Λίγους μήνες νωρίτερα, ένας ιστότοπος που ονομάζεται healtheternally.com, με έδρα το Φοίνιξ της Αριζόνα, δημοσίευσε ένα άρθρο με τον τίτλο «Το ζιζάνιο της πικραλίδας μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να θεραπεύσει τον καρκίνο».

Το άρθρο χτύπησε σύντομα «κόκκινο» σε όλα τα εργαλεία ανάλυσης των καταχωρίσεων στο Διαδίκτυο, με 1,4 εκατομμύρια αναφορές και σχόλια στο Facebook σε κείμενα με τη λέξη «καρκίνος».

Ποια ήταν η μαγική συνταγή; Δεν θα  μάθουμε ποτέ, αφού σύντομα και μετά το σάλο που προκάλεσε,  η ιστοσελίδα… εξαφανίστηκε.

Την ίδια περίοδο στην ιστοσελίδα anonews.co εμφανίστηκε η συνέντευξη ατόμου που ισχυρίστηκε ότι είχε «θεραπεύσει 5000 ανθρώπους από καρκίνο» με το έλαιο κάνναβης. Το κείμενο «μοιράστηκε» 58.000 φορές.

To θέμα έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στο εξωτερικό με την Liberation και τον Monde στην Γαλλία να συνιστούν στους αναγνώστες τους ιδιαίτερη προσοχή σε αυτά που διαβάζουν στο Διαδίκτυο και το Politifact, από τους συνεργάτες του Facebook στην αναζήτηση ψευδών ειδήσεων, να δημοσιεύει πρόσφατα έναν κατάλογο με 156 ιστοσελίδες που δημοσίευσαν ηθελημένα ψευδείς ειδήσεις.

Τα παραπάνω δεν είναι τα μόνα παραδείγματα. Η λέξη «καρκίνος»… πουλάει περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο σήμερα στο χώρο του Διαδικτύου, κάτι που χτυπάει ήδη συναγερμό σε όλους τους μεγάλους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς αλλά και στους αξιόπιστους οργανισμούς ειδήσεων, οι εκπρόσωποι των οποίων αναρωτιούνται πλέον με όλους τους τρόπους και σε όλους τους τόνους: πώς ελέγχεις τα δεκάδες fake news  καθημερινά στον χώρο της υγείας; Ειδικά μάλιστα, όταν τα εξαπολύουν οι ίδιοι οι επαγγελματίες του χώρου. Όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, στα περισσότερα άρθρα που εμφανίστηκαν στο Facebook το 2016 με τη λέξη «καρκίνος» στον τίτλο, περισσότερες από τις μισές αναφορές δηλώνονται από γιατρούς ή υγειονομικές αρχές… Ανεξαρτήτως ορθότητας της είδησης.

Επιστημονικές μελέτες, μεμονωμένοι επιστήμονες, διεθνείς οργανισμοί. Πού κρύβεται όμως η αλήθεια; Πόσα από όσα διαβάζουμε καθημερινά για τα κρίσιμα θέματα που σχετίζονται με την υγεία μας, είναι αληθινά;

Ο διευθυντής ερευνών στον Τομέα Βιοχημείας του Ολλανδικού Ινστιτούτου για τον Καρκίνο δρ. Αναστάσης Περράκης και ο χημικός και νυν καθηγητής Φιλοσοφίας στο Ινστιτούτο Φιλοσοφίας της Λειψίας δρ. Νίκος Ψαρρός  σκέφτηκαν να κατασκευάσουν μια «ψεύτικη είδηση» στον τομέα τους για να δουν πώς θα… κυκλοφορήσει.

Τους σταμάτησε το άγχος ότι κάποιος ηλικιωμένος, κάπου σε αυτό τον κόσμο, μπορεί  να την πάρει σοβαρά και να μην μάθει ποτέ την αποκάλυψη της αλήθειας… Τους σταμάτησε η ευθύνη απέναντι στους αναγνώστες τους.  Σπάνιο.  Όμως το θέμα το μελετούν καιρό.

«Πώς μπορεί κάποιος να κατασκευάσει μια ψεύτικη είδηση για την υγεία και να την ανακοινώσει στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης;» ρωτάω.

«Η μεθοδολογία με την οποία μπορείτε να κατασκευάσετε και εσείς μια ψευδή είδηση σαν αυτή είναι απλή» απαντάει με ευκολία ο κ. Ψαρρός.

Η συνεργασία του «φιλόσοφου» με τον «βιοχημικό» (αν και ο «φιλόσοφος» της παρέας μας έχει επίσης σπουδάσει Χημεία) κατέληξε στην «ανατομία» της ψευδούς είδησης.

«Το θέμα πρέπει να είναι επίκαιρο ή να έχει τουλάχιστον εποχικό ενδιαφέρον» αναφέρουν. «Για να πείσετε στη σύνταξη μιας τέτοιας είδησης θα πρέπει να επιτεθείτε στους πολιτικούς για ανικανότητα και διαφυγόντα κέρδη, ειδικά αν η διαφυγή είναι προς όφελος των εχθρών. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε  παραπομπές σε δημοφιλή άρθρα τα οποία κάνουν παρόμοιους ισχυρισμούς για παρόμοια προϊόντα με αυτό στο οποίο αναφέρεστε» συνεχίζουν. «Τέλος αναφέρετε νέα επιστημονικά δεδομένα που θα βασίζονται σε επιστημονικές δημοσιεύσεις, προσθέστε κάτι που να δίνει αίσθηση εθνικής υπεροχής, αναφέρετε απαραίτητα καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο κλπ».

«Για να κατασκευάσουμε μια ψεύτικη είδηση λοιπόν, χρησιμοποιούμε (κυρίως) ισχύοντα δεδομένα, τα οποία συνδυάζουμε αυθαίρετα για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι μπορεί να στηριχθεί επάνω τους μία πολιτική απαίτηση, και μάλιστα να της προσδώσουμε και μία ηθική διάσταση» συνεχίζει ο κ. Ψαρρός.

Στο στόχαστρο τώρα ο εμβολιασμός!

«Η ίδια συνταγή ακολουθείται φυσικά και από άλλες ομάδες που επιθυμούν να περάσουν την δική τους ατζέντα, όπως π.χ. από τους αντιπάλους του υποχρεωτικού εμβολιασμού, τους εχθρούς του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ή και τους οπαδούς μιας συγκεκριμένης ποδοσφαιρικής ομάδας οι οποίοι θέλουν να αποδείξουν με “ατράνταχτα” στατιστικά στοιχεία την ανωτερότητα της ομάδας τους» συμπληρώνει ο κ. Περράκης.

Πώς μπορεί όμως ο μέσος αναγνώστης που καθημερινά βομβαρδίζεται με δεκάδες ειδήσεις, να χωρίσει το στάρι των σημαντικών και ορθών πληροφοριών από την ήρα των fake news και των hoaxes; «Αυτό δυστυχώς δεν είναι εύκολο γιατί δεν υπάρχει η “βασιλική οδός” που συνδέει άμεσα την επιστημονική αλήθεια (της οποίας η κατοχύρωση έχει τα δικά της προβλήματα) με την καθημερινότητα της τοπικής μας αλήθειας και της προσωπικής μας γνώμης που στηρίζεται στην προσωπική μας εμπειρία με την ζωή, και φυσικά και με την επιστήμη» απαντάει ο κ. Ψαρρός. Και συνεχίζει: «Μπορεί να μην υπάρχει η “βασιλική οδός”, υπάρχουν όμως αρκετά σημάδια και κανόνες ώστε να φτιαχτεί ένας “τυφλοσούρτης” που μας βοηθάει να οξύνουμε το αισθητήριο μας απέναντι στην ημιμάθεια, την μοντέρνα δεισιδαιμονία και τους τσαρλατάνους της αληθοφάνειας».

Οι τροφές δεν είναι φάρμακα
και τα φάρμακα δεν είναι τροφές!

«Σχετικά με τα θέματα της πρόληψης τώρα, καθώς είστε δυο επιστήμονες που εμφανώς δεν θέλετε να μας κοροϊδέψετε στα θέματα υγείας» λέω χαριτολογώντας, «τι συμβουλεύετε τους πολίτες ως γενική συμπεριφορά καταναλωτή;»

«Κατ’ αρχάς να παραμένουμε ψύχραιμοι, ακόμα κι’ αν ηχούν οι σάλπιγγες της αποκάλυψης» μας εξηγεί ο κ. Ψαρρός. «Ο κόσμος και η ζωή είναι πολύ πιο ανθεκτικά απ’ ό,τι νομίζουμε και μπορούν να απορροφήσουν αρκετούς κραδασμούς.
Δεύτερον, να εμπιστευόμαστε τις καθημερινές μας γνώσεις και εμπειρίες για τα τρόφιμα και τα είδη προσωπικής υγιεινής που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή.
Τρίτον, να μην αντιμετωπίζουμε καχύποπτα τις ήδη δοκιμασμένες μεθόδους πρόληψης και καταπολέμησης ασθενειών και βλαβών.
Τέταρτον, να ζητάμε από τους αμφισβητίες να μας αποδείξουν ότι οι αμφιβολίες τους είναι βάσιμες και ότι μπορούν να απαντήσουν σε κάθε ένσταση της «παραδοσιακής» πλευράς με απτά επιχειρήματα που μπορούν να ελεγχθούν από οποιονδήποτε ειδικό.
Πέμπτον, να κάνουμε έναν αυστηρό διαχωρισμό ανάμεσα στις τροφές και τα φάρμακα – οι τροφές μας διατηρούν στην ζωή και μια εξισορροπημένη διατροφή μας βοηθά να διατηρήσουμε την υγεία και την ευεξία μας, τα φάρμακα μας θεραπεύουν από ασθένειες ή μας βοηθούν να ζήσουμε μια πιο φυσιολογική ζωή σε περίπτωση χρόνιων ασθενειών.
Οι τροφές δεν είναι φάρμακα και τα φάρμακα δεν είναι τροφές. Και, last but not least, να αποφύγουμε την άσκοπη και ανεξέλεγκτη χρήση παρασκευασμάτων και φαρμάκων μόνο και μόνο για προληπτικούς λόγους ή επειδή νομίζουμε ότι για οποιοδήποτε λόγο τα έχουμε ανάγκη».

 

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ:

Τι να προσέχετε όταν διαβάζετε μια είδηση για την υγεία→

 

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News