«Είναι πολύ πιο συνηθισμένο για έναν Σκανδιναβό να έχει ποδήλατο παρά υποβρύχιο. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο να σκοτώσει κάποιον πάνω ή κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Δεν εκπλήσσει λοιπόν που η είδηση της ανακάλυψης ενός σώματος χωρίς μέλη μαγνήτισε τόσο πολύ τους Σκανδιναβούς. Ειδικά αν λάβει υπόψη του κανείς ότι η Δανία είναι η πιο ειρηνική χώρα στον κόσμο, δεύτερη μόνο πίσω από τη δική μου πατρίδα, την Ισλανδία».

Αρχίζει έτσι στη Repubblica η «κατάθεση» της Ιρσα Σιγκουρδαρντότιρ, της φημισμένης ισλανδής συγγραφέως αστυνομικών θρίλερ – μόνο στη χώρα μας έχουν κυκλοφορήσει έξι βιβλία της από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και Διήγηση. Το έγκλημα στο οποίο αναφέρεται δεν έγινε στον φανταστικό κόσμο της αστυνομικής λογοτεχνίας. Είναι πραγματικό και ιδιαίτερα απεχθές: το πτώμα της σουηδής δημοσιογράφου Κιμ Βαλ ξεβράστηκε στις ακτές της Κοπεγχάγης χωρίς κεφάλι, χέρια και πόδια. Ο ύποπτος για τη δολοφονία της είναι ένας πολυεκατομμυριούχος εφευρέτης από τη Δανία, κατασκευαστής και ιδιοκτήτης ενός υποβρυχίου, στο οποίο η δημοσιογράφος είχε επιβιβαστεί για τις ανάγκες του ρεπορτάζ.

Εντάξει, λέει η Ιρσα. Αν και ασφαλείς, οι σκανδιναβικές χώρες ξέρουν από περίεργα εγκλήματα. Μόνο που ξέρουν από την νουάρ σκανδιναβική λογοτεχνία και τα σίριαλ της τηλεόρασης. Αλλά να που η δολοφονία της Κιμ είναι ακριβώς ένα τέτοιο έγκλημα. Είναι πραγματικό αλλά και βγαλμένο από τις σελίδες ενός βιβλίου και μάλιστα με ένα κρεσέντο αποκάλυψης των διάφορων στοιχείων που εντείνει την αγωνία. Στοιχείο πρώτο, μια δημοσιογράφος εξαφανίζεται. Δεύτερο, την είχαν δει για τελευταία φορά ενώ επιβιβαζόταν σε ένα υποβρύχιο που στη συνέχεια βυθίστηκε. Τρίτο, ο καπετάνιος λέει ότι είχε αποβιβαστεί σε ένα νησί. Τέταρτο, από τις κάμερες επιτήρησης αποδεικνύεται ότι λέει ψέματα. Πέμπτο, το πτώμα της βρίσκεται διαμελισμένο. Εκτο, ο καπετάνιος και ιδιοκτήτης του υποβρυχίου λέει τώρα ότι ο θάνατός της οφείλεται σε ατύχημα και ότι αυτός το μόνο που έκανε ήταν να πετάξει το πτώμα της στη θάλασσα.

«Εδώ όμως είναι η πραγματική ζωή και στην πραγματική ζωή υπάρχει πόνος για τον χαμό ενός νέου ανθρώπου» καταλήγει η Ιρσα Σιγκουρδαρντότιρ. «Και σε αυτό το ασυνήθιστο έγκλημα υπάρχει μόνο μια βεβαιότητα. Ο,τι και να συνέβη σε εκείνο το υποβρύχιο, ό,τι και να είπε, έκανε ή φόρεσε εκείνη η νέα γυναίκα, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί αυτό που συνέβη. Η βία απέναντι σε ένα άτομο πιο αδύναμο δεν μπορεί να γίνει ποτέ αποδεκτή. Ούτε πάνω ούτε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας».

Φωτό: Μοιάζει σκηνή από σκανδιναβικό μυθιστόρημα. Αλλά είναι πραγματικότητα. Πηγή: Reuters/Scanpix Denmark/Martin Sylvest

«Κάθε φορά που προσπαθώ να διαβάσω ένα βιβλίο καταλήγω να παίρνω το κινητό και να σκρολάρω στο Facebook και το Twitter με μια αίσθηση απώλειας χρόνου και σκοπού. Συνεχίζω να διακόπτω τον φυσικό ειρμό των σκέψεών μου για να κάνω κάτι που κανονικά δεν θέλω». Η παραδοχή του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για την καταπολέμηση ενός εθισμού – οποιουδήποτε εθισμού. Κι αυτό κάνει η οικονομική συντάκτρια Αϊμε Ουίλιαμς γράφοντας στους Financial Times: παραδέχεται το πρόβλημά της, ή μάλλον ένα πρόβλημα που είναι  πρόβλημα όλων μας. Αν επέστρεφε, λέει, σε ένα «χαζό τηλέφωνο», από εκείνα που μπορεί να κάνεις μόνο κλήσεις και να στείλεις μηνύματα, μόνο μια εφαρμογή θα της έλειπε πραγματικά: η Google Maps.

Η Ουίλιαμς δεν σταμάτησε στην εκφώνηση του προβλήματος. Εψαξε και τις αιτίες της εξάρτησής της. Για να ανακαλύψει ότι πίσω από την λεγόμενη persuasive tech υπάρχουν ολόκληρες μελέτες ψυχολογίας και εταιρίες, όπως η Dopamine Labs, που πουλάνε στους κολοσσούς των νέων τεχνολογιών υπηρεσίες για να «κρατούν τους χρήστες τους κολλημένους». Και πώς γίνεται αυτό; Ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Γίνεται πάντως με «ρομπότ που προσπαθούν να αλλοιώσουν τη χημεία του εγκεφάλου μας για να μας κάνουν περάσουμε περισσότερο χρόνο με έναν τρόπο που δεν θέλουμε».

Από αυτή τη γνώση πάντως γεννήθηκε κι ένα κίνημα εναντίον της εξάρτησης από τις εφαρμογές. Ο επικεφαλής του είναι ο Τρίσταν Χάρις, πρώην εργαζόμενος της Google, και αποκαλεί αυτή τη μέθοδο «χακάρισμα του μυαλού», στο οποίο μας υποβάλλουν τα σόσιαλ μίντια επειδή τα κέρδη τους προέρχονται από τις διαφημίσεις κι επομένως έχουν κάθε λόγο να μας θέλουν. Ποιο είναι το αντίδοτο; Εφαρμογές που θα μας ξεκολλάνε. Μέχρι να βγουν πάντως μία είναι η λύση: ένα ηλίθιο, πανηλίθιο τηλέφωνο.

Φωτό: Και όλα τα λέει κι έχει και  κάτι κι από Πικάσο. Πηγή: Financial Times

Γίνεται η συλλογική ευτυχία να μετριέται σε θερμίδες; Γίνεται λένε δύο ερευνητές, ο Πίτερ Ντοντς και ο Κρις Ντάνφορφ, στο πανεπιστήμιο του Βερμόντ. Το εργαλείο της μέτρησης λέγεται lexicocalorimeter και δίνει μια θερμιδική αξία σε κάθε λέξη που δημοσιεύεται στο twitter. Βάσει αυτής της μέτρησης λοιπόν διαπιστώθηκε ότι η πολιτεία του Μισισίπι βρίσκεται στο τέλος της λίστας με τους διαβητικούς και τους καρδιακούς, το Κολοράντο προσέχει πολύ την υγεία του, ενώ η Χαβάη πλέει σε πελάγη ευτυχίας όσο καμία άλλη πολιτεία.

Πώς λειτουργεί ακριβώς το lexicocalorimeter; Σε 10.000 λέξεις δόθηκε μια θερμιδική αξία από το ένα έως το εννέα. Το γέλιο έχει 8,50 θερμίδες, η ευτυχία 8,44, η αγάπη 8.42. Η τρομοκρατία και η αυτοκτονία 1,30  και ο βιασμός 1,44. Με βάση αυτήν την θερμιδική αξία οι δυο ερευνητές ανέλυσαν τις αναρτήσεις στο Twitter. «Ο κόσμος αφήνει στο διαδίκτυο πολλές πληροφορίες για την ταυτότητά του και τις μοιράζεται ανοικτά. Ο τρόπος με τον οποίο κινούμαστε είναι προβλέψιμος, όπως προβλέψιμο είναι και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε» εξηγούν στο Outside.

Και η αξιοπιστία του μετρητή; Οι δυο ερευνητές θα ορκίζονταν πάνω σε αυτό. Χάρις στο lexicocalorimeter, λένε, προέβλεψαν τρεις εβδομάδες νωρίτερα τα ποσοστά αποδοχής του Μπαράκ Ομπάμα. Βάσει αυτής της ικανότητας πιστεύουν ότι θα μπορούν να εντοπίσουν ακόμη και ασθένειες όπως η κατάθλιψη πριν αυτή διαγνωστεί. Ε, στο μεταξύ ας κάνουν μια βόλτα και από το ελληνικό Twitter.

Φωτό: Αν και λιγότερο ονειρικά, κάπως έτσι λειτουργεί το lexicocalorimeter . Πηγή:  Outside

Μπορεί η Κίνα να μην φημίζεται για την δικαιοσύνη της, είναι πάντως η πρώτη χώρα που εισάγει τον θεσμό των «κυβερνο-δικαστών». Η πρώτη δηλαδή στην ιστορία όπου ένα διαδικτυακό δικαστήριο καλείται να λύσει τις νομικές διαφορές που προκύπτουν στον κόσμο του Ιντερνετ. Πρόκειται, γράφει η Corriere della Sera, για ένα δικαστήριο που συνεδριάζει αποκλειστικά διαδικτυακά, χωρίς να υπάρχει δικαστική αίθουσα και χωρίς οι διάδικοι να έρχονται ενώπιος ενωπίω. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας υπολογιστής.

Προς το παρόν το δικαστήριο αυτό δικάζει μόνο αστικές υποθέσεις. Η δικαιοδοσία του όμως θα μπορούσε να επεκταθεί και στο ποινικό κομμάτι. Ηδη πάντως οι κυβερνοδικαστές έχουν εξετάσει προσφυγές σχετικές με πνευματικά δικαιώματα, αγορές ον λάιν και υπηρεσίες στον χώρο της πληροφορικής. «Το δικαστήριο αυτό ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια, ενώ κερδίζουμε χρόνο» εξήγησε ο Ουάνγκ Τζιανγκτσιάο, αντιπρόεδρος του νέου δικαστηρίου. Πόσο κράτησε ας πούμε η δίκη με διάδικους μια εταιρία και ένα συγγραφέα που εργάζεται ον λάιν; Μόλις 20 λεπτά. Τώρα αν αποδόθηκε και δικαιοσύνη, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα.

Φωτό: Και στο σφυρί μπορείς να επιλέξεις και ήχο; Πηγή: Corriere della Sera