρονη δυτική κοινωνία, η ελευθερία δεν είναι συλλογικό κοινωνικό αγαθό, αλλά ατομικό δικαίωμα. Η δημοκρατία δεν είναι άμεση αλλά ψευδεπίγραφα αντιπροσωπευτική, το κράτος αποξενώνεται από τον πολίτη που σταδιακά χάνει την εθνική του ταυτότητα και την πολιτική του υπόσταση.

Ως φυσική αντίδραση επιβίωσης προκύπτει το θλιβερό φαινόμενο του εθνικισμού σε διάφορες μορφές και τύπους. Άσχετα με το περιεχόμενο του ούτως ή άλλως σαθρού ιδεολογικού υπόβαθρου (αριστερού ή δεξιού πολιτικού πρόσημου, θρησκείας, φυλετικής ή άλλης διαφορετικότητας ) τα άτομα και όχι πλέον οι πολίτες περιχαρακώνονται, ριζοσπαστοκοποιούνται και μετατρέπονται εύκολα σε παρακρατικούς, φοβικούς και χειραγωγήσιμους πυρήνες έτοιμους να πάρουν μέρους σε ομάδες και «τάγματα εφόδου» εναντίον κάθε διαφορετικότητας.

Απριόρι στο ψυχοκοινωνικό υπόβαθρο των ευρωπαίων εμφιλοχωρεί η εσωστρέφεια κι ο συντηρητισμός, προκειμένου να προασπιστεί όχι το συλλογικό έθνος, αλλά το σύνολο ατομικών κτήσεων που εκφράζει το status, το religio ή το territorium.

Ακόμη και οι πλέον «ανοικτές» κοινότητες (πχ. ανατολικό Παρίσι ή το πολυπολιτισμικό city του Λονδίνου) το αίσθημα επιθετικής συνείδησης του «εθνικού» δογματισμού, που προϋποθέτει ανωτερότητα έναντι των υπολοίπων καταγράφεται πλέον ως δυναμικό φαινόμενο και στις κάλπες, όπως ακριβώς και στα τέλη της δεκαετίας του 1930.
Η διαφορά με την αλήστου μνήμης περίοδο είναι πως σήμερα δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια καμιάς παλινωδίας, πολέμου ή απλής διάσπασης ενός κράτους.

Η Ευρώπη δεν μπορεί παρά να απομακρυνθεί από την δικτατορία της ελεγχόμενης πλειοψηφίας, όπου ουσιαστικά κυβερνούν οι εκλεκτές μειοψηφίες και να επιστρέψουν στην συμμετοχική δημοκρατία –όχι των ίσων- αλλά των ισότιμων πολιτών, ώστε οι «σκιές» να παραμείνουν για πάντα στο σκοτάδι και να νικηθούν οριστικά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News